همان طور که می دانید با تغییر نوع پذیرش دانشگاه ها نقش معدل نهایی بسیار مهم شده است. در کنکور 1403 معدل نهایی دوازدهم 50%، در کنکور 1404 معدل نهایی یازدهم و دوازدهم 60% و در کنکور 1405 و به بعد معدل نهایی دهم، یازدهم و دوازدهم 60% تاثیر قطعی دارد.
با توجه به اهمیت امتحانات مدرسه از مقاطع پایین تر تا موفقیت دانش آموزان در امتحان نهایی چند نکته پیرامون دلایل افت معدل مطرح می شود.
1-نکته اول که به ذهن می رسد سخت تر شدن مباحث از نظر دانش آموز است. عدم توجه و تسلط کافی به فصول ابتدایی هر درس در مقطع جدید باعث می شود در ادامه راه به مباحث بعدی توجه کافی نداشته باشند و این نکته در ذهن حک شود که دروس سخت تر شده اند و کار را رها کنند. در صورتی که اگر به فصول ابتدایی هر درس توجه شود انگیزه و اعتماد به نفس ادامه دادن بیش تر می شود.
2-نقش اولیا: پشتوانه عاطفی و معنوی اولیا برای فرزندان شان همیشگی و قابل ستایش است. هم چنین نقش اولیا و به خصوص مادر در رشد و یادگیری در سنین قبل از دبستان و دبستان به صورت شگفت انگیزی موثر است. اما به نظر می رسد پیچیده شدن مباحث در مقاطع بالاتر و کم رنگ شدن نقش اولیا در آموزش دروس(نه همراهی و همدلی شان) در کسب نتیجه برخی دانش آموزان موثر است. راه حل؛ حضور دانش آموز در شرایط دائمی یادگیری و به دور از دایره راحتی است. حضور پیوسته در آزمون ها باعث می شود تاثیر همراهی و همدلی اولیا براساس یک گزارش مستند از کارنامه ها جبران کننده حضور خود اولیا به عنوان آموزش دهنده مکمل باشد. حضور پیوسته و درگیر بودن دانش آموز در شرایط مطالعه و تمرین برای رشد معدل و پیشرفت دانش آموز بسیار مهم است.
3-گوشی همراه و فضای مجازی: گزارشی از آزمون پیزا منتشر شده است که تفاوت 50 نمره ای در درس ریاضی بین دانش آموزانی که روزانه کم تر از 1 ساعت با گوشی همراه کار کرده اند در مقایسه با دانش آموزانی که بیش از 5 ساعت با گوشی کار کرده اند وجود دارد. نکته مهم بعدی تاثیر استفاده بیش از حد از گوشی در افزایش حواس پرتی و کاهش تمرکز حین مطالعه دانش آموزان بوده است. نکته بعدی این بوده که استفاده بیش از حد از گوشی همراه باعث ایجاد اضطراب و کلافگی برای دانش آموز می شود و در زمان هایی که گوشی را در اختیار ندارد درگیری ذهنی شدیدی دارند. استفاده بیش از حد از گوشی همراه برای حضور در فضای مجازی به مرور منجر به آسیب هایی می شود که در امتحانات مهم گریبان گیر دانش آموز می شود.
4-اصول نادرست مطالعه و یادگیری: با افزایش مقطع و ورود اطلاعات جدیدتر و در نگاه اول نامانوس، به کارگیری روش های مطالعه اهمیت بیش تری می یابد. این که مطالب را در یک نگاه بخوانید، سوال طرح کنید، عمیق تر بخوانید، بازیابی کنید، نواقص یادگیری را برطرف کنید، خلاصه نویسی کنید و بازه های مرور را به درستی اجرا کنید. به نظر می رسد روش دانش آموزان با افزایش مقطع که چالش بر انگیزتر می شود براساس روش های سال های قبل است و دانش آموز چالش یادگیری برای خود ایجاد نمی کند. مطالعه تشریحی جدای مطالعه تستی نیست. معمولا دانش آموزان مطالعه تشریحی را خیلی ساده می بینند و به روش های مطالعه توجه نمی کنند و همین امر از مهم ترین عوامل عدم نتیجه گیری در امتحانات مدارس است.
5-پایه ی علمی ضعیف: با توجه به پیوستگی مطالب مقاطع اگر مثلا در یک مبحث مانند کسر، توان، رادیکال، اتحاد، تابع و .... در درس ریاضی مسلط نشوند این ضعف علمی باعث می شود در ادامه راه نیز در آن مباحث و سایر مباحث مرتبط در آن درس و حتی درس دیگر ضعف داشته باشند و نتیجه لازم را نگیرند. توجه به دریافت بازخورد از طریق تمرین حل کردن بسیار اهمیت دارد. مثلا دانش آموزی که حضور پیوسته در آزمون ها دارد این بازخوردها را به صورت مستمر دریافت می کند در مسیر مطالعه تشریحی و مفهومی خیلی سریع تر متوجه نواقص خود می شود و می تواند نواقص یادگیری را رفع کند. پس با دریافت بازخورد مستمر باید از زمینه سازی پایه علمی ضعیف جلوگیری کرد و در صورت وجود پایه علمی از شروع آن مبحث در فصول قبل یا درس های سال های قبل لکه های نواقص آموزشی را از بین برد.
