محققان پژوهشگاه‌هاي ابن سينا و رويان جهاد دانشگاهي در طرحي مشترک به تکنيک تشخيص پيش از لانه‌گزيني بيماري‌هاي تک ژني دست يافتند.
دکتر محمدمهدي آخوندي، رييس پژوهشکده ابن سينا جهاد دانشگاهي در حاشيه رونمايي از طرح استفاده از تکنيک PGD مولکولي براي تشخيص بيماري هاي تک‌ژني گفت: بعد از آن که در کشور تکنولوژي لقاح خارج از رحم درمان ناباروري توسعه پيدا کرد، پژوهشگران پژوهشکده ابن سينا در پي يافتن و بررسي مسيرهاي باروري ايمن در داشتن فرزند سالم بوده‌اند.
وي با بيان اين که راس اين مسائل مساله‌ي ژنتيک است، افزود: بسياري از مشکلات ژنتيکي از طريق ژن منتقل مي‌شوند و براي تشخيص اين مشکلات ژنتيکي دو روش استفاده مي‌شود که يکي از آنها نمونه‌گيري از جنين يا مايع اطراف جنين است که بعد از بررسي آن اگر جنين مشکل ژنتيکي داشته باشد، منجر به سقط جنين مي‌شود.
روش دوم که تشخيص قبل از لانه‌گزيني است يعني قبل از آن که جنين داخل رحم قرار گيرد به روش PGD ، لقاح در آزمايشگاه انجام مي‌گيرد و يک سلول کوچک از آن چند سلول مورد بررسي قرار گرفته و اگر سالم باشد جنين داخل رحم قرار مي‌گيرد.
آخوندي در پايان اظهار کرد: براي موارد مختلف اين کار انجام شده و جنين‌هايي با سلامتي کامل به دنيا آمده‌اند. اين روش 10 سال است که در دنيا استفاده مي‌شود و در حال حاضر نيز در کشور ما مورد استفاده قرار گرفته است که به دليل جديد بودن آن گران‌تر از روش‌هاي ديگر مي‌باشد.
دکتر حميد گورابي، رييس پژوهشگاه رويان هم در توضيح اين طرح افزود: اغلب کارهايي که به عنوان تشخيص ژنتيکي پيش از لانه گزيني جنين انجام شده مربوط به بيماراني بوده که دچار ناباروري بوده‌اند. تکنيک جديد ارائه شده خدمت جديدي است که مي‌تواند در مادراني که باروري آنها طبيعي است ولي به لحاظ مشکل ژنتيکي در مادر و پدر ممکن است، جنين دچار بيماري ژنتيکي شود، مورد استفاده قرار گيرد.
وي ادامه داد: حرکت جديدي که در اين زمينه آغاز شده روش پيچيده‌اي است که بايد به يک سطح اطمينان خوب رسيد تا بتوانيم به عنوان يک روش روزمره و کلينيکال از آن استفاده کنيم.
رييس پژوهشگاه رويان جهاد دانشگاهي با بيان اين که امروز اطمينان زيادي از نتايج اين روش به دست آمده است به ايسنا گفت: امروز به اين سطح اطمينان رسيده ايم که اين روش‌ها را براي آن دسته از زوج ها که مشکل باروري ندارند و مي‌توانند باروري طبيعي داشته باشند اما از لحاظ مشکلات ژنتيکي، احتمال تولد فرزند مبتلا به بيماري هاي ژنتيکي تک ژني مثل بتا تالاسمي در آنها وجود دارد استفاده کنيم.
گفتني است، PGD اولين بار در دههٔ ۱۹۸۰ به عنوان روش جايگزيني براي تشخيص پيش از تولد و سقط احتمالي جنين مبتلا در زوج‌هايي که در معرض خطر بيماري‌هاي حاد ژنتيکي قرار دارند، ابداع شد. تکنيک PGD نيازمند انجام IVF است تا بتوان جنين را پيش از کاشت در رحم از نظر بيماري‌هاي ژنتيکي ارزيابي کرد. اين کار نياز به سقط را برطرف مي‌کند. اين فرآيند با ملاحظات اخلاقي و پزشکي همخواني داشته و امکان انتخاب جنسيت را نيز فراهم مي‌کند.
تکنيک تشخيص پيش از لانه گزيني بيماري هاي تک ژني نظير تالاسمي به عنوان دستاورد شاخص جهاد دانشگاهي رونمايي شده است.
