سلام به همه بچه های عزیز...
سال نو همگی مبارک:))))))))
امیدوارم حال همگی خوب و عالی باشه...
در این سری از مطالب در نظر داریم موضوعات مختلف مشاوره را کامل خدمتتون توضیح و شرح دهیم.
البته قسمت های متعددی خواهیم داشت که در آخر تمام موارد در یک کتاب جامع و کاملی در اختیار شما عزیزان قرار خواهد گرفت.
من علی اشرفپور رتبه 103 کنکور 1401 دانشجوی مهندسی کامپیوتر دانشگاه تبریز در دوران پر اهمیت و پر بازده اسفند تا تیر در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.
*قسمت اول*
مشاوره چیست؟
مشاوره یک فرایند تعاملی است که در آن یک فرد متخصص یا مشاور، با استفاده از مهارت‌ها، دانش و تجربه خود، به شخص دیگری کمک می‌کند تا به حل مسائل، تصمیم‌گیری‌های بهتر، رشد شخصی و دستیابی به اهداف خود برسد. در این فرایند، مشاور با گوش دادن فعال، پرسش‌های باز، تمرینات عملی و ارائه راهکارها و برنامه‌های عملی، فرد را در رسیدن به تغییر و بهبود کمک می‌کند.
مشاوره می‌تواند در زمینه‌های مختلفی ارائه شود، از جمله:
- مشاوره روانشناسی: برای حل مشکلات روانشناختی و بهبود روان‌شناخت فرد
- مشاوره تحصیلات: برای راهنمایی در انتخاب رشته تحصیلی، مشاوره تحصیلی و توجیه انتخاب‌های تحصیلی
- مشاوره حرفه‌ای: برای راهنمایی در مسیر حرفه‌ای، توسعه مهارت‌های شغلی و بهبود عملکرد در محیط کار
- مشاوره خانواده و روابط: برای حل مسائل خانوادگی، بهبود روابط و ارتقاء ارتباطات خانوادگی
- مشاوره بهداشت روانی: برای حفظ و بهبود سلامت روانی و روان‌پزشکی.
مشاوران در این فرایند از روش‌ها و تکنیک‌های متنوعی استفاده می‌کنند، از جمله گوش دادن فعال، پرسش‌های باز، تمرینات عملی، تحلیل و بررسی مسئله، ارائه راهکارها و برنامه‌های عملی. هدف اصلی مشاوره، رشد و توسعه فردی و بهبود کیفیت زندگی فرد مورد مشاوره است.مشاوره به شخص کمک می‌کند تا بازنگری در خود و آگاهی از منابع و قدرت‌های داخلی خود داشته باشد، الگوهای ناسالم رفتاری را شناسایی و تغییر دهد و به صورت سازنده با چالش‌ها و مسائل روبرو شود. همچنین، مشاوره به شخص کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی مناسب برای رسیدن به اهداف خود داشته باشد و استراتژی‌های موثر را در پیشگیری و مدیریت مشکلات اجتناب ناپذیر زندگی اجرا کند.
مشاوره با راهنمایی چه تفاوتی دارد؟
تفاوت مشاوره و راهنمایی در این است که هر دو فرایند به کمک و راهنمایی فرد مورد نیاز انجام می‌شوند، اما روش و هدف آنها متفاوت است.
مشاوره:
- هدف اصلی مشاوره، رشد و توسعه فردی است.
- مشاوره به شخص کمک می‌کند تا بازنگری در خود و آگاهی از منابع و قدرت‌های داخلی خود داشته باشد و الگوهای ناسالم رفتاری را تغییر دهد.
- مشاوران در این فرایند از تکنیک‌های متنوعی استفاده می‌کنند تا شخص را در درک بهتر خود، شناسایی مسائل، تصمیم‌گیری‌ها و تغییرات کمک کنند.
- مشاوران معمولاً دارای تخصص در زمینه‌های خاصی مانند روانشناسی، تحصیلات، حرفه‌ای، خانواده و روابط هستند.
