سلام به دانش آموزان عزیز
در این مطلب نکات مهمی از قسمت حالت های ماده و نیرو های بین مولکولی گفته شده است.
نویسنده : امیرحسین ایمانی پور ( دانشجوی مهندسی مکانیک امیرکبیر )
برای ارتباط با رتبه برتر ها پیج رتبه برترها را دنبال کنید.
ماده : به هر چیزی که فضا اشغال کند .
پلاسما : حالت چهارم ماده که اغلب در دماهای خیلی بالا ایجاد میشود .
همانند ماده درون ستارگان و بیشتر فضای بین ستاره ای ، آذرخش ، شفق های قطبی ، آتش ، ماده داخل لوله تابان لامپ های مهتابی
جامد بلورین : اتم های این جامد در طرح های منظمی کنار هم قرار میگیرند و فرصت کافی دارند تا در طرح منظمی مرتب شوند .
مثل یخ ، نمک ها ، الماس ، فلز ها ، بیشتر مواد معدنی
جامد آمورف ( بی شکل ) : طرح منظمی ندارند همانند شیشه .
پدیده پخش : دلیل پخش ذرات نمک و جوهر در آب ، به حرکت مولکول های آب مربوط میشود . در واقع به دلیل حرکت نا منظم و کاتوره ای مولکول های آب و برخورد آن ها با ذرات سازنده نمک و جوهر ، آن ها در آب پخش میشوند .
نیروی هم چسبی : نیروی بین مولکول های همسان را گویند .
کشش سطحی : به دلیل نیروهای ربایشی که سطح مایع به یکدیگر وارد میکنند ،سطح مایع مانند یک پوست تحت کشش رفتار میکند و کشش سطحی ایجاد میشود .
نیروی دگر چسبی : بین مولکول های دو ماده مختلف نیروی دگر چسبی وجود دارد .
تر شوندگی : اگر نیروی دگر چسبی بین مایع و جامد بیشتر از نیروی هم چسبی بین مولکول های مایع بیشتر باشد ، تر شوندگی رخ میدهد .
لوله مویین : لوله هایی با قطر داخلی حدود یک دهم میلیمتر .
اثر مویینگی : بالا رفتن برخی مایعات از لوله مویین را اثر مویینگی گویند .
فشار در شاره ها : وقتی شاره ای ( منظور از شاره همان مایع یا گاز است ) ساکن باشد . به هر سحی که با آن در تماس است ، مانند جداره یک ظرف یا سطح جسمی که در آن قرار دارد ، نیروی عمودی وارد میکند . ( درست است که شاره به طور کلی ساکن است ، ولی مولکول های آن حرکت میکنند و به سطوح برخورد میکنند . )
- جسم جامد حجم و شکل معینی دارد و به دلیل نیروهای بین مولکولی در کنار یک دیگر میمانند و در کنار هم نوسانات کوچکی دارند .
مایع به صورت نامنظم و نزدیک به هم قرار دارند و به راحتی جاری میشود و به شکل ظرفی که در آن ریخته میشود در می آید .
گاز شکل مشخصی ندارد و اتم ها و مولکول های آن آزادانه و با تندی بسیار زیاد به اطراف حرکت میکنند و به دیواره های ظرف و به یکدیگر برخورد میکنند .
- فاصله میانگین مولکول های گاز در مقایسه با اندازه های آن ها خیلی بیشتر است .
- اندازه مولکول های هوا بین 1 تا 3 آنگسترم و فاصله میانگین آن ها در شرایط معمولی 35 آنگسترم است .
- به علت آن که فاصله بین ذرات سازنده گاز بیشتر از ذرات سازنده مایع است پدیده پخش در مولکول های گاز سریع تر از مایع است .
- حالت ماده به چگونگی حرکت ذرات سازنده آن و اندازه نیروی بین آن ها بستگی دارد .
- نیروهای بین مولکولی کوتاه برد هستند یعنی وقتی فاصله بین مولکولها چند برابر فاصله بین مولکولی میشود این نیروها تقریبا صفر میشوند و بسیار کوچک میشوند .
قطره های شبنم روی شاخ و برگ درختان در نور صبحگاهی مثالی از نیروهای بین مولکولی است .
- اگر شیشه را آنقدر گرم کنیم تا نرم شود میتوان قطعات شکسته شده آن را دوباره بهم چسباند .
مثال هایی از کشش سطحی : نشستن حشره روی سطح آب – قرار گرفتن گیره فلزی روی سطح آب – تشکیل حباب های آب و صابون – قطره های کروی آب در حال سقوط آزاد
- سطح قطره ایی که آزادانه سقوط میکند مانند یک پوسته کشیده شده تمایل به کمینه کردن مساحت خود دارد یعنی تمایل دارد کروی شکل شود .
در صورتی که شرط لازم تر شوندگی رخ ندهد ، مایع به صورت قطرات کروی روی سطح جامد باقی میماند . همانند جیوه روی شیشه .
در تر شوندگی هرچه قطره بزرگتر باشد نیروی گرانش زمین آن را تخت تر میکند .
اگر نیروی دگر چسبی بین مولکول های مایع و شیشه ( لوله مویین ) بیشتر از نیروی هم چسبی بین مولکول های مایع باشد ، مایع از لوله مویین بالا رفته و سطح آن فرو رفته میشود و در غیر آن صورت مایع از لوله مایین بالا رفته ولی سطح آن پایین تر از سطح مایع درون ظرف میشود و سطح آن برآمده میشود
- هرچه قطر لوله مویین کمتر باشد ، اثر مویینگی در آن مشهود تر است. یعنی اگر بالا رونده بوده است بیشتر بالا میرود و ...
- با تشکر از توجه شما
