نوجوانی، آغاز راهِ اجتماعی شدن و برقراریِ تعاملِ جدی و مؤثر با دیگران است. برای دستیابی به این هدف، داشتنِ مهارتهای کلامی بسیار مهم و ضروری است. والدین نخستین کسانی هستند که میتوانند مهارتِ برقراری ارتباط را در نوجوانان تقویت کنند. در این زمینه روانشناسان معتقدند که توجه به نکات زیر میتواند راهنمای مناسبی برای والدین باشد:
1. توجه کامل، یک امتیاز مثبت
نوجوان واکنشهای والدینش را با دقت زیادی میسنجد. وقتی با شما مشغول صحبت میشود، از شما انتظار دارد تمام توجهتان را به او معطوف کنید و به تلویزیون، تلفن همراه و محیط اطرافتان توجهی نداشته باشید. اگر بتوانید با تمرکزِ کامل با او گفتوگو کنید، او را برای برقراری یک ارتباط مؤثر آماده کرده و اعتمادبهنفس او را پرورش دادهاید. حتی ارتباطِ چشمی شما برای فرزندتان خیلی مهم است و او زبانِ بدنتان را هم درک میکند. چنانچه نوجوان بتواند ارتباط مؤثر را از والدینش بیاموزد، میتواند در اجتماع به صورت مثبت و مثمر ثمر ظاهر شود.
2. گفتوگو با دید مثبت
گفتوگو با نوجوان به هیچ وجه نباید با هدفِ ایراد گرفتن و سرکوب کردن باشد. تعامل با فرزندتان را با هدفِ شنیدن و درک کردنِ او آغاز کنید. شاید لازم نباشد دائماً راهنمایی و نصیحت را چاشنی صحبتهای خود کنید. گاهی فقط شنونده بودن و داشتنِ درکِ متقابل، به نوجوان کمک بیشتری میکند تا بتواند تنشها و مسائلی که ذهنش را مشغول کرده، با شما در میان بگذارد. شنوندهی خوبی باشید تا هم خوب صحبت کردن و هم شنونده بودن را به نوجوان خود آموزش دهید. قضاوت عجولانه را کنار بگذارید و همفکری را سرلوحهی خود قرار دهید. با این کار فرزند شما درک میکند که نحوهی برقراری ارتباط در اجتماع چگونه است و چهطور میتواند اطرافیانش را وارد دایرهی ارتباطاتش کند.
3. ایجاد حس استقلال
این دوران بهترین فرصت برای آغاز ایجاد حس استقلال در فرزندان است. در فروشگاه، هنگام خرید، در جمعهای خانوادگی و دوستانه و به طور کلی در اجتماع به جای او صحبت نکنید. لازم است به نوجوان فرصت داده شود تا به طور مستقل نیازهای خود را برآورده کند و امور خود را تا حد امکان سروسامان دهد. مهارتهای کلامی در زمانی که به او استقلال میدهید، بیشتر از هر زمان دیگری به کار میآید. گاهی دیده میشود که مادر در اجتماع به جای فرزندش اظهارنظر میکند و به سؤالهایی که دیگران از نوجوانش میپرسند پاسخ میدهد. این کار، درست نیست. ایجادِ روحیهی استقلال در نوجوانی از مهمترین مهارتهایی است که باید به فرزند خود آموزش دهید.