برای برطرف کردن استرس، مهارتهای لازم را کسب کنید. این مهارتها در دو قالبِ هیجانمحور و مشکلمحور به کار برده میشوند.
در رویکرد هیجانمحور، فرد از طریق رویکردهای شناختی (تغییر قضاوت) به موقعیت استرسزا پاسخ میدهد.
در رویکرد مشکلمحور، فرد باید برای پاسخ به استرس، ملزومات موقعیت استرس را کاهش و منابع رویارویی با آن را افزایش دهد. برای درک سادهتر از این دو رویکرد، راهکارها را بر اساس توضیحات ارائهشده برای خودتان شخصیسازی کنید. نکتهی مهم این است که هر موفقیتی از طریق باور، تمرین و تکرار به دست میآید.
1- حل مشکل با برنامهریزی (راهکار مشکلمحور): این رویکرد بر اساس تحلیل موقعیت برای رسیدن به یک راهحل و انجام دادن اقدامهای مستقیم برای اصلاح مشکل است. توجه به برنامهی راهبردی آزمونها شما را قادر میسازد بتوانید مطالعهی مطالب را با کمترین نگرانی و حداکثر اعتمادبهنفس برنامهریزی کنید. پس نگرانی مربوط به زیاد بودن مطالب و کم بودن وقت را با برنامهی آزمونها رفع کنید.
2- مقابله کردن (راهکار مشکلمحور): برای رفع مشکل، قاطعانه عمل کنید. ممکن است تصور کنید در حال خطر کردن هستید؛ زیرا تغییر عادتهای نادرست، بهظاهر، نوعی ریسک به نظر میآید. پس هدفگذاری و انتخاب چند از ده را علیرغم اینکه در ظاهر به معنی تمام نکردن همهی مباحث است (ظاهراً نوعی ریسک محسوب میشود) با جدیت و قاطعانه انجام دهید. عمیق خواندن مهمتر از خواندن مطالب زیاد با عمق کم است.
3- کسب حمایت اجتماعی (راهکار مشکلمحور و هیجانمحور): کسب حمایت اجتماعی یا عاطفی باعث تقویت استواری بر اهداف است. سعی کنید با اعضای خانواده، بهخصوص پدر و مادر، روابط عاطفی و مشورتی برقرار کنید و از همکاریهای آنها در تصمیمات خود کمک بگیرید.
4- فاصله گرفتن (راهکار هیجانمحور): تلاش فکری برای کنار کشیدن از موقعیت استرسزا و ایجاد نگرش مثبت نوعی راهکار هیجانمحور است. تا میتوانید از موقعیتهایی که اغلب افراد ناموفق، منفینگر یا کمتجربه با سخنان و رفتار خود برای شما ایجاد میکنند فاصله بگیرید و با عمل کردن به برنامهی راهبردی و تحلیل آزمونها عملکرد خود را مثبت کنید.
5- رویارویی با موقعیت (رویکرد هیجانمحور): با موقعیتهای استرسزا منطقی روبهرو شوید. اگر تصمیم دارید شرایط استرسزا بر شما غلبه نکنند باید با آنها مواجه شوید، نه اینکه فرار کنید. وقتی احساس میکنید از شرکت کردن در آزمونهای برنامهای دچار استرس میشوید، راهکار منطقی، فرار و اجتناب از شرکت کردن در آزمونها نیست؛ زیرا این کار به معنی پاک کردن صورت مسئله است. سعی کنید هدف از آزمونهای برنامهای را که همان ایجاد نظم فکری، دستهبندی آموختهها در ذهن و مشخص شدن نیازهای علمی است، ملاک شرکت در آزمونها قرار دهید.
6- مهار فردی (رویکرد هیجانمحور): تلاش برای تعدیل احساسات یا اقدامات مربط با مشکل راهکاری هیجانمحور است. با تحلیل آزمونها میتوانید احساس موفقیت و فهمیدن نکات جدید را جایگزین استرس و فرار از شرکت در آزمونهای برنامهای کنید. به دانشآموزانی که دریافت کارنامه را به تأخیر میاندازند پیشنهاد میکنم با تقویت این مهارت در خود، دریافت کارنامه را به تعویق نیندازند. جدیت در انجام این کار یعنی کمک به رفع نواقص و اشکالات. سعی کنید احساسات منفی خود در مورد دریافت کارنامه را در خود مهار کنید.
7- پذیرش مسئولیت (راهکار هیجانمحور): این راهکار بر پذیرش نقش خود در ایجاد مشکل و در عین حال سعی در سروسامان بخشیدن به کارها تأکید دارد. مسئولیتپذیری یکی از وجوه تمایز انسانهای موفق و سایر افراد است. تلاش کنید دیگران را در عدم موفقیت مقصر ندانید. ذهن بهانهگیر خود را مدیریت کنید. البته منظور احساس گناه نیست، بلکه این راهکار فقط ذهن شما را از دلیلتراشیهای ناامیدکننده رها میکند. پنجرههای باز در برنامهی راهبردی آزمونها میتواند زمان خوبی برای اصلاح روش برخورد با درسها باشد. آنها را جدی بگیرید. این آزمونها میتوانند نقطهی شروع حرکت شما با نگاه متفاوت از مسئولیتپذیری خود و کنار گذاشتن سایر گزینههای مربوط به عدم موفقیت باشند. حضور در این آزمونها را جدی بگیرید.
8- ارزیابی مجدد مثبت (راهکار هیجانمحور): به معنابخشی مثبت به موقعیتها و تعالی فکری، ارزیابی مجدد مثبت گویند. در این راهکار فرد سعی میکند از نتایج مثبت حاصل از تجربهی جدیدش نکاتی را درک کند. هدف از شرکت کردن در آزمونهای برنامهای، مچگیری نیست، بلکه هدف کاملاً آموزشی است. قرار است نقاط مثبت خود را تثبیت کرده و با اطلاع دقیق از اشتباهات و اشکالات علمی، آنها را رفع کنید. پس وقتی هدف از شرکت در آزمون، افزایش تواناییهای شماست چرا به غیبت در آزمونها فکر میکنید؟ ارزیابی مجدد و مثبتی داشته باشید.