سلام
در این مطلب می خواهیم با هم به جمع بندی نکات شیمی 1 از صفحه 45 تا 69 (مطابق با آزمون) و خلاصه نکات که برای پاسخگویی به سوالات آزمون باید به آن‌ها مسلط باشید، بپردازیم.
نوید آرمات، دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران
هوا کره
روند تغییر دمای هواکره در محدوه های مختلف متفاوت است. که این امر نشان از لایه ای بودن هواکره است.
هواکره دارای 4 لایه متفاوت است که به ترتیب از سطح زمین تروپوسفر، استراتوسفر، مزوسفر و ترموسفر نامیده می شوند. که در کتاب درسی تنها 3 تای اول نام برده شده است.
1- در لایه ی اول (تروپوسفر) که نزدیک ترین لایه ی هواکره به سطح زمین است، با افزایش ارتفاع و فاصله از سطح زمین، دما کاهش می یابد. در این لایه با افزایش ارتفاع به ازای هر کیلومتر، دما 6°C کاهش می یابد. به طوری که از 11°C به 55°C– می رسد.
2- در لایه ی دوم (استراتوسفر) با افزایش ارتفاع، دما افزایش می یابد به طوری که از 55°C– به حدود 7°C می رسد، که این امر به دلیل جذب تابش های فرابنفش توسط مولکول های اوزون قرار گرفته در این لایه است.
3- در لایه ی سوم (مزوسفر) با افزایش ارتفاع، دما کاهش می یابد و از 7°C به حدود 87°C– می رسد.
تغییرات آب و هوایی در لایه ی تروپوسفر یعنی از سطح زمین تا ارتفاع 10 - 12 کیلومتری سطح آن اتفاق می افتد.
هواکره به دلیل داشتن گازهای گوناگون، فشار دارد! با افزایش ارتفاع در هواکره (در همه لایه ها) هواکره رقیق تر می شود؛ از این رو با فاصله گرفتن از زمین، چگالی و همین طور فشار هوا کاهش می یاید.
میزان کاهش فشار در ارتفاع های پایین تر بیشتر است.
1- بخش عمده هواکره را به ترتیب گازهای نیتروژن و اکسیژن تشکیل میدهد. گاز آرگون در میان اجزای هواکره رتبه سوم را دارد. در صنعت این سه گاز را از تقطیر جزء به جزء هوای مایع تهیه می کنند.
2- چهارمین گاز فراوان هواکره، کربن دی اکسید بوده که یک ترکیب است.
توجه: نیتروژن، اکسیژن و کربن دی اکسید از جمله گازهای هواکره هستند که در زندگی روزانه، نقش حیاتی دارند؛ به طور مثال، گیاهان با بهره گیری از نور خورشید و مصرف کربن دی اکسید هواکره، اکسیژن مورد نیاز جانداران را تولید می کنند. جانداران ذره بینی هم، گاز نیتروژن هواکره را برای مصرف گیاهان در خاک تثبیت می کنند.
کاربرد های گاز نیتروژن
1- بسته بندی برخی مواد خوراکی 2- پرکردن تایر خودرو 3- صنعت سرماسازی برای انجماد مواد غذایی
4- نگه داری نمونه های بیولوژیک که در پزشکی استفاده می شود.
فرآیند تقطیر جزء به جزء هوای مایع
1- هوا را از صافی عبور می دهند تا گرد و غبار آن گرفته شود.
2- با استفاده از تغییر فشار زیاد، دمای هوا را تا دمای نزدیک به (200°C –) کاهش می دهند.
3- با کاهش دمای هوا تا (0°C) ابتدا رطوبت موجود در هوا به صورت یخ از آن جدا می شود. سپس در دمای (78°C –)
گاز CO2 به حالت جامد درآمده و از مخلوط سایر گازها جدا می شود. سایر گازها در دمای (200°C –) به صورت مایع در می آیند و سپس با توجه به نقطه جوششان از مخلوط جدا می شوند.
کاربرد های هلیم
1- پر کردن بالن های هواشناسی، تفریحی و تبلیغاتی
2-جوشکاری
3- کپسول غواصی
4- برای خنک کردن قطعات الکترونیکی در دستگاه های تصویربرداری مانندMRI استفاده می شود.
مقدار گازهای نجیب هلیم، نئون، آرگون، کریپتون، زنون و رادون در هواکره بسیار کم است. از این رو به گازهای کم یاب معروف هستند.
توجه: برخی از کاربردها و ویژگی های هلیم به صورت زیر است:
1- به عنوان سبک ترین گاز نجیب، بی رنگ، بی بو و بی مزه است.
2- در کره ی زمین به مقدار خیلی کم یافت می شود، به طوری که مقدار ناچیزی از آن در هوا و مقدار بیشتری در لایه های زیرین پوسته زمین وجود دارد. به همین دلیل منابع زمینی آن از هواکره سرشارتر و برای تولید هلیم در مقیاس صنعتی مناسب ترند.
3- هلیم از واکنش های هسته ای در اعماق زمین تولید می شوند. این گاز پس از نفوذ به لایه های زمین وارد میدان های گازی می شوند.
4- بر اساس یافته های تجربی حدود 7 درصد حجمی مخلوط گاز طبیعی را هلیم تشکیل می دهد. البته مقدار هلیم در میدان های گازی گوناگون متفاوت است.
5- هلیم را می توان از تقطیر جز به جز گاز طبیعی به دست آورد که تهیه ی آن از این روش نسبت به تقطیر جز به جز هوای مایع مقرون به صرفه تر است. هر چند در کشور ما این تکنولوژی وجود ندارد و گاز هلیم وارد می شود.
6- هلیم موجود در گاز طبیعی به همراه سایر فرآورده های سوختی بدون مصرف وارد هواکره می شوند.
توجه: برخی از ویژگی ها و کاربردهای آرگون به صورت زیر است:
1- گاز نجیب، بی رنگ، بی بو و غیر سمی که در بین گازهای تشکیل دهنده هوای پاک خشک رتبه ی سوم را پس از نیتروژن و اکسیژن (از لحاظ درصد حجمی) از آن خود کرده است. برای تهیه ی آن از تقطیر جز به جز هوای مایع استفاده می شود. که با خلوص بسیار زیاد تولید می شود.
2- این واژه (آرگون) به معنای تنبل است، زیرا واکنش پذیری آن بسیار ناچیز بوده و در واقع واکنش ناپذیر است به همین دلیل در لامپ های رشته ای به کار می رود.
3- از این گاز برای ایجاد محیط بی اثر در هنگام جوشکاری و برش فلزات استفاده می شود تا از ترکیب شدن فلزات با اکسیژن هوا در دمای بالای جوشکاری جلوگیری شود و استحکام و طول عمر فلزات افزایش یابد.
4- به دلیل رسانایی گرمایی کم، از آن در فضای میان پنجره های چند جداره استفاده می شود.
تست 1:
تست 2:
تست 3:
تست 4:
تست 5:
دوستان عزیز می توانید برای دسترسی به نسخه کامل خلاصه نکات به همراه پاسخ فایل، پی دی اف زیر را دانلود کنید!
فراموش نکنید اگر سوالی در رابطه با این مبحث داشتید می توانید به راحتی در کامنت ها سوال خود را برای ما بنویسید.
دوستان عزیزم؛ برای ارتباط با رتبه برترها صفحه اینستاگرام زیر رو دنبال کنید.
با آرزوی موفقیت و کامیابی
