عصر غیبت امام زمان - دینی یازدهم - درسنامه و تست - مائده حسنی

سلام به همه دوستان!

در این مطلب قصد داریم درس دوازدهم دین و زندگی یازدهم را با هم مطالعه و بررسی کنیم.

فایل کامل این درسنامه به همراه تست و پاسخ تشریحی در انتهای مطلب ضمیمه شده است.

صفحه اینستاگرام ما

برای ارتباط بیشتر با رتبه برترها و رزرو پشتیبان ویژه، پیج کانون برترها را دنبال کنید.

همچنین می توانید با شماره 0218451 داخلی 3123 تماس بگیرید.

ویژگی های این مطلب

درسنامه جامع و کامل

بررسی روابط علی و معلولی

ذکر ارتباط مفهومی مطالب با محتوای سایر دروس

بررسی پنج تست از کنکور سراسری

حضرت مهدی (عج) امام دوازدهم، در سپیده دم جمعه نیمه شعبان سال 255 هـ.ق در سامرا متولد شد و تا سال 260 هـ.ق (5 سالگی) نزد پدر بزرگوارش بود و امام حسن عسکری (ع) ایشان را از گزند حاکمان عباسی محافظت می نمود. با وجود شرایط سخت محاصره، امام حسن عسکری فرزند بزرگوارش را به بعضی از یاران نزدیک و مورد اعتماد خود نشان می داد و به عنوان امام بعد از خود معرفی می کرد. شروع امامت حضرت مهدی (عج)، در سن پنج سالگی (سال 260 هـ.ق) پس از شهادت امام حسن عسکری بود.

حضرت مهدی (عج) از ابتدای امامت خود دو غیبت داشته است:

1- غیبت صغری : تا سال 329 هـ.ق / زندگی مخفی / ارتباط با نواب خاص یا نواب اربعه (چهار تن از یاران صمیمی و مورد اعتماد) و رهبری

2- غیبت کبری : شروع پس از درگذشت آخرین نایب خاص / تداوم تاکنون

نکته: شش روز مانده به درگذشت آخرین نایب، امام عصر (عج) برای ایشان نامه ای نوشت و فرمود به فرمان خدا، پس از وی جانشینی نیست (ختم امامت) و مرحله دوم غیبت آغاز می شود.

اگر مردم آن دوره با این حاکمان ظالم مبارزه می کردند، خلافت در اختیار امامان قرار می گرفت و آن بزرگواران، بیش از پیش مردم را به سوی توحید و عدل (لیقوم الناس بالقسط) فرا می خواندند و جامعه بشری در مسیر صحیح کمال پیش می رفت (مرتبط با ضرورت پذیرش حاکمیت الهی و نفی حاکمیت طاغوت).

تدبر در قرآن

ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ  (انفال، 53)

خداوند نعمتی را که به قومی ارزانی کرده است، تغییر نمی دهد مگر آنکه آنها خود وضع خود را تغییر دهند. همانا که خداوند شنوا و داناست.

نکات آیه:

1- خداوند در این آیه ابتدا علتِ از دست دادن نعمت ها را شرح داده و سپس به صفات سمیع و علیم بودن خودش اشاره نموده است.

2- زمینه ساز هلاکت یا عزت و سربلندی یک جامعه، اعمال و کردار افراد آن است.

چگونگی امامت حضرت مهدی (ع) در عصر غیبت

برای درک درست رهبری امام در عصر غبت، ابتدا باید توجه کنیم که امام را از آن جهت «غایب» نامیده اند که ایشان از نظرها «غایب» است نه اینکه در جامعه حضور ندارد. به عبارت دیگر، ما انسان ها هستیم که امام را نمی بینیم، نه اینکه ایشان در بین ما نیست و از وضع ما بی خبر است.

نکته: غیبت امام عصر (عج) در مقابل ظهور است؛ نه حضور.

امام علی (ع) می فرماید: «حجت خداوند در میان مردم حضور دارد، از معابر و خیابان ها عبور می کند؛ به نقاط مختلف می رود، سخن مردم را می شنود و بر جماعت مردم سلام می کند...؛ تا اینکه زمان ظهور و وعده الهی و ندای آسمانی فرا می رسد. هان! آن روز، روز شادی فرزندان علی و پیروان اوست».

به دلیل غایب بودن حضرت مهدی (ع) بهره مندی از ایشان در عصر غیبت کاهش می یابد. از این رو آن حضرت خود را به خورشید پشت ابر تشبیه کرده اند. مسئولیت های مرجعیت دینی و ولایت ظاهری در زمان غیبت توسط خود امام زمان (عج) انجام نمی شود اما افراد مستعد می توانند به اذن خداوند در این دوران از ولایت معنوی ایشان بهره مند شوند چون ولایت معنوی نیازمند ظاهر بودن بین مردم نیست.

امام عصر (ع) در نامه ای به شیخ مفید، از علمای بزرگ اسلام می فرماید:

«ما از اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست».

مصادیق امداد و یاری رسانی های امام زمان (عج)

- هدایت باطنی افراد

- حل بعضی از مشکلات علمی علما

- خبر دادن از پاره ای از رویدادها

- دستگیری از درماندگان

- دعا برای مومنان

معرفی امام مهدی (عج) به عنوان آخرین امام و قیام کننده علیه ظلم و برپاکننده عدل در جهان توسط پیامبر اکرم (ص) چه پیامدی داشت؟ (سخت - سراسری تجربی 99)

1) حاکمان بنی عباس درصدد بودند مهدی موعود را به محض تولد به قتل برسانند.