6-ساده انگاری سطح دشواری سوالات: به جهت تاثیر معدل و تاثیر آن در پذیرش آزمون ورودی دانشگاه، طراحی سوالات به سمت مفهومی شدن رفته است. اگر به مباحث کتاب مسلط نباشید و فقط به حفظ کردن بپردازید در مواجه با سوال های ترکیبی و عمیق گرفتار می شوید. باید زمان به کارگیری فرمول را بدانید نه صرفا حفظ کردن فرمول را. لازمه ی تسلط بر مفاهیم و تسلط در حد یادگیری حل کردن سوالات یک مبحث مشخص در تعداد بالا و با سطوح مختلف دشواری است. زمانی که سوالی را از زوایای مختلف می بینید و آن را تجزیه و تحلیل می کنید مفهوم آن را درک می کنید.
7-تجربه شب امتحانی خواندن: تجربه ای است که شاید تجربه کرده باشید. روش نامطمئنی که به جهت این که یک یا چند بار دست و پا شکسته ما را به نتیجه رسانده به عنوان یک تکیه گاه ایمن برای رسیدن به هدف مورد استفاده قرار می گیرد. باید پیوستگی در مطالعه، پیوسته تمرین حل کردن و تفکر عمیق و دوری از رویداد شب امتحانی خواندن را تمرین کرد. این موضوع در دروس عمومی که معمولا به آن کم توجهی می شود مهم تر است و آسیب پذیری بیش تری برای دانش آموز دارد.
8-استفاده نادرست از منابع و استفاده از منابع نادرست: منبع عامل بسیار مهم در فرایند یادگیری است. این که خودمان را درگیر منابعی غیر از سطح خودمان کنیم و هنوز مطالب اولیه را نیاموخته ایم در سطحی بالاتر به دنبال کنجکاوی باشیم به ما کمکی نمی کند. برای ارزیابی تسلط ما بر یک مبحث باید ابتدا بتوانیم سوال های کتاب درسی را حل کنیم، سپس سوال های ترکیبی از سوال های کتاب درسی را حل کنیم، سپس نمونه سوال های استاندارد مدارس را حل کنیم. سایت کانون مرجع بی نظیر انواع نمونه سوال امتحانی است. کتاب پرتکرار و آزمون های تشریحی نیز از موثرترین منابع یادگیری و ارزیابی افزایش معدل هستند.
9- یک نکته مهم: مطالعه تشریحی به تمرین حل کردن کمک می کند یا تمرین حل کردن به مطالعه تشریحی؟! همه ی ما می دانیم که اگر مطالعه اولیه تشریحی مطلوبی نداشته باشیم نتیجه مطلوبی در حل سوالات نمی گیریم. باید توجه کرد این موضوع دو سویه است یعنی اگر شما تمرین تشریحی حل کنید یا تست بزنید و درگیر جزئیات و نوع طراحی سوال ها شوید در درک مفاهیم در مطالعه تشریحی نیز متبحر می شوید و در مطالعات بعدی سوال طرح می کنید و خلاقیت و ابتکار طراح سوال را پیش بینی می کنید. به همین جهت است که روش بازیابی پیشنهاد می شود. شما ابتدا چند نمونه سوال تشریحی یا تستی حل می کنید و سپس به سراغ مطالعه تشریحی می روید. ذهن ناخودآگاه به دنبال جوابی برای علامت سوال های ایجاد شده می گردد و هدف مند تر مطالعه می کنید. اشتباه رایج، مطالعه صرفاً تشریحی است. بدون حل کردن سوال. مانند این است که یک جورچین را ببینید و بگویید جای همه ی قطعات را بلد هستم اما زمانی که قطعات را جدا کنیم و بخواهیم دوباره قطعات را در جای خود قرار دهیم با چالش روبرو می شویم. مطالعه تشریحی مانند توهم توانایی جانمایی قطعات جورچین است اما این تمرین حل کردن و تست زدن است که شما را قوی می کند تا در امتحانات تشریحی و کسب معدل مطلوب نتیجه بگیرید.
10- کوتاه نویسی، شلوغ نویسی و بد نویسی فاکتورهای مهم در از دست دادن نمره در امتحانات تشریحی هستند. این موضوع در امتحانات نهایی تاثیر چند برابری دارند. برگه امتحانی شما را معلم خودتان تصحیح نمی کند، مصحح شما را نمی شناسد و معیار فقط برگه پیش روی اوست. باید در نوشتن و پیاده سازی معلومات تان به خوبی عمل کنید.