سلام کنکوری های عزیز
در این مطلب قصد داریم درس اول دینی یازدهم را که در آزمون یک مرداد از آن سوال خواهید داشت بررسی کنیم. در پایان 5 تست از کنکور سراسری آمده است. ابتدا متن را بخوانید و سپس با پاسخ به تست ها این درس را جمع بندی کنید.
تفکر و اندیشه
آب نعمت بی نظیر خداوند عامل اصلی ادامه حیات (طبیعی و جسمانی) است. آب مایه حیات و اساس زندگی (مادی) در جهان هستی است.
{وجعلنا من الماء کل شیء حی{↔{لنحیی به بلده میتا}
پیام آیه : آب عامل اصلی ادامه حیات (حیات بخش جهان مادی) است و نیاز طبیعی و جسمانی انسان را برآورده میکند.
{یاایها الذین آمنوا استجیبو لله و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم}
پیام آیه : حیات معنوی انسان در گرو اجابت دستورات الهی(پذیرفتن دین) است و بلعکس.
نکته کلیدی : دین و دستورات الهی از آن جهت حیات بخش روحی و معنوی انسان است که پاسخ گوی نیازهای بنیادین میباشد.
اکسیر حیات مادی← اب اکسیر حیات معنوی ←اطاعت از دین و دستورات الهی
نیازهای برتر
احتیاج دائمی انسان به داشتن برنامه ای پاسخ گو به نیاز های وی و تضمین کننده سعادت ایشان سبب شده تا ←در طول تاریخ شاهد برنامه های متفاوت و گاه متضاد از جانب مکاتب بشری باشیم.
انسان دودسته نیاز طبیعی و برتر دارد که پاسخ نیاز های طبیعی را خداوند در جهان خلقت آماده کرده و راه آگاه شدن از آن را به انسان نشان داده است .
اما زمانی که انسان از سطح زندگی روزمره فراتر رود و در افق های بالاتری بیندیشد خود را با نیاز های مهم تری روبه رو می بیند که این نیاز ها برآمده از سرمایه های ویژه ای است که خدابه انسان عطا کرده.
این نیازها به تدریج به دل مشغولی دغدغه و بالاخره به سوالاتی تبدیل میشوند که تا پاسخ آنها را نگیریم آرام نمیگیگیریم.
1)شناخت هدف زندگی
(برای چه زندگی کردن) اگر هدف حقیقی را نشناسد یا دچار خطا بشود← عمر خود را از دست داده است.
امام سجاد : {خدایا زندگانی من را به آن چیزی اختصاص بده که من را برای آن آفریده ای}
2)درک آینده خویش
آینده انسان چگونه است . نحوه زندگی پس از مرگ چگونه است. توشه سفر به جهان دیگر چیست. خوشبختی وی در گرو چه اعمالی است.
پاسخ این سوالات از عهده ی کسی بر می آید که از جهان دیگر و زندگی پس از مرگ آگاه باشد و توشه راه را بشناسد و به دیگران اطلاع دهد.
روز ها فکر من این است و همه شب سخنم که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود به کجا میروم آخر ننمایی وطنم
آمدنم بهر چه بود ←هدف. نیاز اول
به کجا میروم آخر←آینده. نیاز دوم
3) کشف راه درست زندگی
راه زندگی یا چگونه زیستن که جامع و پوش دهنده دو نیاز پیشین است دغدغه انسان های فکور و خردمند است و از این رو جدی و ضروری است که انسان یک بار به دنیا می آید پس باید به راهی که انتخاب میکند مطمئن باشد و بتواند از همه سرمایه های الهی که دارد بهره مند شود و به هدف برتری (قرب الهی) که خدا برای ایشان قرار داده است برسد.
{والعصر.ان الانسان لفی الخسر الا الذین امنوا و عملو الصالحات و تواصوا باالحق و تواصوا باالصبر}
پیام آیه :سوگند خدا به زمان و تاریخ بشر و گذشتن زمان عمر آنها. از دست رفتن عمر انسان خسارتی است که وی را تهدید میکند. راه جلوگیری از خسران 4 چیز است که در آیه با رنگ قرمز معلوم شده است.
راه تداوم ایمان و عمل صالح در جامعه دعوت به حرکت در مسیر حق و بر و استقامت در برابر مشکلات است.
پاسخ به سوالات اساسی باید دو ویژگی داشته باشد :
1)کاملا درست و قابل اعتماد باشد ←پاسخ احتمالی نیازمند تجربه و آزمون است و عمر ما محدود.
2) همه جانبه باشد← پاسخ به نیازهای مختلف انسان به صورت هماهنگ
پس کسی میتواند پاسخ این سوالات را بدهد که :
1) آگاهی کامل از خلقت انسان و جایگاه وی در نظام هستی و ابعاد دقیق و ظریف روحی و جسمی او داشته باشد
2) بداند که پس از مرگ چه سرنوشت و عاقبتی در انتظار انسان است.