2) خداوند آخرین حجت خود را از نظرها پنهان و از وجودش محروم کرد.

3) این غیبت آن قدر ادامه یابد تا مردم مسلمان بتوانند بهره مندی کامل از وجود ایشان پیدا کنند.

4) سختگیری حاکمان بنی عباس نسبت به امامان تا حدی شدت یافته بود تا ظهور به تاخیر انجامد.

نامه امام عصر (عج) به شیخ مفید نمونه ای از کدام بخش رهبری ایشان است و به کدام نکته اساسی در آن اشاره شده است؟ (سخت - سراسری خارج انسانی 98)

1) سرپرستی واقعی - اطلاع دقیق امام زمان (عج) از احوال مردم

2) رهبری ظاهری - اطلاع دقیق امام زمان (عج) از احوال مردم

3) رهبری ظاهری - اطلاع امام زمان (عج) از مردم مانند خورشید پشت ابر

4) سرپرستی واقعی - اطلاع امام زمان (عج) از مردم مانند خورشید پشت ابر

چه زمانی جامعه انسانی عملی شدن وعده های الهی در مورد عدالت جهانی را به چشم خواهد دید؟ (سراسری ریاضی 97)

1) بشریت شایستگی درک ظهور و بهره مندی کامل از وجود آخرین حجت الهی را پیدا کند.

2) نعمت هدایت و ولایت با وجود اولیای الهی کامل گردد و انسان ها در راه رستگاری قدم بردارند.

3) زمین پر از ظلم و جور شده باشد و عموم جامعه مشتاق و خواهان پیشرفت علم و فرهنگ باشند.

4) امانت در شکلی جدید و از پس پرده غیبت ادامه یابد و مسلمانان از ستمگری و گناه دست بردارند.

چرا امام زمان (ع) را غایب نامیده اند و این غیبت تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ (متوسط - سراسری زبان 97)

1) مردم عادی امام را نمی بینند - جامعه انسانی شایستگی بهره مندی از حجت الهی را پیدا کند.

2) ایشان در میان مردم حضور ندارند - جامعه انسانی شایستگی بهره مندی از حجت الهی را پیدا کند.

3) مردم عادی امام را نمی بینند - بشریت وعده های الهی در مورد حکومت صالحان و برپایی عدالت را ببیند.

4) ایشان در میان مردم حضور ندارند - بشریت وعده های الهی در مورد حکومت صالحان و برپایی عدالت را ببیند.

چه تعداد از اتفاقات زیر مرتبط با سال 260 هجری قمری است؟ (سخت - آزمون کانون، 8 اسفند 99)

الف) آغاز امامت امام زمان (ع)

ب) شهادت پدر بزرگوار امام زمان (ع)

ج) پنج سالگی حضرت مهدی (عج)

د) آغاز غیبت کبری

1) 2

2) 3

3) 4

4) 1

1- گزینه 1؛ اطلاع دادن پیامبر (ص) و امامان (ع) درباره حضرت مهدی (ع) و ماموریت ایشان باعث شده بود حاکمان بنی عباس تلاش کنند مهدی موعود را به محض تولد به قتل برسانند.

بررسی گزینه های نادرست:

خداوند ما را از وجود حضرت مهدی محروم نکرده است. (رد گزینه 2)

بهره مندی از وجود امام زمان (ع) نه فقط مختص مسلمانان، بلکه مربوط به جامعه انسانی است. (رد گزینه 3)

زمان ظهور حضرت مهدی (عج) به آمادگی جامعه انسانی بستگی دارد. (رد گزینه 4)

2- گزینه 1؛ دوره غیبت به معنای عدم امامت امام عصر نیست؛ بلکه رهبری حقیقی (سرپرستی واقعی) مسلمانان هم اکنون نیز به عهده ایشان است. امام زمان (عج) در نامه ای به شیخ مفید آگاهی از احوال و اخبار انسان ها را بیان می کند که بیانگر اطلاع دقیق امام زمان (عج) از احوال مردم است. دقت کنید که تشبیه امام غایب به خورشید پشت ابر با موضوع بهره مندی مردم از امام مرتبط است.

3- گزینه 1؛ غیبت امام زمان آن قدر ادامه می یابد که نه تنها مسلمانان بلکه جامعه انسانی شایستگی درک ظهور و بهره مندی کامل از وجود آخرین حجت الهی را پیدا کند. در آن زمان بشریت عملی شدن وعده های الهی در مورد حکومت صالحان و برپایی عدالت جهانی را به چشم خواهد دید.

4- گزینه 1؛ غیبت امام عصر (عج) در مقابل ظهور است؛ نه حضور. این غیبت تا زمانی ادامه می یابد که نه تنها مسلمانان بلکه جامعه انسانی شایستگی درک ظهور و بهره مندی کامل از وجود آخرین حجت الهی را پیدا کند.

5- گزینه 2؛ موارد «الف»، «ب» و «ج» درست است.

بررسی عبارت نادرست: سال 260 هـ.ق مصادف با آغاز غیبت صغری است؛ نه غیبت کبری. 

لینک مطلب مربوط به درس قبل: جهاد در راستای ولایت ظاهری - دینی یازدهم - درسنامه -مائده حسنی

سپاس از توجه شما

تهیه کننده:

مائده حسنی - دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران