بازخورد در «برنامه‌ریزی به روش قلم‌چی» چه جایگاهی دارد؟
چرا بازخورد بیش‌ترین تأثیر را بر یادگیری و پیشرفت درسی دارد؟
مهم‌تر این‌که یک بازخورد درست و نتیجه‌بخش باید چه ویژگی‌هایی را داشته باشد؟
جایگاه بازخورد در کانون چیست؟
دفتر برنامه‌ریزی، اولین و مهم‌ترین بستر برنامه‌ریزی کانون محسوب می‌شود و اولین ویژگی این دفتر «نگاه به گذشته» است. سایه‌ی این ویژگی را بر تمام اجزای ساختار کانون مشاهده می‌کنیم. نگاه به گذشته اولین و ضروری‌‌ترین گام برای ورود به عرصه‌ی بازخورد است.
«نگاه به گذشته» مانند نورافکنی است که بالای سر دانش‌آموز روشن می‌شود. این نورافکن بیش از آن‌چه جلو پای او را روشن کند، ردپای دانش‌آموز را نشان می‌دهد. بدون ارزیابی، تحلیل و شناخت درست از روش‌ها و رفتاری که جایگاه شما را تعیین کرده است، حرکت رو به جلو راه به ناکجاآباد می‌برد. با قطعیت می‌توان گفت که نزدیک به صددرصد همه‌ی روش‌ها و ابزارهای برنامه‌ریزی در کانون مبتی بر بازخورد عملکرد دانش‌آموز طراحی شده است.
به چه دلیل بازخورد بیش‌ترین تأثیر را بر یادگیری دارد؟
همه قبول داریم که «مهارت یادگیری» اصلی‌ترین عامل پیشرفت در همه‌ی فعالیت‌های فردی و اجتماعی انسان است؛ به‌ویژه هنگامی که از مقوله‌ی علم و دانش و پیشرفت درسی صحبت می‌کنیم، «مهارت یادگیری» تعیین‌کننده‌ترین نقش را به عهده خواهد داشت. یادگیری از پتانسیل‌های ذاتی است که بالقوه در وجود هر انسانی به ودیعه گذاشته شده است، ولی رشد این مهارت بستگی به میزان تلاش، روش‌ها و ابزارهایی دارد که در طول زندگی به کار می‌بریم. اگر این روش‌ها درست انتخاب نشوند یادگیری با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
به عنوان یک قاعده‌ی کلی، «مهارت یادگیری» در صورتی رشد در خور توجه دارد که «انسان یاد بگیرد از تجربه‌ی خود بیاموزد». نیاز اصلی یادگیری از تجربه‌ی خود، داشتن بازخورد است و بدون آن، یادگیری نوعی تصویربرداری است. تصویربرداری شاید نوعی یادگیری محسوب شود ولی فاصله‌ی این نوع یادگیری تا یادگیری مبتنی بر بازخورد عملکرد خود و یادگیری از تجربه‌ی شخصی، فاصله‌ی زمین تا آسمان است.
برای استفاده از بازخورد چه آدابی باید رعایت شود؟
سه ویژگی از پنج ویژگی در دفتر برنامه‌ریزی که آقای قلم‌چی برای برنامه‌ریزی کانون در نظر گرفته‌اند، یعنی «نگاه به گذشته»، «نقش فعال دانش‌آموز در برنامه‌ریزی» و «رقابت با خود» شاخصه‌های عملکرد درست برای استفاده از بازخورد در روند برنامه‌ریزی است.
در خصوص نقش فعال باید سه توصیه‌ی زیر را رعایت کنید:
هنگام دریافت بازخورد از عملکردتان، فرافکنی نکنید. مسئولیت کار خودتان را به عهده بگیرید.
حلال مشکلات، خودتان هستید. سعی کنید از تجربه‌ی خود بیاموزید. بدون تردید باید هنر استفاده از تجربه‌ی دیگران را نیز داشته باشید. از همه چیز و همه کس می‌توان درس گرفت ولی یادگیری هنگامی عمق پیدا می‌کند که به‌تدریج از تجربیات خود درس بگیرید و کارتان را ارتقا دهید.
توجه ویژه و جدی به نقاط قوت و عملکردهای موفقتان داشته باشید. این به معنای انکار نقاط ضعف نیست. راهکارها و روش‌های موفق شما راهنمای پوشش نقاط ضعفتان خواهد شد.