مکتب های ادبی
منبع: کتاب آبی خلاقیت نمایشی
آزمون 21 آبان ماه 1400
گلشن اسکندری رتبه 5 منطقه سه دانشجوی سینما دانشگاه هنر تهران
خلاصه درسنامه و تست از کتاب آبی و سبز خلاقیت نمایشی قلم چی
ویژگی های کلیدی مکتب ادبی کلاسیک:
تقلید از طبیعت (محاکات)
تقلید از هنرمندان قدیم
(الهام از آثار یونان و روم باستان)
اهمیت دادن به عقل
(عقل گرایی)
حقیقت نمایی
آموزنده و خوشایند (اخلاقی)
وضوح و خلاصه گویی (مطالب باید صریح و واضح باشند)
نزاکت ادبی (نباید از کلمات زشت استفاده شود)
برتری نظم بر نثر
رعایت وحدت های سه گانه ارسطویی (زمان، مکان، موضوع)
بهترین قالب داستان سرایی حماسه است نه رمان.
هنر کلاسیک وابسته به اشراف است.
مکتب ادبی نئو کلاسیسم
مکتبی که در قرن هفدهم میلادی در فرانسه شکل گرفت. این مکتب پایبند اصول کلاسیک بود. به طور افراطی تحت تاثیر هنرمندان یونان قدیم بود. تراژدی های این دوره به تراژدی عشق و شرف یا عشق و وظیفه شهرت دارد.
نمایشنامه های این مکتب ادبی لحن غم انگیزی دارند و به شکلی جدی و مصیبت بار آغاز می شوند اما ممکن است با پایان خوش همراه باشند. نمونه آن نمایشنامه ال سید اثر پیرکورنی است.
نمایشنامه نویسان مکتب نئوکلاسیک:
پیر کورنی: تراژدی نویس فرانسوی در قرن هفدهم است.مهمترین آثارش ال سید و رد گونه هستند.شخصیتهای آثارش دارای ویژگی هایی همچون عقل گرایی، پرهیز از احساسات و داشتن منطق می باشند.ال سید ماجرایی عشقی را روایت میکند همچون رمئو و ژولیت.
ژان راسین: تراژدی نویس فرانسوی در قرن هفدهم است.راسین شیفته کارهای اوریپید تراژدی نویس یونانی است.در آثارش همچون اوریپید زنان شخصیت محوری نمایش نامه هستند.مهمترین آثارش ایفی ژنی، فدر، اندرو مارک، برنیس هستند.
ژان مولیر: کمدی نویس فرانسوی قرن هفدهم است.کمدی های مولیر به کمدی رفتار معروف است.به این نوع کمدی، کمدی طبایع یا سرشت هم گفته میشود.در این نوع کمدی غلبه رفتاری خاص بر شخصیت باعث خنده تماشاگر میشود.مولیر تحت تاثیر نمایش کمدیا دل آرته بود.در کارهایش تاثیر پلوتوس کمدی نویس رومی واضح است.هدف مولیر از نوشتن کمدی آنطور که خود ادعا میکند بیان همه معایب انسانی به خصوص معایب انسان های عصر خودش است.مهترین آثارش خسیس، میزانتروپ یا مردم گریز، طبیب اجباری، دون ژوان، تارتوف،مریض خیالی و زنان فضل فروش
مکتب ادبی رمانتیسم
مکتب رمانتیسم کاملا ضد مکتب کلاسیک و اصول آن است.تغییر شرایط اجتماعی و سیاسی در مکتب رومانتیسم نقش عمده ای دارد، در واقع از دست رفتن اعتبار طبقه اشرافیت، قدرت گرفتن قشر سرمایه داری و رشد فکری مردم عرصه را برای ظهور مکتب رمانتیسم فراهم کرد.
ویژگی های کلیدی مکتب ادبی رمانتیسم:
عدم رعایت وحدتهای سه گانه ارسطویی
بیان زشتی و زیبایی شخصیتها بدون در نظر گرفتن نتیجه اخلاقی و آموزنده (آزادی در هنر)
هنر رمانتیک متعلق به قشر بورژواست
احساس گرایی به جای عقل گرایی
ابهام و شرح های طولانی و مفصل
رمان بهترین قالب داستان سرایی
الهام از آثار مسیحی قرون وسطی و افسانه های ملی
نوشتن دیالوگ نمایشنامه ها به نثر
توجه به ادبیات عامیانه (فولکلور)
سرودن اشعار تغزلی از طریق رهایی احساسات پرشور
اهمیت دادن به تخیل و هیجان (تخیلات لجام گسیخته)
توجه به شعر تا حدی که آثارشان حالت شعر گونه داشته
(شعار هنر برای هنر مربوط به جریان هنری و ادبی رمانتیستها در قرن نوزدهم است)
رمانتیسم عصیانی بود که هنرمندان علیه قواعد و معیارهای کلاسیک و بر ضد شکل اشرافی هنر به راه انداختند.در واقع رمانتیسم واکنشی به عقل گرایی سبک کلاسیسم است.
