مهارتهای فراشناختی در یادگیری کارآمد یعنی هر تصمیم و کاری که دانشآموز انجام میدهد باید بر اساس شناخت، دانش، اطلاعات و پیشبینی آینده باشد تا بتواند فعالانه دانش خود را بسازد و مدیریت کند. فراشناخت، در اصل به معنی فکر کردن دربارهی فکر کردن است و قاعدهی مهمی در یادگیری است. فراشناخت، به تحول مهارتهای فکر کردن کمک میکند و آگاهی از روند یادگیری را افزایش میدهد. فراشناخت، با درک کردن، فهمیدن، کنترل کردن، هماهنگسازی، انتخاب و ارزیابی در مسیر یادگیری مرتبط است و از طریق مواجهه با پدیدهها و تجربه کردن تحول پیدا میکند.
شناخت یعنی فرایند به دست آوردن دانش و دانستن از طریق تفکر، تجربه و حواس. فراشناخت یعنی نظارت و آگاهی فرد بر فرایند تفکر مشخص و کشف روشهای مطلوب فردی برای رسیدن به موفقیت. بنابر آنچه گفته شد، مهارتهای فراشناختی، تکرار و تمرینهای ذهنی است که هیجانات را کنترل میکند و با پیدا کردن اندیشههای کلیدی هر درس و برقراری ارتباط بین اجزای آموختهشده به دستهبندی اطلاعات میپردازد. از آنجا که موفقیت و یادگیری نتیجهی زحمت و تلاش هدفمند است، اعتمادبهنفس و خودکارآمدی دانشآموز افزایش مییابد و با ایجاد ساختار ذهنی منظم، هر موضوع یادگیری را با پرسش همراه میسازد؛ ازجمله:
- چگونه این کار را پیش از این انجام دادهام؟ چهطور با آن روبهرو شده و آن را حل کردهام؟
- چه چیزی برایم آسان و چه چیزی سخت است؟
- چه چیزی از مطالعهی این موضوع یاد گرفتهام؟
دانشآموزان در کانون به کمک آزمون، دفتر برنامهریزی، کارنامه و کتاب خودآموزی با فراشناخت بیشتر به یادگیری عمیق و موفقیت خود جامهی عمل میبخشند.