راهنمایی:
- هدف اصلی راهنمایی، ارائه اطلاعات و راهبردهای عملی به فرد است. راهنمایی برای کسانی ارائه می‌شود که نیاز به دستورالعمل‌های واضح و مستقیم برای حل یک مسئله یا دستیابی به یک هدف دارند. راهنما ها معمولاً دارای تجربه و دانش در زمینه خاصی هستند و با ارائه راهنمایی‌های عملی و قابل اجرا، فرد را در حل مسئله یا دستیابی به هدف کمک می‌کنند. روش راهنمایی بیشتر بر پاسخ به سوالات فرد و ارائه راهبردهای عملی تمرکز دارد.
مشاوره چه مواردی را در بر می‌گیرد؟
هر مشاوره ای باید موارد پرتکرار و مهم دوارن تحصیلی شما را بیان کرده و راه حل مناسبی برای آن ارائه دهد. ما به چند نمونه از آن ها اشاره می کنیم :
- نحوه مطالعه
- روشهای یادگیری
- انتخاب رشته تحصیلی در دبیرستان
- انتخاب رشته تحصیلی در دانشگاه
- افزایش تمرکز و کاهش حواس پرتی
- مدیریت زمان
- کاهش استرس
- افزایش هوش
- تنظیم خواب
- افزایش اعتماد بنفس
- یادگیری گروهی
- روش های خلاصه برداری
- تند خوانی
- برنامه تحصیلی
- آموزش دروس سخت
- اصلاح تغذیه
- تجویز دارو برای تقویت حافظه
- افزایش فهم و درک کلامی
- افزایش فهم و درک ریاضی
- درمان اختلالات یادگیری
- درمان فراموشی
- روش های آموزش زبان های خارجی
- ارتباط صحیح با معلمان
- ارتباط صحیح با همکلاسی ها
- معرفی کتاب های کمک درسی
- انتخاب محل تحصیل
- اصلاح مکان مطالعه
- درمان اضطراب امتحان
- درمان کمال طلبی
- مسائل اتوبوس و حمل و نقل از منزل به محل تحصیل
- نگرانی از نمرات ، مطالعات و دوره های کارشناسی
- برخورد با استرس های معمول مدرسه و کلاس درس
- مشاوره در مورد گزینه های آموزشی آینده
و ...
موارد بسیار زیادی هم هستند که در این کتاب به همه این موارد می پردازیم.
*قسمت دوم*
نحوه مطالعه چیست؟
روشهای مطالعه یا مهارت‌های مطالعه مجموعه‌ای از مهارت‌هایی هستند که در راستای آموختن و فراگرفتن به‌کار گرفته می‌شوند. این روش‌ها بسته به هدف یادگیری با یکدیگر متفاوت بوده و برای موفقیت در مدرسه و کسب نمرات عالی ضروری و حیاتی هستند.
شرایط لازم مطالعه
1.مشخص بودن هدف :
اگر شما می‌خواهید کاری را شروع کرده و انجام دهید، حتماً باید هدف خود را معین کنید.
- 2.داشتن انگیزه :
اگر هدفی داشته باشید حتماً در ادامه آن انگیزه برای رسیدن به هدف در ذهنمان تداعی می شود و مطالعه به نحوه خوبی انجام می شود.
- 3.تمرکز کافی و کامل:
برای مطالعه درست و اصولی باید با آرامش ذهن و تمرکز کامل داشته باشید در غیر این صورت نتیجه مطالوبی برای دانش آموز نخواهد داشت.
- 4.محیط مطالعه:
مکان و محیط مطالعه برای موثر و مفید بودن آن باید ویژگی هایی زیر را داشته باشد:
- 4-1.اتاق مطالعه:
برای مطالعه نیاز است که در جایی که کتاب ها، برنامه و اهداف قرار گرفته و مشخص شده است، مطالعه صورت بگیرد.
- 4-2.دما مناسب:
در فصل های بهار و پاییز تعادل دمایی رو تقریباً شاهد هستیم که شرایط خاصی را لازم ندارد. ولی در فصل تابستان که دمای هوا افزایشی هست در اتاق سعی کنیم خیلی گرم نباشد و خنک هم تا حدی باشد که بیش از اندازه باعث احساس ناخوشایندی در شما می شود.
