سلام به همه دوستان !
در این مطلب قصد داریم درس پنجم کتاب دین و زندگی یازدهم انسانی را با هم مطالعه و بررسی کنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، شما را در یادگیری بهتر این درس ، یاری کند .
 | رتبه 18 کشوری کنکور انسانی 1400 دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران |
صفحه اینستاگرام ما
برای ارتباط بیشتر با رتبه برترها و رزرو پشتیبان ویژه، را دنبال کنید.
همچنین می توانید با شماره 0218451 داخلی 3123 تماس بگیرید.
ویژگی های این مطلب :
🔷 درسنامه جامع ( به همراه نکات علت و معلولی ) 🔷
🔷 بررسی کامل آیات و نکات آنها 🔷
🔷 5 تست با پاسخ تشریحی 🔷
مسئولیت های مهم پیامبر (ص)
1 ) دریافت و ابلاغ وحی :
🔹 دریافت کل آیات از فرشته وحی (جبرئیل) توسط پیامبر (ص) و رساندن آنها به مردم (بدون تغییر) و خواندن (قرائت) همه آیات قرآن برای مردم 🔹
🔹 مرتب و منظم نمودن بخش های مختلف قرآن کریم و ارائه آن به همه 🔹
۲ ) تعلیم و تبیین قرآن کریم (مرجعیت دینی) :
🔹 دستیابی به معارف بلند قرآن 🔹
🔹 فهمیدن جزئیات احکام و قوانین 🔹
🔹 آموزش شیوه عمل به قوانین 🔹
🔹 مراجعه به گفتار و رفتار پیامبر (علت) » » » پی بردن به معنای واقعی معارف قرآن (معلول ۱) و آموختن شیوه انجام دستورات قرآن (معلول ۲) 🔹
🔹 اولین و بزرگ ترین معلم قرآن : پیامبر(ص) 🔹
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ و َالْحِكْمَةَ وَ إِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (آل عمران، 164)
نکات آیه :
🔹 یتلوا: دریافت و ابلاغ وحی / یعلّمهم: تعلیم و تبیین قرآن (مرجعیت دینی)
🔹 یزکیهم و یعلّمهم » » » پرورش مقدم بر آموزش
🔹 اجرای قوانین الهی با تشکیل حکومت اسلامی (ولایت ظاهری) :
🔹 ولایت: سرپرستی و رهبری
🔹 مسجد مدینه » » » محل حکومت و رهبری پیامبر(ص) بر مبنای قوانین اسلام
بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلى خَمْسٍ : عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوِلَایَةِ (امام باقر)
نکته حدیث : منظور از ولایت در پایان حدیث، ولایت ظاهری است؛ نه ولایت معنوی.
ضرورت تشکیل حکومت اسلامی
دلایل نیاز جامعه اسلامی به حکومت اسلامی :
الف) ضرورت اجرای احکام اجتماعی اسلام :
🔹 اسلام یک دین کاملا اجتماعی است که تا حد امکان، به احکام فردی همچون عبادت نیز جنبه اجتماعی داده است؛ مثلا نماز جماعت را از نماز فرادی برتر دانسته و برای آن ثواب بیشتری قرار داده است.
🔹 قرآن کریم احکام اجتماعی متعددی همچون خمس، زکات، مبارزه با ظلم و . . . دارد که اجرای آنها بدون وجود یک نظام حکومتی سالم امکان پذیر نیست.
ب) ضرورت پذیرش ولایت الهی و نفی حاکمیت طاغوت :
🔹 ولیّ و سرپرست حقیقی انسان ها خدا است. (علت) » » » اطاعت از دستورات خدا و کسانی که او معین کرده، ضروری و واجب است. (معلول) 🔹
🔹 شرط صحت اجرای هر قانون و پیروی از هرکس : ارتباط آن با قانون الهی و فرمان خدا
🔹 تعریف طاغوت : کسانی که به مردم فرمان می دهند و قانون گذاری می کنند، در حالی که فرمان و قانونشان نشات گرفته از فرمان الهی نیست، «طاغوت» نامیده می شوند.
