معرفی رشته داروسازی توسط فرانک ابراهیمی دانشجوی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران
مدیر: خانم زهرا رفیق شیرزن
داروسازی یکی از بهترین و البته سخت‌ترین رشته‌های گروه علوم تجربی است اما متأسفانه شناختی که از این رشته در بین مردم رواج دارد، کامل و درست نبوده و محدود به داروخانه‌ها و خدمات آنها می‌باشد. برخلاف تصور عامه و نام این رشته، فارغ التحصیلان این رشته به احتمال زیاد در آینده شغلی خود دارویی نخواهند ساخت یا داروی جدیدی کشف نخواهند کرد و یا آزمایشگاه اختصاصی دایر نخواهند کرد. البته موارد گفته شده ناممکن نبوده بلکه نیاز به تجربه، دانش و مهارت فراوان دارد لکن وظیفه‌ی اصلی آنها، ارائه خدمات دارویی در داروخانه ها، بیمارستان ها، کلینیک ها، مراکز اطلاعات داروها و سموم، صنعت، کارخانه‌ها، مراکز آرایشی بهداشتی، در بخش‌های تحقیقاتی با مطالعه پیرامون الگوی مصرف داروها و نوع بیماری‌های منطقه و بسیاری از قسمت های دیگر خواهد بود.
از دیگر تفکرات مرسوم و اشتباه دانش آموزان، قبل از ورود به این رشته این است که در آینده، ارتباطی با جان بیمار و بالین ندارند که این تفکر آنچنان صحیح نبوده چرا که امروزه یکی از گرایش‌های تخصصی داروسازی، داروسازی بالینی است که داروساز در بخش‌های مختلف بیمارستان، مانند پزشکان؛ حضور یافته و بر روند درمانی بیماران نظارت دارد. ثانیا در این رشته نیز احتمال خطا و اشتباه وجود داشته که کوچک ترین آنها ممکن است جان بیمار را به خطر بیندازد و اگر در مواردی تداخالت دارویی به بیمار از جانب پزشک اطلاع داده نشود این وظیفه بر عهده دکتر داروساز است که جلوی مشکلات احتمالی را بگیرد. حداقل طول تحصیل دوره‌ی دکترای عمومی (D.Pharm) پنج و نیم تا شش سال(حداکثر 12 ترم) می‌باشد که به دو دوره تقسیم می شود:
1- دروس عمومی و علوم پایه
2- دروس اختصاصی، کارآموزی و کارورزی
قسمت بسیار مهمی از دروس علوم پایه را مشتقات مختلف علم «شیمی» شامل می‌شوند: شیمی عمومی، شیمی تجزیه، شیمی آلی و بیوشیمی. درنتیجه کاملا مشخص است که چرا شیمی در کنکور برای دانشجویان متقاضی این رشته، هم ضریب زیست شناسی است (ضریب 12) اما برخالف تفکر عده‌ای، این رشته به طور کامل مرتبط به علم شیمی نیست بلکه یادگیری آن به عنوان درس پایه و پیش نیاز مطالعه دروس اختصاصی و کاربردی اهمیت دارد و تحصیل در این رشته مستلزم مواجهه با بسیاری از دروس حفظی و فرار مانند نام، مکانیسم اثر، کاربرد، عوارض و تداخالت و حتی ساختارهای شیمیایی داروها است که نمی‌توان از طریق یادگیری مفهومی آنها را به خاطر سپرد. در نتیجه برای یادگیری دروس این رشته فرد باید علاقه زیادی به اینگونه دروس حفظی داشته باشد.