- 4-3.ساکت بودن:
در محیطی که به مطالعه می پردازید باید عاری از سر و صدای زیاد باشد چون باعث حواس پرتی شده و شرایط مطالعه را زیر پا می‌گذارد.
- 5.تایم مطالعه:
هر سِت مطالعه نهایتاً یک الی یک و نیم ساعت خواهد بود و بعد از تایم استراحت 10 دقیقه خواهیم داشت تا مغز بتواند انرژی از دست رفته را ریکاوری کند.
- 6.مدت مطالعه:
این قسمت برای هر دانش آموز می تواند منحصر به فرد باشد، چون بعضی از دانش آموزان علاقه دارند در هنگام شب مطالعه کنند و تعدادی دیگر در صبح. بنابراین این قسمت را خود دانش آموز تعیین خواهد کرد ولی در حالت کلی صبح اول وقت ذهن انسان آماده دروس تخصصی و حلیاتی است و در هنگام قبل از ظهر برای مطالعه دروس حفظیاتی تایم خوبی محسوب می‌شود.
- 7.کلامی بودن مطالعه:
یکی از مهم ترین شروط، این است که چون هدف ما یادگیری درست و اصولی است، مطالعه همراه با گفتن و تکرار -درسی که مطالعه می شود- با صدای ملایم خودتان باشد اون موقع درک درس و مدت ماندگاری آن در حافظه هم زیاد می شود.
- 8.امکانات مطالعه:
ابزار هایی چون میز، صندلی، چراغ مطالعه و ... در اتاق مطالعه باشد، بهتر است.
*قسمت سوم*
روش های مطالعه
روش های بسیار فراوانی برای مطالعه هستند، که در اینجا به تعداد محدود و معروفی از آنها می پردازیم.
- روش مطالعه خواندن بدون نوشتن
- روش مطالعه گزینشی
- روش مطالعه برجسته سازی
- روش مطالعه حاشیه نویسی
- روش مطالعه خلاصه نویسی
- روش مطالعه کلید برداری
- روش مطالعه خلاقیت و طرح شبکه‌ای مغز
- روش مطالعه پس ختام
روش مطالعه خواندن بدون نوشتن
در این روش فرد از زمانی که کتاب را باز می کند، شروع می‌کند به خواندن متن و پشت سرهم بدون توقف متن‌ها را می‌خواند تا زمانی که خسته شود یا زمان مطالعه به پایان برسد. اکثر افراد از این روش استفاده می‌کنند. ولی این بدترین روش برای مطالعه است. زیرا در این حالت تمرکز فرد در سطح پایین قرار دارد، مطالعه‌گر در حالت منفعل قرار می‌گیرد و احتمال خواب آلودگی زیاد است.
نکته: لازم به ذکر است که این روش خواندن که به روش خواندن روزنامه وار معروف است و زمان زیادی هست که منسوخ شده و کارایی بسیار پایینی دارد.
روش مطالعه گزینشی
برخی معتقدند از آنجا که شیوه نگارش کتاب های درسی، تحلیلی است، اطلاعات کلیدی در اوایل و اواخر فصل قرار دارد، بنابراین در مطالعه این گونه کتاب ها باید نکات زیر رعایت شود.
- چند پاراگراف اول هر فصل را بخوانید.
- چند پاراگراف آخر را نیز بخوانید.
- اگر کتاب دارای پرسشهایی باشد آنها را مطالعه کنید.
- تیتر ها و عنوانهای فرعی را بخوانید.
- یکی دو خط از هر پاراگراف در اواسط متن را که به نظر مهم می آید، بخوانید.
- بخش نهایی کتاب یا خلاصه نتایج را هم بخوانید.
این روش نیز روش مناسبی برای مطالعه نیست. زیرا فرد نمی‌تواند بر کلیت مطالب تسلط پیدا کند.
روش مطالعه برجسته سازی
در این روش فرد همان‌طور که متن را می‌خواند، زیر نکات مهم خط می‌کشد یا با ماژیک فسفوری آن را رنگ می‌کند.
