شما چه‌قدر با حافظه‌ی تصویری آشنا هستید؟ آیا می‌دانید با آن می‌توانید حتی صدها صفحه از یک کتاب یا تابلو نقاشی یا یک صحنه‌ی واقعی و... را در کم‌تر از ثانیه برای همیشه در حافظه‌ی بلندمدت خود ثبت کنید؟
امروزه عقیده بر این است که بیش از 70 درصد آموخته‌ها و تجارب از طریق چشم به دست می‌آید. برخی جهان را به صورت تصاویر ادراک می‌کنند و حتی آدرس‌ها را بر مبنای نشان‌های فیزیکی می‌آموزند. برای مثال به یاری نشانه‌های ذهنی‌ای که از اماکن اطراف، تابلوها، مغازه‌ها و ادارات می‌سازند، مکانی خاص را به خاطر می‌سپارند. این افراد در کودکی نیز رفتار متمایزی دارند؛ یعنی وقتی تازه زبان می‌گشایند، هنگام گفت‌وگو با بزرگ‌ترها در چشمان طرف مقابل زل می‌زنند. جالب این‌که وقتی طرفِ صحبتشان به چشم و چهره‌ی آن‌ها نمی‌نگرد، با دستان کوچکشان چهره‌اش را به سمت خود می‌گردانند و می‌گویند: «ببین، ببین» و تا مخاطب نگاهشان نکند، سخن نمی‌گویند. این گروه در دوران تحصیل به چهره‌ی استاد بسیار می‌نگرند و حتی گاه مطالب درس را با حرکات استاد کدگذاری می‌کنند و به حافظه می‌سپارند. افرادی که حافظه‌ی دیداری دارند، از ویژگی‌های زیر بهره می‌برند:
1- وقتی صدایی می‌شنوند، به طرف بالا نگاه می‌کنند.
2- با سرعت سخن می‌گویند و آهنگ صدای‌شان بلند است.
3- هنگام صحبت دست‌ها را حرکت می‌دهند و به طرف بالا می‌گیرند.
4- به سرعت نفس می‌کشند.
5- اصطلاحاً تصویری صحبت می‌کنند.
6- در به کار بردن تشبیه، تمثیل، تخیل و صحنه‌پردازی مهارت فوق‌العاده دارند. آن‌ها علاوه بر این‌که خود را در صحنه می‌یابند، چنان سخن می‌گویند که دیگران نیز خود را در صحنه‌ی مورد نظر احساس می‌کنند. اگر داستان می‌گویند، شنونده را در کوچه پس‌کوچه‌های داستان راه می‌برند.
7- در نوشتن انشا، نامه، خاطره و... به انعکاس صحنه‌ها، شفاف ساختن فضا و تصویر کردن بسیار گرایش دارند.
8- در چهره‌شناسی بسیار موفق‌اند و گاه فردی را بعد از سال‌ها از طریق چهره می‌شناسند، بی‌آن‌که نامش را به خاطر آورند.
شیوه‌های استفاده‌ی بهتر از حافظه‌ی دیداری:
1- تمرکز نگاه بر جملات و پاراگراف‌ها و سپس بستن چشم‌ها و انعکاس مطالب عمده به ذهن و نگاه مجدد به آن
2- تلفیق مطالب با تصویرها، شکل‌ها، نمودارها، جدول، نشانه‌ها و شماره‌های صفحات
3- علامت‌گذاری معنادار از خط‌کشی ساده زیر کلمات تا علائم ابتکاری مانند × و...
4- مطالعه و تلاش در احضار صفحه‌ای و پاراگرافیِ مطالب مطالعه‌شده بعد از هر پانزده دقیقه
می‌دانم که الان می‌خواهید بدانید چه‌طور می‌توان این کار را انجام داد. روشی آزمایش‌شده وجود دارد که به مدت بیش از ۷۰ سال است در ارتش امریکا برای سربازان و افسران مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این روش می‌توانید با یک بار نگاه کردن به یک صحنه یا صفحه، تصویر آن را در حافظه‌ی تصویری خود نگه دارید و در فرصت مناسب آن را بازیابی کنید. فقط باید به مدت ۳۰ روز به صورت مداوم این تمرین را انجام دهید و اگر یک روز وقفه بیفتد یک هفته بیش‌تر باید تمرین کنید.
لوازم مورد نیاز برای تمرین:
۱- یک اتاق تاریک
2- یک چراغ روشنایی
3- یک صفحه‌ی کاغذ که درون آن را به شکل یک مستطیل به اندازه‌ی یک پاراگراف از یک کتاب بریده باشید.
روش تمرین:
۱- این تمرین را باید ۱ ماه هر روز به مدت ۱۵ دقیقه انجام دهید. بعد از این مدت ذهن شما فقط ۵ دقیقه زمان نیاز خواهد داشت تا از چیزی تصویر بسازد و برای همیشه از آن نگهداری کند و با ادامه‌ی تمرین به زمان‌های کم‌تر از آن هم خواهید رسید.
۲- یک اتاق تاریک در خانه پیدا کنید که برای مدت ۱۵ دقیقه کسی یا چیزی مزاحم شما نشود. این اتاق باید لامپ داشته باشد که شما بتوانید آن را خاموش روشن کنید.
۳- نزدیک کلید برق اتاق بنشینید. کتاب را باز کنید. روی پاراگرافی که می‌خواهید تمرین را انجام دهید کاغذ بگذارید تا فقط همان پاراگراف دیده شود و مابقی کتاب سفید باشد.
۴- حالا کتاب را دقیقاً مقابل چشم خود قرار دهید؛ به طوری که بتوانید به‌راحتی آن را بخوانید و هم بدون تکان خوردن آن را در جای خود نگه دارید. چشم خود را ببندید و باز کنید و به نوشته خیره شوید.
5- حالا بلافاصله چراغ را خاموش کنید. لازم نیست متن را بخوانید. فقط باید به آن نگاه کنید؛ مثلاً به مرکز پاراگراف. روشن و خاموش کردن چراغ را ادامه دهید.
6- چشم‌های شما سایه‌ی آن نوشته‌ها را می‌بیند ولی واضح نیست. وقتی سایه در حال محو شدن بود دوباره برای چند ثانیه چراغ را روشن کنید و باز خاموش کنید.
۷- این کار را ادامه دهید تا زمانی که بتوانید تمام کلمات پاراگراف را به ترتیب در تصویری که در ذهن دارید بخوانید. با این کار تصویر پاراگراف را در ذهنتان نگه می‌دارید.
این حافظه به‌راحتی قابل توسعه است و می‌توان بیش‌تر مطالب درسی را به یاری تصویر به یاد سپرد و هر صفحه را به صورت تصویری در حافظه نگهداری کرد.