🔹 حکم پذیرش حکومت طاغوت و پیروی از دستوراتش : حرام
ج) ضرورت حفظ استقلال جامعه اسلامی :
🔹 قاعده نفی سبیل : قرآن کریم از مومنان می خواهد که سلطه بیگانگان را نپذیرند و زیر بار آنها نروند؛ این حکم قرآنی را «قاعده نفی سبیل» می گویند. 🔹
🔹 هدف مستکبران و ستمگران جهان :
۱- تسلط بر جوامع دیگر ۲- بهره مندی از منابع مادی و معنوی آنان
🔹 نتیجه تشکیل حکومت اسلامی :
1- منع سلطه بیگانگان 2- تنظیم روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با حفظ استقلال جامعه اسلامی
تدبر در قرآن
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ مَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا (نساء، 60)
نکات آیه :
🔹 مرتبط با ضرورت پذیرش ولایت الهی و نفی حاکمیت طاغوت از علل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی
🔹 لازمه ایمان راستین به وحی الهی، عدم پذیرش حاکمیت طاغوت است. (نمی توانیم بگوییم مفهوم این آیه این است که لازمه ایمان راستین به خدا عدم پذیرش حاکمیت طاغوت است؛ چون در آیه سخن از ایمان به خدا گفته نشده، بلکه صحبت از ایمان به آنچه به پیامبر اکرم و پیامبران ماقبل ایشان یعنی وحی الهی است.)
🔹 نتیجه ایمان پنداری، کشیده شدن به گمراهی عمیق توسط شیطان است.
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ (حدید، ۲۵)
نکات آیه :
🔹 مرتبط با ضرورت اجرای احکام اجتماعی انسان از علل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی
🔹 ارسال پیامبران با ادلّه روشن به همراه کتاب آسمانی و میزان (علت) » » » اقامه عدل و داد توسط مردم (معلول)
و َلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا (نساء، ۱۴۱)
نکات آیه :
🔹 مرتبط با ضرورت حفظ استقلال جامعه اسلامی از علل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی
🔹 قاعده نفی سبیل یکی از قوانین تنظیم کننده است و با پویایی و روزآمد بودن دین اسلام از علل ختم نبوت ارتباط دارد. (درس 3 دین و زندگی پایه یازدهم)
ولایت معنوی رسول خدا (ص)
🔹 ولایت معنوی همان سرپرستی و رهبری معنوی انسان هاست که مرتبه ای برتر و بالاتر از ولایت ظاهری شمرده می شود. 🔹
🔹 انجام وظایف عبودیت و بندگی در مسیر قرب الهی (علت) » » » رسیدن به ولایت معنوی (معلول) 🔹
مصادیق ولایت معنوی :
◼ مشاهده عالم غیب و ماورای طبیعت
◼ تصرف در عالم خلقت به اذن خدا (خداوند پیامبر را مسیر و مجرای ولایت خود قرار داده بود. – درس 2 دین و زندگی پایه دوازدهم)
◼ شفای بیماران به اذن خدا
◼ دور کردن بلاها
◼ برآوردن حاجات مردم
◼ هدایت دل های آماده
نکته : هدایت دل های آماده از طریق امداد غیبی، الهامات و مانند آن صورت می گیرد.
نکته : میزان بهره مندی انسان ها از هدایت معنوی، به درجه ایمان و عمل آنان بستگی دارد.
نکته : هدایت معنوی نمونه ولایت معنوی است.
🔹 نمونه کامل هدایت معنوی، رفتار رسول خدا(ص) با حضرت علی (ع) است. ایشان علاوه بر تربیت از روش معمولی، از هدایت معنوی پیامبر هم بهره می برد. آن حضرت فرموده است: «روزی رسول خدا(ص) هزار باب از علم را به رویم گشود که از هر کدام، هزار باب دیگر گشوده می شد.» روشن است که آموزش این علوم به صورت الهام بر روح و جان حضرت علی (ع) بوده است.
عصمت پیامبر اکرم (ص)
نکته : فقط خداوند است که از آشکار و نهان افراد اطلاع دارد و می تواند توانایی فرد در دوری از گناه را تشخیص دهد؛ بنابراین وقتی خداوند کسی را به پیامبری بر می گزیند، معلوم می شود که وی می تواند مسئولیت خود را به درستی انجام دهد.
اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ (انعام، ۱۲۴)
🔹 سوال : آیا یک مانع بیرونی مثل یک فرشته، پیامبران را از گناه و خطا حفظ می کند یا آنان با اختیار خود به سمت گناه و خطا نمی روند؟
🔹 پاسخ : با وجود غریزه و اختیار، پیامبران در عمل به دستورات الهی دچار گناه نمی شوند؛ چون علت انجام گناه، چیره شدن هوی و هوس است اما پیامبران حقیقت گناه و معصیت را دیده اند و دوست ندارند با انجام گناه، از لطف و رحمت خدا دور شوند.
