املا و واژگان: هنگام مطالعهی کتاب درسی باید تمام لغات و اصطلاحاتی که از لحاظ معنایی و املایی اهمیت دارند، مشخص کنید و در حاشیهی کتاب یادداشت کنید و معنی لغات را حفظ کرده و با چند بار نوشتن و تمرین کلمات مهم املایی، دیکتهی آنها را یاد بگیرید. این کلمات مهم معنایی و املایی در تمام بخشهای کتاب اعم از متون، شعرها، تمرینها و... یافت میشوند. همچنین بعضی از واژهها بیش از یک معنی دارند که باید به معانی مختلف آن توجه داشته باشید. برای مبحث املا، درسهای املایی کتاب زبان فارسی و برای مبحث واژگان، واژگان ذکرشده در پایان کتاب باید مورد توجه و مطالعه قرار گیرد.
تاریخ ادبیات و اعلام: تنها راهحل اساسی برای تسلط بر این مقوله، مرور مداوم و پیوستهی آنهاست. میتوانید با تهیهی فلشکارتهایی اطلاعات مربوط به هر کدام از نویسندگان و شاعران را ثبت کرده و این فلشها را به طور مرتب مرور کنید. هر کدام از کارتها به یک شاعر یا نویسنده اختصاص دارد که تمام اطلاعات مربوط به شاعر در آن ثبت شده است. دستهبندی شاعران بر اساس مکتب ادبی یا دورهی تاریخی نیز میتواند به روند یادگیری سرعت بخشد. باید علاوه بر تاریخ ادبیاتهای موجود در متن کتاب، اعلام ذکرشده در آخر کتاب ادبیات فارسی را نیز به دقت مطالعه کنید. برای حفظ آثار شاعران نیز میتوان از سرواژهها استفاده کرد (برای مثال آثار نظامی را میتوانید در واژهی ملخها خلاصه کنید: مخزنالاسرار/ لیلی و مجنون/ خسرو و شیرین/ هفتپیکر/ اسکندرنامه).
زبان فارسی: مباحث این کتاب به چهار بخش املا، نگارش، زبانشناسی و دستور زبان تقسیم میشود. در مورد نحوهی تسلط بر مقولهی املا بحث کردیم. دو مقولهی نگارش و زبانشناسی نیز حاوی متون حفظی هستند که با شیوهی سایر درسهای متنی (مرور پیوسته) باید مطالعه شوند؛ اما بیشترین تأکید طراحان آزمون سراسری بر مقولهی دستور زبان است. برای تسلط یافتن بر مطالب این بخش ابتدا باید تعریف سادهی هر کدام از دستورها و قواعد را یاد گرفته و سپس به تمرین این قواعد بر روی متن بپردازید. مثلاً برای تسلط بر مبحث ساختمان اسم ابتدا باید انواع اسم را از لحاظ ساخت بشناسید و سپس ساخت اسمهای موجود در یک متن را مشخص کنید.
آرایههای ادبی و قرابت معنایی: از آنجا که تقریباً نیمی از سؤالات درس ادبیات به این بخش مربوط میشود، باید به طور جدی به این مقوله بپردازید و به نهایت تسلط در مباحث آن برسید. نکتهای که باید به آن اشاره شود این است که دو مقولهی آرایههای ادبی و معنا و مفهوم اشعار به هم وابسته هستند و هنگام مطالعهی اشعار و متون باید همزمان هر دوی آنها را مد نظر قرار داده و هر یک را مکمل دیگری بدانید. برای پاسخگویی به سؤالات آرایههای ادبی باید ابتدا تعریف سادهی هر کدام از آرایهها را یاد بگیرید و هر آرایه را با یک مثال پرکاربرد و مشهور یاد در ذهن داشته باشید. هنگام مطالعهی اشعار باید هر آنچه از آرایهها به ذهنتان میرسد یادداشت کنید. هنگام مطالعهی اشعار و متون باید هم به معنای ظاهری ابیات و متون توجه کنید و هم بتوانید با نگاهی تحلیلی مفهوم بیت را عنوان کنید و بتوانید متون و اشعاری را که با هم قرابت دارند، مشخص کنید. پس برای تسلط بر مقولهی قرابت معنایی باید مطالعه را با نگاهی کلنگرانه انجام دهید. باید بتوانید ابیات و متون مرتبط با هم را مشخص کنید. کتاب آبی کانون که با عنوان قرابت معنایی به چاپ رسیده، میتواند در تسلط بر مبحث قرابت معنایی به شما کمک کند. دانشآموزان سختکوش برای تقویت مبحث آرایههای ادبی و تسلط بیشتر بر قرابت معنایی میتوانند مطالعهی غیر درسی را نیز در برنامهی مطالعاتی خود بگنجانند (مطالعهی اشعار حافظ و مولانا میتواند در افزایش درک و فهم شعری مؤثر باشد).