درس میخوانیم، تلاش میکنیم، از تجربههای دیگران استفاده میکنیم اما به خاطر اشتباهات کوچکی، کمتر از آنچه میخواهیم به دست میآوریم. چه نسخهی عملی و علمی برای اشتباه نکردن وجود دارد؟ راستش هیچ نسخهای، اما خبر خوب این است که راهی برای کمتر اشتباه کردن وجود دارد.
اشتباهات محدود هستند و تنوع آنچنانی ندارند. اگر لیست اشتباهات چند هزار نفر را در طی سالهای مختلف جمعآوری کنیم، محدودیت آنها را بهوضوح میتوانیم تشخیص دهیم.
اولین گام در کاهش یا حذف اشتباهات، شناختن انواع آنهاست.
دومین گام شناختن اشتباهات شخصی خودمان است.
سومین گام یافتن راهی برای حذف یا کاهش خطاست.
درنهایت چهارمین گام، تمرین و تمرین و تمرین است.
در کانون یاد گرفتهایم که برای تسریع در دستیابی به هدف، علاوه بر سختکوشی به ابزارهایی نیاز داریم. قطعاً قطع یک درخت با ارهی دستی، ارهی برقی، تبر و دندان امکانپذیر است اما هیچ کس جز سمور آبی از دندان برای قطع درخت استفاده نمیکند و همه ارهی برقی را ترجیح میدهند، حتی سمور آبی. چرا؟ چون سریع است. پس همیشه باید به دنبال مؤثرترین و زودبازدهترین ابزار باشیم. بیایید ابزارهای کاهش یا حذف اشتباهات را بشناسیم و به کار ببریم:
ابزار مؤثر برای گام اول، کتاب اشتباهات متداول است؛ چون شامل تجربهی چندسالهی چند ده هزار دانشآموز در آزمونهای استاندارد است و تکرار مکرر اشتباهات را بهوضوح نشان میدهد. این کتاب تألیف گروهیِ جمع کثیری از افراد مسلط بر مباحث درسی است که اشراف کامل به مطالب دارند و چون نشان میدهد «همتايان شما در هر مبحث معمولاً در كجا اشتباه ميكنند و علت اشتباهات آنها چيست، باعث میشود در مطالعهی آن مبحث توجه بيشتري به آن نكات داشته باشيد.»
گام دوم: وقتی با انواع اشتباهات آشنا شدید، باید ببینید اشتباهات مخصوص خودتان کداماند. این گام هم یک ابزار مفید و مؤثر دارد: کارنامهی اشتباهات. این کارنامه با جمعآوری اشتباهات شخصیتان، تأثیر بسزایی در شناخت آنها دارد. از کارنامهی اشتباهات، اشتباهات خود را لیست کنید. مطمئن باشید تعداد آنها انگشتشمار خواهد بود. البته توجه کنید که برخی از اشتباهات بر اثر عدم تسلط و یادگیریهای ناقص به وجود آمدهاند و برخی به دلیل بیدقتی. آن دسته از اشتباهاتی که بر اثر عدم تسلط هستند به شما نشان میدهند که کدام مباحث نیاز به تلاش بیشتر، مطالعه، مرور یا تست دارند. دستهی دوم نوعِ بیدقتیتان را گوشزد میکنند.
برای سومین گام، که شامل راهی برای حذف یا کاهش اشتباهات است، یک راه بیشتر ندارید. حالا باید شروع به تمرین کنید. سؤالاتی را که اشتباه پاسخ دادهاید، دوباره حل کنید و نکات آن را در کتاب درسی یا جزوهی خلاصهنویسی بنویسید. به این نکته هم توجه کنید که اشتباهات شما در کتاب اشتباهات متداول آورده شدهاند. ضمن اینکه ممکن است روزی، بقیهی اشتباهات مطرحشده در این کتاب هم اشتباهات شما باشد. از این ابزار هم میتوانید در گام سوم استفاده کنید.
از این به بعد عدم تسلط، بیدقتی، عوامل ایجاد آنها و روش تصحیح آنها را میشناسید. کافی است گام چهارم را بردارید.
گام چهارم: حالا باید تمرین کنید، تمرین کنید و تمرین کنید. در تمرینها اشتباه کنید و از اشتباهات درس بگیرید. منابع تمرینی زیادی وجود دارد؛ اما تأکید ما بر کارنامهی اشتباهات خودتان است؛ چون میتواند بهترین تمرین برای تسلط بیشتر و کاهش بیدقتیها باشد. همچنین کتاب اشتباهات متداول منبعی قدرتمند و مؤثر خواهد بود؛ چون شامل صدها تست نکتهدار است و دانستههای شما را به چالش میکشد و میزان تمرکز و تسلط خود را متوجه میشوید. همچنین مرور کامل تمام مباحث از تمام درسهاست و در کمترین زمان بهترین نتیجه را میدهد. اگر این کتاب را به طور مداوم کار کنید میتوانید اشتباهات خود در آزمون را به حداقل برسانید. پس تستهای آن را درس به درس و مبحث به مبحث تمرین کنید. در این کتاب، برای هر درس در ابتدای هر مبحث یک توضیح مشاورهای آورده شده است. ضمناً در ارتباط با هر سؤال يك نكتهی آموزشي و هشدار آموزشي در كنار پاسخ تشريحي و توضيح دام آموزشي آورده شده است. به عبارت دیگر نکتهی آموزشی صحیح و برداشت غلط از سؤال را در بخش پاسخنامه توضیح داده است. هدف این است كه با يادگيري اين نكات و هشدارها بتوانید به سؤالهای مشابه آنها هم پاسخ صحيح دهيد.
درنهایت به بخشی از مقدمهی کتاب اشتباهات متداول بسنده میکنم:
براي استفادهي هر چه مفيدتر از اين كتاب، قبل از مطالعهي هر قسمت، مطالب مرتبط با آن را از روي كتاب درسي خود مطالعه كرده، سپس به تمام سؤالهاي مرتبط با آن فصل پاسخ دهيد تا ببينيد در كدام موضوع گرفتار دامهاي آموزشي ميشويد. سپس با خواندن نكات و هشدارهاي آموزشي، پاسخ صحيح و تشريح دام آموزشي سؤال، از شكست، پلي براي پيروزي بسازيد.