عبارت "مطالعه‌ی غیرمستقیم" را برای اولین‌بار از یکی از همکاران کانونی، اردوان دهبوده (هماهنگ کننده‌ی گروه آزمون) شنیدم. با توجه به نقش مهم آن در پیشرفت درسی دانش‌آموزان به این فکر افتادم که مفهوم آن را بسط دهم. اغلب ما مطالعه را فقط خواندن کتاب و جزوه یا حل تمرین تشریحی و تستی می‌دانیم. اما من تفکر درباره‌ی درس خواندن (مطالعه‌ی غیرمستقیم) را نیز بخشی ضروری از فرآیند مطالعه می‌دانم. معتقدم در مطالعه‌ی مستقیم ما به عنوان مثال ریاضی می‌خوانیم، لکن در مطالعه‌ی غیرمستقیم راجع به خواندن ریاضی فکر می‌کنیم.
مطالعه‌ی غیرمستقیم به ابزار نیاز دارد. یعنی باید بستری برای تفکر فراهم شده باشد. به باور من مهم‌ترین ماموریت کانون فراهم کردن بستر برای اندیشیدن درباره‌ی درس خواندن است. وقتی که صرف مطالعه‌ی غیرمستقیم می‌کنید (البته به شرط آن که از حد کفایت خارج نشود) اگر از مطالعه‌ی مستقیم مفیدتر نباشد، هم‌سنگ آن است. در ادامه به چند نمونه از ابزارهای کانون و کاربرد آن‌ها در مطالعه‌ی غیرمستقیم درس ریاضی به عنوان نمونه، اشاره می‌کنم.
دفتر برنامه‌ریزی: من در هفته‌های گذشته چند ساعت ریاضی خوانده‌ام؟ آیا کافی بوده است؟ آیا در طی آزمون‌های گذشته با افزایش ساعت مطالعه‌ی ریاضی، رشد تراز داشته‌ام؟ اگر نه چه اصلاحاتی در منابع یا روش‌های مطالعاتی من لازم است؟ آیا تعادل بین مطالعه‌ی متن کتاب و حل تمرین را رعایت کرده‌ام؟ تعادل بین تمرین‌های تشریحی و تستی را چطور؟ چه راهکاری برای بهبود تعادل مطالعاتی خودم در درس ریاضی دارم؟ و ...
برنامه‌ی راهبردی آزمون: میزان پیشروی ریاضی در هر آزمون دقیقاً چقدر است؟ تاکنون چه درصدی از کتاب ریاضی را پیش رفته‌ایم و چه درصدی باقی مانده است؟ در بخش‌هایی که پیش رفته‌ایم میزان تسلط من چگونه است؟ با احتساب آزمون‌های جامع، از هر مبحث ریاضی چند سوال در آزمون‌ها مطرح می‌شود؟ کدام مباحث پیش نیاز مباحث دیگرند؟ وضعیت من در مباحث پرسوال و پیش‌نیاز چگونه است؟ و ...
درخت دانش کتاب: هر فصل از کتاب ریاضی چند مبحث و زیرمبحث دارد؟ کدام مباحث را مطالعه کرده‌ام؟ هر مبحث ریاضی چند پیمانه دارد؟ من چند پیمانه را حل کرده‌ام؟ آیا تیپ‌های گوناگون تست‌های ریاضی را می‌شناسم؟ میزان تسلط من در هر تیپ در چه حد است؟ و ...
جعبه ابزار کارنامه: تراز ریاضی من چند است؟ چند تا از ده‌تای من نسبت به هم‌ترازانم چگونه است؟ برای افزایش تراز ریاضی روی چه مباحثی سرمایه‌گذاری کنم؟ به چند تست ریاضی غلط پاسخ داده‌ام؟ به چند تست ساده‌ی ریاضی اصلاً پاسخ نداده‌ام؟ چه روش‌هایی برای کاهش تعداد غلط‌ها و پاسخ دادن به همه‌ی تست‌های ساده‌ی ریاضی وجود دارد؟ و ...
کلکسیون روش‌ها: رتبه‌های برتر و قهرمانان پیشرفت چه راهکارهایی از چه کتاب‌های ریاضی استفاده کرده‌اند؟ چه روش‌هایی برای یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی ریاضی داشته‌اند؟ از چه روشی برای بازیابی ریاضی استفاده کرده‌اند؟ و ...
اندیشیدن به این سوالات و سوالات مشابه درباره‌ی چگونگی درس خواندن و حتی گفت‌وگو کردن درباره‌ی آن‌ها با پشتیبان و پدر و مادرتان اگرچه زمان می‌برد، اما حتماً به شفافیت ذهن شما کمک می‌کند؛ باعث می‌شود نگاهی از بالا و مسلط به برنامه‌ی درسی خود داشته باشید و بهره‌وری مطالعاتی خود را افزایش دهید تا با شتاب بیش‌تری پیشرفت کنید.