رمانتیسم در آلمان (مکتب طوفان و طغیان-طوفان و تلاش)
در سالهای آخر قرن هجدهم در آلمان نهضتی ادبی توسط جوانان پرشوری که از اصول کلاسیک خسته شده بودند ایجاد شد.این جوانان شعار احساس به جای عقل را سر میدادند. " گوته " و "شیلر " دوچهره مهم ادبیات آلمان بودند.گوته و شیلر بنیانگذران مکتب طوفان و تلاش هستند که دربرابرکلاسیک قد علم کردند.مهمترین نمایشنامه های گوته، فاوست و اگمنت می باشند.و رمان رنج های ورتر از مهمترین آثار این مکتب است.گوته، فاوست را با الهام از نمایشنامه دکتر فاستوس اثر کریستوفر مارلو نوشت.از آثار مهم شیلر، ویلهم تل، دون کارلوس، راهزنان، دوشیزه اورلئان هستند.
مکتب رمانتیسم از کشور آلمان آغاز شد.
رمانتیسم ریشه آلمانی دارد (نهضت طوفان و طغیان،اواخر قرن هجدهم)، اما در فرانسه به اوج شکوفایی رسید.
رمانتیسم در فرانسه
مکتب رمانتیسم در فرانسه شاعران زیادی همچون ویکتور هوگو ، لامارتین، موسه را در خود پرورش داد.در عرصه رمان میتوان به الکساندر دوما (سه تفنگ دار-کنت مونت کریستو) و شاتوبریان (رنه-آتالا) اشاره کرد.اما بزرگترین و مشهورترین رمان نویس رمانتیسم فرانسوی، ویکتور هوگو (مردی که می خندد-کارگران دریا-بینوایان-نوتردام دو پاری)می باشد.
ویکتور هوگو : هوگو نمایشنامه پر آوازه کرامول را نوشت که در مقدمه آن بر اصول مکتب کلاسیک می تازد و آن را مورد انتقاد قرار میدهد.کرامول درامی منظوم است که بیانگر بخشی از تاریخ انگلستان است.مقدمه این نمایشنامه، بیانیه سبک رمانتیسم است.نمایشنامه دیگرش، ارنانی است.
رئالیسم جادویی (محصول قرن بیستم از آمریکای جنوبی)
در قرن بیستم در آمریکای جنوبی با الهام از فرهنگ بومی سرخپوستان و آمیختن آن با اصول رئالیسم، مکتب رئالیسم جادویی شکل گرفت.نویسنده به نام این سبک،گابریل گارسیا ماکز از کشور کلمبیا است. مارکز تعداد زیادی رمان و داستان کوتاه در این سبک نوشته است.پاییز پدر سالار"،"عشق سالهای وبا"،"توفان برگ"،"صد سال تنهایی"،"کسی به سرهنگ نامه نمی نویسد". مارکز بخاطر نوشتن رمان صد سال تنهایی جایزه نوبل ادبیات را کسب کرد.
ویژگی های مکتب ادبی اکسپرسیونیسم:
اغراق
انتقال و برانگیختن عواطف و احساسات درونی
استفاده از فیلم و اسلاید (شیوه ی چند رسانه ای)در طراحی صحنه
نور پردازی پرکنتراست
دوری از واقعیت
گریم های اغراق شده و استفاده از ماسک
نویسندگان سبک اکسپرسیونیسم:
هرمان هسه: آثارش پس از جنگ جهانی اول، حال و هوای اکسپرسیونیستی دارند مانند "گرگ بیابان" ،"دمیان" ،"نرگس و زرین دهن".تعدادی از آثارش رنگ و بوی عرفان شرقی دارند و ثمره اقامت در هند است.نمونه آن "سیذراتا"است.
فرانتس کافکا:
مهمترین خصوصیات سبک کافکا، استفاده فراوان از نمادهای مذهبی،تنش شدی عصبی و فشردگی، بهره گیری ازصحنه های کابوس وار، باز کاوی دقیق مسائل مذهبی و فلسفی است.برجسته ترین آثارش :مسخ (تبدیل شدن شخصیت اصلی به یک حشره بزرگ)، هنرمند گرسنگی ، قضاوت اشاره کرد.سه رمان برجسته به نام های محاکمه ، قصر ، آمریکا دارد.
7 تست از مبحث مکتب های ادبی
منبع: کتاب آبی خلاقیت نمایشی کانون قلم چی
کدام یک از موارد زیر در ارتباط با رئالیسم جادویی، صحیح نیست؟
1) از آمیختن سبک رئالیسم با فرهنگ بومی سرخ پوستان آمریکایی جنوبی به وجود آمد.