پذیرش در رشته داروسازی در دانشگاههای دولتی روزانه، ظرفیت مازاد و پردیس خودگردان صورت می‌گیرد. البته رشته داروسازی در دانشگاه آزاد اسلامی نیز به دو صورت آزاد و پردیس خودگردان پذیرش دانشجو دارد. رشته داروسازی، در هیچ یک از دانشگاههای پیام نور، غیرانتفاعی و نوبت دوم ارائه نمی‌شود. برخلاف عده‌ای که معتقدند بازار کار رشته‌های شاخه پزشکی و داروسازی در حال اشباع شدن است، بهتر است بدانید که این گونه نیست. حداقل می‌توان گفت در ایران این شرایط پیش نمی‌آید به این علت که مسئله بهداشت و درمان به هیچ کدام از معضلات اقتصادی و یا اجتماعی موجود ارتباطی نداشته و همیشه در اولویت جامعه است. در وهله دوم این رشته بسیار پویا و سرآمد در زمینه انجام امور تحقیقاتی است در نتیجه همیشه جای فعالیت های بیشتر و متنوع تر را خواهد داشت.
دانشجویان رشته داروسازی پس از پایان دوره کارشناسی می‌توانند در داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها یا حتی در کلیه مراکز درمانی خصوصی و دولتی به فعالیت بپردازند. البته فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی پس از گذراندن دوره دکتری عمومی خود می‌توانند داروخانه خصوصی نیز تأسیس کنند. یکی دیگر از مراکزی که فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی می‌توانند مشغول به کار شوند و تخصص خود را به کار بگیرند، بخش کیفی کارخانه‌های داروسازی و لوازم آرایشی و بهداشتی و فعالیت‌های استارتاپی و در صورت وجود سرمایه تاسیس کارخانه و شرکت دارویی می‌باشد.
از نظر درآمد همچون سایر مشاغل به هر میزان تجربه، مهارت، دانش، علاقه و ساعت کاری فرد بیشتر باشد به طبع حقوق و مزایای بیشتری خواهد داشت. اما این رشته به علت تنوع بالا در مشاغل موجود قطعا بازه‌های درآمدی متنوعی نیز خواهد داشت اما به عنوان مثال حقوق مسئول فنی داروخانه که یکی از زمینه های کاری رایج بین داروسازان است طبق تعرفه انجمن داروسازان در سال 1401 از 14 تا 18 میلیون متغیر است. اما باز هم باید اشاره کرد که بنا به میزان مراجعه کننده، تخصص و ... درآمدها متغیر است.
در رابطه با طرح تعهد در این رشته همچون سایر رشته های علوم پزشکی، دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل ملزم به گذراندن طرح دو ساله می‌باشند. در رابطه با مهاجرت نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که تحصیل در این رشته در بسیاری از کشورها و دانشگاه های معتبر جهان برخلاف ایران در مقطع لیسانس و نه دکترای عمومیست. پس از اخذ مدرک دکترای عمومی داروسازی به شرط داشتن معدل کل باالتر از 15 دانشجو می تواند در امتحان دوره تخصصی شرکت کند. دانشجویان پذیرفته شده در دوره تخصصی بسته به گرایش تحصیلی خود، واحدهای گوناگون و متنوع دیگری را تقریبا 40 واحد (در سطح پیشرفته و تخصصی می‌گذرانند که بخش عمده آ ن پایان‌نامه تخصصی است. نکته مثبت و قابل توجه در حیطه تخصص این است که همچون تنوع در بازار کار، در گرایش‌های تخصص هم تنوع بسیار بالا بوده و از 10 رشته مستقیم و مربوط به داروسازی تا 17 رشته به صورت غیر مستقیم و علوم پایه متغیر است.
برخالف دیدگاه عده‌ای از دانش آموزان که شاید برای آنها جذابیت این رشته به اندازه سایر رشته‌های علوم پزشکی نباشد باید طبق تجربه شخصی خود بگویم که جذابیت این رشته به قدری بالاست که قطعا در مقاطع مختلف علاقه دانشجویان به این رشته بیش از زمان انتخاب رشته می‌شود. کافی است تا یک بار آزمایشگاه شیمی آلی را در همان ترم‌های اولیه (ترم 2) تجربه کرده و به دست خود آسپرین یا صابون سنتز کنید تا متوجه این مسئله و جذابیت این رشته شوید چه برسد به مراحل و ترم‌های بالاتر و تولید انواع اشکال دارویی! در نتیجه اگر به کارهای تحقیقاتی، آزمایشگاهی و سنتز مواد علاقه دارید داروسازی از بهترین انتخاب‌ها برای شماست.