نکته : ما انسان ها در مورد برخی از گناهان معصوم هستیم و فکرشان هم برایمان آزاردهنده است، اما پیامبران درباره همه گناهان عصمت دارند.
تست شماره یک
از حدیث شریف « بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلى خَمْسٍ: عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوِلَایَةِ» کدام مفهوم دریافت می گردد؟ (سراسری تجربی 98)
1) اجرای قوانین و احکام دین در سایه ولایت الهی دارای اهمیت است.
2) اسلام یک دین کامل و دربردارنده همه ابعاد فردی و اجتماعی انسان است.
3) برای رسیدن به جامعه عادلانه، رعایت احکامی مانند نماز، زکات، حج و ولایت ضروری است.
4) به اجرای احکام دین از جمله نماز، زکات، روزه، حج و ولایت، اهمیت زیادی داده شده است.
تست شماره دو
چگونه می توانیم استعداد و لیاقت خود را برای دریافت هدایت های معنوی افزایش دهیم؟ (سراسری تجربی 97)
1) درجه ایمان و عمل خود را بالا ببریم.
2) از طریق الهامات روحی و امدادهای غیبی اقدام نماییم.
3) با عبودیت و بندگی واسطه فیض خالق به مخلوق شویم.
4) علاوه بر تربیت از روش های معمولی، به ولایت معنوی توجه نماییم.
تست شماره سه
اگر به فرض محال پیامبری در اجرای احکام الهی از معصومیت برخوردار نباشد، چه نتیجه ای رقم خواهد خورد؟ (آزمون کانون14 آذر 99)
1) دین الهی به درستی به مردم نمی رسد و امکان هدایت از مردم گرفته می شود.
2) مردم اعتماد خویش را نسبت به دین از دست داده و امکان انحراف در تعالیم الهی فراهم می شود.
3) مردم او را سرمشق قرار می دهند و مانند او عمل می کنند و زمینه گمراهی و انحراف مردم فراهم می گردد.
4) ممکن است کارهایی خلاف دستورات الهی انجام دهد و انحراف در تعالیم الهی پدید آید.
تست شماره چهار
قرآن کریم وجود چه رابطه ای میان کافران و مسلمانان را نفی می کند و علت آن چیست؟ (آزمون کانون،14 آذر 99)
1) سلطه کافران بر مومنان – حفظ استقلال جامعه اسلامی
2) ارتباط مومنان با کافران – حفظ استقلال جامعه اسلامی
3) سلطه کافران بر مومنان – نفی حاکمیت طاغوت در جامعه اسلامی
4) ارتباط مومنان با کافران – نفی حاکمیت طاغوت در جامعه اسلامی
تست شماره پنج
کدام ویژگی در ایمان پنداران، منجر به فریب دور و دراز شیطانی می شود؟ (آزمون کانون، 14 آذر 99)
1) « أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ » 2) « يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ »
3) « أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ » 4) « يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ »
تست شماره یک : گزینه 1 ؛ طبق حدیث امام باقر، رهبری و ولایت ظاهری از جانب خدا، تضمین کننده اقامه نماز و پرداخت زکات و سایر احکام اسلامی است.
تست شماره دو : گزینه 1 ؛ هرچقدر درجه ایمان و عمل انسان بالاتر باشد، استعداد و لیاقت دریافت هدایت های معنوی را بیشتر کسب می کند.
تست شماره سه : گزینه 3 ؛ گزینه 1 مربوط به دریافت و ابلاغ وحی، گزینه 2 مربوط به تعلیم و تبیین دین و بخش دوم گزینه 4 مربوط به مرجعیت دینی است.
تست شماره چهار : گزینه 1 ؛ قرآن کریم در جهت حفظ استقلال جامعه اسلامی، سلطه کافران بر مومنان را نفی می کند.
تست شماره پنج : گزینه 2 ؛ داوری بردن نزد طاغوت منجر به فریب دور و دراز شیطانی می شود.
تهیه کننده :
برای دریافت مطلب با کیفیت بهتر ، فایل پی دی اف را از قسمت ضمیمه دانلود کنید .
سپاس از توجه شما 💙
