تمرکز در لغت به معنی تراکم و فشردگی مجموعه و چکیده و در اصطلاح به معنی حفظ و نگهداری توجه و تمرکز حواس روی موضوعی معین است. بدون تمرکز حواس یادگیری مثمر ثمر نخواهد بود. همه‌ی افراد توانایی تمرکز دارند؛ چون تمرکز امری نسبی است و کسی نمی‌تواند ادعا کند که کاملاً حواس‌پرت است یا همیشه تمرکز حواس دارد. شاید شما تا به حال خیلی به حواس‌پرتی فکر کرده باشید و بارها از خود پرسیده باشید که چرا گاهی هنگام مطالعه، حواس آدم پرت می‌شود؛ پاسخ صحیح این پرسش را به شما می‌گویم:
حواس‌پرتی چیزی نیست جز تمایل ذاتی ذهن به درگیری و فعالیت.
ذهن شما همواره می‌خواهد درگیر و مشغول باشد؛ بنابراین اگر آن‌چه اکنون انجام می‌دهید در شما درگیری و مشغولیت ذهنی ایجاد کند، فکر شما دیگر احساس نمی‌کند که باید جای دیگری برود؛ اما اگر در انجام این کار، درگیری ذهنی ایجاد نشود، ذهن شما شتابان به جایی دیگر می‌رود تا خود را در آن‌جا مشغول کند و این همان حواس‌پرتی است. ایجاد تمرکز، اکتسابی است. بیش‌تر افراد گمان می‌کنند تمرکز، یک امر ذاتی و تغییرناپذیر است، در حالی که تمرکز اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود.
حواس‌پرتی یا منشأ ذهنی و درونی دارد یا بیرونی و محیطی. حواس‌پرتی درونی و ذهنی عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشه‌هایی که موانعی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می‌کنند. این موانع شامل مواردی از قبیل تشنگی، گرسنگی، سردی و گرمی، خشم، شادی، درد جسمی و... است. حواس‌پرتی بیرونی و محیطی به محیط پیرامون فرد بستگی دارد، از قبیل نور شدید و ضعیف، صداهای ناهنجار، سروصدای محیط و... .