شیوه هدایت خداوند
خداوند مخلوقات را متناسب با ویژگی هایی که در وجودش قرار داده هدایت میکند.
انسان به دلیل داشتن توانایی تفکر و قدرت اختیار و انتخاب متمایز از سایر مخلوقات است پس شیوه هدایت وی نیز متفاوت از باقی مخلوقات است اما از همین مسیر تفکر و اختیار میگذرد یعنی خداوند برنامه هدایت انسان را که در بر گیرنده پاسخ به سوالات بنیادین بشر است از طریق پیامبران میفرستد تا انسان ها در آن تفکر کنند و انتخاب کنند و به کار ببندند و به هدف خود برسند.
امام کاظم به شاگرد خود هشام بن حکم:
{ای هشام خداوند رسولانش را به سوی بندگان نفرستاد جز برای آن که بندگان در پیام الهی تعقل کنند.
معرفت برتر ←پذیرفتن بهتر پیام
برتری در تفکر و تعقل ←داناتر نسبت به فرمان الهی
عقل کامل تر ←بالا تر بودن رتبه در دنیا و اخرت}
با در کنار هم قرار گرفتن عقل و وحی می توان به پاسخ سوالات اساسی دست یافت (پاسخ به سوالات اساسی از طریق تفکر در دین ممکن است)
البته که انسان میتواند راه های دیگری را نیز انتخاب کند اما چون برنامه دیگری غیر از برنامه خدا نمیتواند پاسخ درستی به آن نیاز ها بدهد انسان زیان میکند و دست خالی از این دنیا میرود و در آخرت زیانش را مشاهده میکند.
{رسلا مبشرین و منذرین لئلا یکون للناس علی الله حجه بعد الرسل وکان الله عزیزا حکیما}
پیام آیه: راه اعتراض بندگان با آمدن رسولان بسته است و حجت بر ایشان تمام گردیده است.
علت و فلسفه ارسال پیامبران ←اتمام حجت بر بندگان و اثبات عزت و حکمت الهی است.
مرد خردمند هنر پیشه را عمر دو بایست در این روزگار تا به یکی تجربه آموختن با دگری تجربه بردن به کار
پیام شعر : اشاره به سومین نیاز برتر (کشف راه درست زندگی)
این شعر با آیات {استجیبوا لله وللرسول اذا...} و {الا الذین امنو و عملوالصالحات...} و سومین نیاز برتر انسان اشاره دارند.
تست ها
1) به بیان امام کاظم انحصار ارسال رسولان به سوی بندگان از جانب خدا تحقق.....است و داناتر بودن به فرمان الهی....است.
الف)تعقل—معلول برتری معرفت ب) ایمان—معلول برتری معرفت
ج) تعقل—علت استواری ایمان د) ایمان—علت استواری ایمان
2)دغدغه انسانهای فکور و خردمند که در قالب نیاز....بیان شده از دقت در کدام آیه دریافت میشود؟
الف)درک هدف زندگی—{اذا دعاکم..} ب) کشف راه درست زندگی—{اذا دعاکم..}
ج) کشف راه درست زندگی—{و تواصوا بالحق..} د) درک هدف زندگی —{وتواصوا بالحق..}
3)از آیات سوره عصر چه چیزی مستفاد نمیشود؟
الف)ایمان و عمل صالح مانع خسارت در زندگی دنیایی است ب) قسم به زمان نشانه ارزشمندی و اهمیت آن است
ج) انجام امر به معروف و نهی از منکر از موانع خسارت دین است د) علت وجود ایمان در قلب مومن عمل صالح است
4) پیام مستنبط از آیات زیر پاسخگو به اصلی ترین نیاز انسان است به جز آیه...
الف){...استجیبوا لله و لرسول...} ب) {...وتواصوا بالحق و تواصوا بالصبر}
ج) {انا هدیناه السبیل ...} د) {من کان یرید ثواب الدنیا والاخره}
5)مفهوم آیه شریفه {رسلا مبشرین و منذرین...} این است که...
الف) عزت و حکمت خدا پاسخگوی نیاز انسان به نبوت است
ب) عزت و حکمت خالق اتمام حجت برانسان با ارسال رسولان را رقم میزند
ج) نبوت بر طرف کننده نقص مطلق بشری در راهیابی وی به هدف زندگی است
د) پیامبران با بشارت و هشدارها چراغ هدایت انسان ها هستند.
پاسخ تست ها در فایل ضمیمه میباشد.
فاضل مهرآئین- دانشجوی مهندسی مکانیک صنعتی شریف
