پاسخنامهی تشریحی درس خلاقیت موسیقی در کنکور 94
221. گزینهی «2»
گام دستگاه «چهارگاه» از بم شدن تقریباً ربعپردهای درجات دوم و ششم گام ماژور (یا همان گام دستگاه ماهور و راستپنجگاه) بهدست میآید. اگر درجات دوم و ششم گام ماژور نیمپرده بم شوند به گام «چهارگاه فرنگی» یا «دوبلهارمونیک» خواهیم رسید.
222. گزینهی «1»
(شناخت سازهای ارکستر سمفونیک 2، صفحهی 109)
این سوال کاملاً غیرکاربردی است. در کتاب درسی هنرستان دامنهی آن معین شده است و این دامنه عبارت است از نت «دو» با دو خط اضافی در زیر کلید باس تا نت دو وسط.
223. گزینهی «3»
(شناخت سازهای ارکستر سمفونیک 2، صفحهی 25)
صدادهندگی کلارینت «میبمل» یک سوم کوچک زیرتر است؛ یعنی اگر برای آن ساز نت «دو» نوشته شود، «میبمل» صدا خواهد داد.
این سوال در آزمون سراسری 88 نیز مطرح شده است.
224. گزینهی «3»
آکورد «ششم افزوده» آکوردی کروماتیک است که مشخصهی آن فاصلهی «ششم افزوده» میان درجات «ششم کوچک» و «چهارم افزوده» (نسبت به تونیک) است. این آکورد بر چهار قسم است:
1. ششم افزودهی ایتالیایی، در تنالیتهی «دو ماژور» به صورت «لابمل، دو، فادیز» خواهد بود.
2. ششم افزودهی فرانسوی، در تنالیتهی «دو ماژور» به صورت «لابمل، دو، ر، فادیز» خواهد بود.
3. ششم افزودهی آلمانی، در تنالیتهی «دو ماژور» به صورت «لابمل، دو، میبمل، فادیز» خواهد بود.
4. ششم افزودهی سوئیسی، در تنالیتهی «دو ماژور» به صورت «لابمل، دو، ردیز، فادیز» خواهد بود.
این آکوردها در تنالیتههای دیگر نیز انتقال خواهند یافت.
225. گزینههای «2»
گام «دو مینور تئوریک» را در نظر بگیرید.
درجهی دوم (supertonic) آن نت «ر» خواهد بود و درجهی هفتم آن (leading tone) نت «سیبمل». فاصلهی میان این دو نت «هفتم کوچک» است.
ابهامی که در اینجا وجود دارد در این مسئله است که «leading tone» همان محسوس است و میدانیم محسوس با تنیک (دو) نیم پرده فاصله دارد؛ یعنی محسوس «دو» نت «سی» است. و این در حالی است که گام «مینور تئوریک» محسوس ندارد! پس بر طبق این تفاسیر گزینهی «3» نیز غلط نخواهد بود.
226. گزینهی «4»
(شناخت سازهای ارکستر سمفونیک 2، صفحهی 11)
«فلوت آلتو» نتهای نوشتهشده را یک چهارم درست پایینتر اجرا میکند. بنابراین «ویلنسل» که سازی است غیرانتقالی باید یک چهارم درست پایینتر از فلوت آلتو بنوازد تا این دو ساز همصدا شوند.
227. گزینهی «1»
(شناخت سازهای ارکستر سمفونیک 2، صفحهی 40)
«ساکسوفون آلتو» نتهای نوشتهشده را یک ششم بزرگ پایینتر اجرا میکند. بنابراین برای همصدایی با «ویلن آلتو» که سازی است غیرانتقالی باید یک ششم بزرگ بالاتر از ویلن آلتو بنوازد.
228. گزینهی «4»
آکورد مورد نظر «میدیز، سلدیز، سی، ر» است. در معکوس سوم نت «ر» در باس قرار دارد.
229. گزینهی «3»
آکورد تشکیلشده بر درجهی سوم گام مینور هارمونیک و مینور ملودیک «افزوده» است. مثلاً این آکورد در «دو مینور هارمونیک» به شکل «میبمل، سل، سی» خواهد بود.
این سوال در آزمون سراسری 90 نیز مطرح شده است.
230. گزینهی «4»
«کادانس پلاگال» عبارت است از وصل آکورد درجهی چهارم گام به آکورد درجهی اول.
231. گزینهی «2»
فاصلهی بیست و سوم فاصلهی ترکیبی فاصلهی سادهی دوم است. پس بیست و سوم افزودهی «دو» همان «ر دیز» است.
232. گزینهی «1»
گام «فریژین» بر درجهی سوم گام ماژور ساخته میشود. بنابراین بین درجات اول و دوم و پنجم و ششم این گام نیمپرده فاصله است.
233. گزینهی «3»
اساس انتقال نظری در تعویض کلید است. اگر بخواهیم که آنچه در کلید «سل» نوشته شده است یک پرده بالاتر صدا دهد (یعنی نت سل بر روی خط دوم لا شود) باید از کلید «دو خط سوم» استفاده کرد.
234. گزینهی «2»
ساز «عود» برگرفته از ساز «بربط» است. بربط به معنی سینهی قو است و اشاره به شکل آن دارد.
235. گزینهی «1»
(سازشناسی ایرانی، صفحهی 13)
«عود» یک اکتاو پایینتر از نت نوشتهشده صدا میدهد.
236. گزینهی «2»
دستگاه «همایون» گامی همانند دستگاه شور دارد با این تفاوت که درجهی سوم آن نیمپرده زیرتر است.
237. گزینهی «4»
گام دستگاه «چهارگاه» از بم شدن تقریباً ربعپردهای درجات دوم و ششم گام ماژور (یا همان گام دستگاه ماهور و راستپنجگاه) بهدست میآید. اگر درجات دوم و ششم گام ماژور نیمپرده بم شوند به گام «چهارگاه فرنگی» یا «دوبلهارمونیک» خواهیم رسید.
این سوال تکرار سوال 221 است!
238. گزینهی «1»
«فارابی» از دانشمندان بزرگ عصر سامانی است که موسیقی نیز میدانست. از تألیفات او در موسیقی میتوان به «موسیقی کبیر» و بخشی از «احصاء العلوم» نام برد.
در گزینههای دیگر هیچیک از موسیقیدانان نامبرده کتابی در زمینهی موسیقی ندارند.
239. گزینهی «4»
«باربد» و «نکیسا» از موسیقیدانان عصر ساسانی هستند.
240. گزینهی «4»
«رکاپیتولاسیون» یا «رِاکسپوزیسیون» یا «نمایش مجدد» قسمت سوم فرم «سونات» است.
این سوال در کنکور 93 نیز مطرح شده است.