2) صد سال تنهایی، از مهمترین آثار رئالیسم جادویی است.
3) از نویسندگان مهم این سبک، کامو و سارتر هستند.
4) پاییز پدر سالار، رمانی است که در این سبک نوشته می شود.
گزینه 3 صحیح تست.
تحلیل سوال: رئالیسم جادویی، از آمیختن سبک رئالیسم با فرهنگ بومی سرخ پوستان آمریکای جنوبی به وجود آمد و از نویسندگان مهم این سبک می توان به مارکز اشاره کرد.
کدام یک از گزینه های زیر از شاخصه های مکتب سورئالیسم نیست؟
1) آمیختن واقعیت عینی با وهم
2) گرایش نشان دادن روابط غیرمنطقی پدیده ها
3) اغراق و بیانگرایی
4) به کارگیری رویا و ترکیب تصاویر بی ربط و عجیب
گزینه 3 صحیح است.
تحلیل سوال: بیان گرایی، معادل فارسی واژه اکسپرسیونیسم است و از شاخصه های آثار اکسپرسیونیسم است.
کدام یک از نویسندگان نئوکلاسیک، تحت تاثیر آثار اوریپید بود؟
1) پیر کورنی 2) ژان راسین 3) مولیر 4) سروانتس
گزینه 2 صحیح است.
تحلیل سوال: ژان راسین شیفته ی آثار اوریپید بود. در آثار راسین، اغلب زنان شخصیت اصلی نمایشنامه اند. از آثار او می توان به فدر و ایفی ژنی اشاره کرد.
سبک اکسپرسیونیسم در واکنش به کدام سبک به وجود آمد؟
1) رئالیسم 2) سمبولیسم 3) رومانتیک 4) سورئالیسم
گزینه 1 صحیح است.
تحلیل سوال: سبک اکسپرسیونیسم که واقعیت درونی و روحی را تفسیر می کند و آن را بیرونی می نماید، در واکنش به سبک رئالیسم و واقع گرایی عینی آن به وجود آمد.
تفکر اساسی جنبش های هنری طوفان و تلاش، چه بود؟
1) خردگرایی 2) مذهب گرایی 3) احساسات گرایی 4) ملی گرایی
گزینه 3 صحیح است.
تحلیل سوال: جنبش طوفان و تلاش که در آلمان به وجود آمد، یکی از جنبش های پایه گذار مکتب رومانتیک است که مبتنی بر احساسات گرایی بود.
کدام گزینه، در مورد تفاوت سبک کلاسیک و رومانتیک درست نیست؟
1) وضوح و خلاصه گرایی در سبک کلاسیک و ابهام و شرح های طولانی در رمانتیک
2) الهام از آثار روم و یونان قدیم در کلاسیک و الهام از آثار مسیحی قرون وسطی در رومانتیک
3) بهترین قالب داستان سرایی در سبک کلاسیک، رمان است.
4) هنر کلاسیک متعلق به اشراف و رومانتیک متعلق به قشر بورژوا است.
گزینه 3 صحیح است.
تحلیل سوال: بهترین قالب داستان سرایی در سبک کلاسیک، حماسه و رومانس است و در سبک رومانتیک، بهترین قالب داستان سرایی، رمان است.
کدام گزینه، بیانگر ویژگی درام نئوکلاسیک است؟ (آزمون 26 شهریور خلاقیت نمایشی کانون قلم چی 1400)
1) پرهیز از عین نمایی، خیال پردازی و خلق حوادث فوق طبیعی
2) رواج تک گویی و استفاده از همسرایان به عنوان محرم راز
3) خارج شدن صحنه های خشونت آمیز و مرگ از متن صحنه
4) اخذ داستان های تراژدی از زندگی طبقات متوسط و پایین جامعه
گزینه 3 صحیح است.
تحلیل سوال: عین نمایی یا ظهور حقیقت، اصل عقاید نئوکلاسیک هاست. مفهوم عین نمایی در سه هدف خلاصه می شود: واقعیت، اخلاق، تعمیم.
در رابطه با واقعیت منتقدین انتظار دارند که درام نویسان موضع نمایش و حوادث آن را بر اساس حقایقی که می تواند در واقعیت اتفاق افتد پایه ریزی کنند. لذا در عمل از خیال پردازی و خلق حوادث فوق طبیعی اجتناب می شد. شیوه تک گویی و همسرایی متروک گشت. و به جای آن شیوه ای دیگر به کار گرفتند، یعنی برای هر یک از کاراکترها یک فرد یا یک گروه محرم راز در صحنه قرار داده شود تا هر شخصیتی بتواند بتواند در مقابل همراز اسرار درون خودش را فاش کند.