دو نوع برجسته سازی: کسانی که زیر نکات مهم را خط می‌کشند نیز دو حالت دارد:
1ـ اول مطالعه و فهم بعد خط: کسانی که اول مطلب را مطالعه می‌کنند و می‌فهمند بعد زیر نکات مهم را خط می‌کشند از روش مناسب‌تری استفاده می‌کنند. زیرا با مراجعه بعدی این نکات مهم تداعی‌گر سایر نکات می‌شود.
2ـ انحصار توجه به خط کشیدن: برخی افراد به جای اینکه مطلب را مطالعه کنند و بفهمند تمام توجه آنها به خط کشیدن و برجسته کردن منحصر می‌شود. وقتی یک فصل را تمام می‌کنند. می‌بینند که تنها چیزی که آنها به دست آورده‌اند خط خطی کردن کتاب است اما از فهم مطلب چیزی عایدشان نگشته است.
این روش نیز به دلیل تکرار و تشابه در خط کشیدن باعث تداخل مطالب در ذهن می گردد و سازماندهی مطالب مطالعه شده نیز به صورت صحیح از بین خواهد رفت چون امکان دارد شما برخی مطالب را با هم در یادآوری اشتباه بگیرید و عملا کارایی بازیابی مطالب پایین خواهد آمد توصیه می گردد برای آزمون های تستی از این روش استفاده نشود چون به خاطر آوردن جزئیات مطالب مشکل خواهد بود ولی برای آزمون های تشریحی به نسبت بهتر است.
روش مطالعه حاشیه نویسی
در این روش فرد ابتدا متن را می‌خواند بعد خلاصه آن یا نکات مهم آن را در حاشیه کتاب یادداشت می‌کند. این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد. این روش نیز ضعف در سازماندهی درست مطالب در ذهن را دارد و عملا بازیابی مطالب مطالعه شده مشکل خواهد بود و بهتر است به دلایل اشاره شده در روش قبلی برای آمادگی آزمون تستی استفاده نگردد.
روش مطالعه خلاصه نویسی
در این روش شما مطالب را می خوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست.
مراحل روش خلاصه نویسی
الف: در اتاقی آرام بنشینید و کتاب را باز کنید، اولین صفحه فصل مورد نظر را بیاورید و چند برگه یادداشت تمیز و یک قلم هم در کنار دستتان بگذارید.
ب: عنوان فصل و عنوان بعد از آن را، اگر وجود داشته باشد، یادداشت کنید.
ج: اولین بند را بخوانید و سپس خواندن را متوقف کنید.
د: آنگاه به دقت به آنچه خوانده اند بیندیشید و در کلماتی هر چه کمتر و به زبان خودتان آن را خلاصه کنید، این خلاصه می تواند حتی چهار یا پنج کلمه باشد و به صورت جمله هم نباشد.
هـ: مواظب باشید زیاد ننویسید و خلاصه با خود بند برابر نشود و رونویس کامل از آن نباشد. فایده واقعی این روش زمانی آشکار می شود که بخواهید برای امتحان آماده شوید اگر فصل‌ها را خوب خلاصه کرده باشید، با مرور چند تا از این خلاصه ها خود را از خواندن کل کتاب معاف کرده اید.
این روش نسبت به روش های قبلی کارایی بهتری دارد ولی بهترین روش برای خواندن نیست چون بازیابی اطلاعات از ذهن ممکن است به سرعت اتفاق نیافتد و با عواملی مانند استرس و عدم تمرکز حواس مطالب مطالعه شده به صورت موقت قابل دستیابی نباشند و فراموشی مطالب را به دنبال داشته باشد.
روش مطالعه خلاقیت و طرح شبکه‌ای مغز
در این روش شما مطالب را می‌خوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید ) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش می دهد.
این روش که همان روش تصویر سازی در ذهن می باشد از موثرترین و کارآمد ترین روشهای مطالعه می باشد که بازدهی بسیار بالایی را خواهد داشت.
