پژوهشگران دانشگاه اصفهان موفق به ساخت زيست‌حسگرهايي با قابليت شناسايي تک جهش ژنتيکي شدند. اين طرح در ساخت کيت‌هاي تشخيص بيماري‌هاي مختلف از جمله بيماري‌هاي جهش ژنتيکي، در صنايع آزمايشگاهي و تجهيزات بيمارستاني کاربرد دارد.
گاهي تنها جهش در يک توالي ژن مي تواند سبب بيماري شود. جهش ژنتيکي سبب تغيير ساختار پروتئين ساخته شده توسط ژن و گاهي حذف آن شده و در نتيجه سبب اختلال در پديده‌هاي زيستي بدن مي‌شود. از اين دسته بيماري‌ها مي‌توان به کم خوني داسي شکل، هموفيلي، تالاسمي، آلزايمر و فنيل کتونر اشاره کرد.
اين کار تحقيقاتي توسط دکتر لاله عنايتي آهنگر و دکتر مسعود آيت اللهي مهرجردي در دانشگاه اصفهان انجام يافته است.
آهنگر درباره اهداف اين طرح اظهار کرد: هدف اوليه اين طرح ساخت زيست‌حسگري جهت شناسايي تک جهش ژنتيکي با دقت بالا بوده است تا در تشخيص مشکلات اختلال در پديده‌هاي زيستي کمک شاياني کند.
وي در ادامه با تاکيد بر اين نکته که اين کار قابليت تجاري شدن دارد و مي‌توان در ساخت زيست حسگرها و کيت‌هاي تشخيص بيماري از اين روش بهره جست، در باره‌ي مراحل انجام اين تحقيق افزود: در مرحله اول به يافتن ترکيب الکتروفعال مناسبي که داراي قابليت پيوند کووالانسي به DNA باشد، پرداخته شد. مرحله بعدي انتخاب بيماري و يافتن توالي مناسبي از ژن ويروس مولد اين بيماري بود. در ادامه الکترود نانومتخلخل طلا ساخته و بهينه سازي شد و پس از آن با ساخت زيست حسگر به بررسي رفتار آن نسبت به تک ناجوري‌هاي متفاوت پرداخته شد.
آهنگر تصريح کرد: از ويژگي‌هاي اين کار مي‌توان به استفاده از الکترود نانومتخلخل طلاي ساخته شده به روش ارائه شده در اين پژوهش و اتصال کووالانسي فروسن به انتهاي تک رشته DNA ردياب اشاره کرد.
وي با اشاره به اين که کدام ويژگي اين پژوهش با استفاده از فناوري نانو به دست آمده است، گفت: استفاده از خاصيت نانومواد در الکتروشيمي علاوه بر ايجاد خاصيت الکتروکاتاليزوري مي‌تواند با افزايش سطح، حساسيت اندازه‌گيري را افزايش دهد، در زيست حسگر ساخته شده در اين تحقيق با استفاده از سطح نانومتخلخل طلا و افزايش سطح موثر زيست حسگر، حساسيت آن را افزايش داديم و دقت شناسايي زيست حسگر نيز بهبود يافت.
به گفته آهنگر زيست‌حسگر ساخته شده در اين پژوهش، با اعمال اصلاحات و تغييراتي براي آناليز نمونه DNA خون افراد بيمار استفاده شده و نتايج کار در حال طي کردن مراحل ثبت اختراع است. همچنين با استفاده از خاصيت نانومتخلخل بودن سطح الکترود طلا در اين طرح علاوه بر بهبود حساسيت زيست‌حسگرهاي ساخته شده با استفاده از خاصيت انتقال بار در دو رشته DNA، به دليل اتصال کووالانسي عامل توليد کننده سيگنال به انتهاي DNA، دقت شناسايي تک ناجوري در دو رشته DNA بهبود يافت و دقت شناسايي بيماري‌هاي ژنتيکي و ساير بيماري‌ها افزايش پيدا کرد.
نتايج اين کار تحقيقاتي در مجله Biosensors and Bioelectronics (جلد 38، شماره 1، اکتبر-دسامبر سال 2012) منتشر شده است.