آیا تا کنون به این موضوع فکر کردهاید که هنگام مطالعه از چه روشی استفاده میکنید؟ روش صحیح مطالعه و اصولی میتواند بسیاری از مشکلات تحصیلی را از بین ببرد. شاید به افرادی برخورد کرده باشید که میگویند: «همهی کتابها و جزوهها را میخوانم، اما موقع آزمون آنها را فراموش میکنم» یا «من استعداد درس خواندن ندارم، چون با اینکه همهی مطالب را میخوانم اما همیشه نمراتم پایین است.»
بسیاری از اینگونه مشکلات به نداشتن روش صحیح برای مطالعه بازمیگردد. عدهای فقط به حفظ کردن مطالب اکتفا میکنند، به طوری که یادگیری معنا و مفاهیم را از نظر دور میدارند.
برای داشتن مطالعهای فعال و پویا نوشتن نکات مهم در حین خواندن ضروری است تا برای مرور نیاز به مطالعهی کل کتاب نباشد و در زمانی کوتاه از روی یادداشتهای خود مطالب مرور شود. خواندن بدون یادداشتبرداری علت مهم فراموشی است.
شیوهی صحیح مطالعه چهار مزیت عمدهی زیر را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را کاهش میدهد. 2- میزان یادگیری را افزایش میدهد. 3- مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی میکند. 4- بهخاطرسپاری اطلاعات را آسانتر میکند.
یکی از روشهای مطالعه، روش دقیقخوانی است. هدف از این روش این است که مطالب کامل و دقیق درک شده و به صورتی سازمانیافته و منظم در حافظه نگهداری شود. برخی از فنون موجود که میتواند به روش دقیقخوانی کمک کنند عبارتاند از:
تکنیک خلاصهبرداری:
در این تکنیک، به نوشتن عبارت، مفاهیم و موضوعات کلیدی متن پرداخته، به طوری که در مرور مطالب، با نگاه کردن و خواندن خلاصهها، همهی مطالب خواندهشده یادآوری میشود. یک روش بسیار مطلوب این است که از خلاصهها نیز دوباره خلاصهبرداری شود.
تکنیک سازماندهی مطالب:
این تکنیک باعث افزایش درک و سرعت یادگیری و سهولت در بازیابی مطالب آموختهشده میشود و برای سازماندهی مطالب استخراج سه بخش از متن اصلی مورد مطالعه لازم است که عبارتاند از:
موضوع اصلی: موضوعی که تمام مطالب را دربر میگیرد و بقیهی مطالب حول و حوش آن میچرخد.
نکتههای اصلی: خطوط و اندیشههای اصلی و مهم هستند که درمجموع موضوع اصلی را میسازند.
نکات جزئی: اطلاعات جزئیتر هستند که به صورت مثالها، نمونهها، عکس و تصویر مطرح میشوند.
تکنیک علامتگذاری در متن:
در این تکنیک علامتهایی را بر روی متن اصلی انجام میدهیم. به عنوان مثال: علامتگذاری به شکلهای مختلف در متن، خط کشیدن زیر عبارات مهم، حاشیهنویسی و... . این موارد بسته به سلیقهها متفاوت است. حذف عوامل مزاحم فکری:
در اکثر موارد بخش عظیمی از وقت و فعالیت ذهنی را موضوعاتی به خود مشغول میدارند که هیچ رابطهای با موضوع درسی ندارند. برخی حتی خیالپردازیهای خود را موقع مطالعه انجام میدهند که به شدت فکر را آشفته کرده و تمرکز را از بین میبرد. اگر نمیتوانید ذهن خود را از افکار مختلف پاک کنید تا بر روی موضوع مورد مطالعه تمرکز کنید، مطالعه را کنار بگذارید و زمانی مطالعه را شروع کنید که سرحال، علاقهمند و متمرکز هستید.
فراهم کردن محیط مناسب:
محل و مکانی که مطالعه در آنجا انجام میشود باید مناسب باشد. منظور از محل مناسب مکانی است که آرام، ساکت و دور از عوامل مزاحم محیطی باشد. این باعث تمرکز بهتر روی موضوع مطالعه میشود. بعضی افراد محل و زمانی را برای مطالعه انتخاب میکنند که بسیار شلوغ و پرسروصدا است و بعضی افراد رختخواب را برای مطالعه انتخاب میکنند و توقع یادگیری سطح مطلوب را دارند.