*قسمت چهارم*
روش مطالعه پس ختام
یکی از روشهای موفق بهبود مطالعه و یادگیری روش اس‌کیو ۴آر ، از حروف اول کلمات زیر تشکیل یافته است: review, recite, reflect, read, question, (scan) survey. در بعضی منابع در مرحلهٔ نخست این روش به جای survey (خواندن اجمالی) یا scan (دید زدن)، preview (پیش‌خوانی) را مورد استفاده قرار داده‌اند که در این صورت علامت اختصاری آن می‌شود پی‌کیو ۴آر یا روش پس ختام است. اس‌کیو ۴آر از حروف اول شش مرحلهٔ آن تشکیل یافته است:
- 1.پیش خوانی
- 2.سوال
- 3.خواندن
- 4.تفکر
- 5.از حفظ گفتن
- 6.مرور کردن
7.پیش‌خوانی
اگر می‌خواهید مطالب کتابی را یاد بگیرید، نخست تمام آن کتاب را یک بار از رو بخوانید تا یک برداشت کلی از موضوع‌ها و قسمت‌های مهم آن کسب نمائید. این خواندن اجمالی یا پیش‌خوانی می‌تواند شما را در یک سازماندهی به مطالب، مثلاً ایجاد نوعی ساخت سلسله مراتبی برای آنها، کمک نماید. مطالبی که لازم است در پیش‌خوانی فصل‌های یک کتاب مورد توجه قرار گیرند عبارتند از مقدمه یا توضیحات مقدماتی، هدف‌ها، تیترهای اصلی و فرعی، خلاصه، و جملات مقدماتی یا جملات موضوعی پاراگراف‌ها. در رابطه با اثربخشی پیش‌خوانی گفته شده است همه اقدامات فوق به فعال شدن طرحواره‌های یادگیرنده کمک می‌کنند.
سؤال
برای هر قسمتی یا فصلی از یک کتاب که می‌خوانید در رابطه با هدفی که از مطالعه دارید سؤال‌هائی را طرح نمائید. یکی از راه‌های انجام این کار این است که عناوین را به سؤال تبدیل کنید. مثلاً در رابطه با فصل موجود می‌توان پرسید که روش پس‌ختام چیست؟ یا چگونه می‌توان فصلی از یک کتاب را پیش‌خوانی کرد؟ سؤال‌های خود را با کلمات چگونه، چه کسی، چرا، چه چیزی بسازید.
خواندن
در این مرحله، مطلب یا موضوع را بخوانید، به هنگام مطالعه سعی کنید سؤال‌هائی را که مطرح کرده‌اید جواب دهید. توجه خود را به اندیشه‌های اصلی، جزئیات مؤید اندیشه‌های اصلی، سایر اطلاعاتی که به هدف‌های خواندن شما مربوط هستند معطوف سازید. در صورت لزوم، سرعت خواندن خود را متناسب با سهولت و پیچیدگی متن تغییر دهید.
تفکر
سعی کنید با تفکر دربارهٔ مطالبی که می‌خوانید آنها را بفهمید و به آنها معنی بدهید. برای این منظور می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- آنچه را که می‌خوانید با مطالبی که از قبل یاد گرفته‌اید ربط دهید.
- نکات فرعی را به مطالب اصلی پیوند دهید.
- بکوشید تا تناقضات موجود را حل نمائید.
- با استفاده از اطلاعاتی که می‌خوانید مسائل طرح شده را جواب دهید.
مهم‌ترین اصل زیربنای تفکر در جریان مطالعه بسط معنائی است. یکی از راهبرهای مهم به یادسپاری بسط و گسترش مطالب است. ما به کمک بسط معنائی به مطالبی که می‌خوانیم شاخ و برگ می‌دهیم و بدین وسیله آنها را معنی‌دار می‌سازیم و لذا بهتر به خاطر می‌سپاریم.
از حفظ گفتن
پس از خواندن هر قسمت، سعی کنید مطالب مهم آن را به یاد آورید و برای خود بازگو کنید. ضمن این کار به سؤال‌هائی که طرح کرده‌اید پاسخ دهید. از حفظ گفتن به شما کمک می‌کند تا بر درک خود نظارت کنید و از این طریق به شما معلوم می‌گردد که چه قسمت‌هائی را خوب یاد نگرفته‌اید و باید آنها را از نو بخوانید.
برای ارتباط با پشتیبان ویژه و اطلاع از شرایط مشاوره با رتبه هاي برتركانوني
به لينك زير مراجعه كنيد.
