حل مسئله و تصمیم گیری - روانشناسی - نکات - مبینا منظوری

در این مطلب قصد داریم درس 5 و 6 از کتاب روانشناسی یازدهم انسانی را با هم مطالعه و بررسی کنیم . 

امیدواریم توضیحات و مطالب بیان شده ، شما را در یادگیری بهتر این مبحث یاری کنند .

اطلاعات موجود در حافظه به این دلیل ارزشمند هستند که تفکر ما را میسازند ؛ بنابراین هر چه حافظه قوی تری داشته باشیم به ما در تفکر کمک میکند ولی برخورداری از حافظه قوی لزوما به معنی داشتن تفکر قوی نیست .

کسی که حافظه قوی ای دارد باید : 

1 ) اطلاعات حافظه را کنار هم بگذارد

2 ) تفسیر کند

3 ) قضاوت کند

4 ) مسئله را حل کند

5 ) تصمیم بگیرد

که به مجموعه این فعالیت ها تفکر میگویند . 

 ویژگی های مسئله 

هدفمند : احساس مسئله در صورت شناخت هدف ممکن است - وقتی هدف روشن نباشد درک مسئله ناقص است - افرادی راه حل مسئله را نمیدانند که هدف را دقیق تشخیص ندادند .

فرآیند : مسئله یک فرایند تحت کنترل است ؛ فردی که مسئله را حل میکند کاملا درگیر موضوع است و از آن آگاهی کامل دارد - هر چه در حل مسئله جدی تر باشیم ، احتمال انتخاب راه حل بهتر بیشتر می شود .

توانمندی : در مسئله توانمندی ما محدود است - زمانی با مسئله مواجه هستیم که توانمندی های ما محدود باشد - عدم شناسایی دقیق توانمندی ها ، باعث به کارگیری راه حل های غیر منطقی میشود . 

مبدا : شناخت مبدا و وضعیت فعلی در حل مسئله باعث میشود تا موانع احتمالی را بهتر بشناسیم و راه حل های بهتری پیشنهاد بدهیم . 

 شاخص های تقسیم بندی مسائل به خوب یا بد تعریف شده 

 نکته : مسئله های علوم انسانی عمدتا از نوع خوب تعریف نشده اند . 

 مراحل حل مسئله 

تشخیص مسئله : قبل از حل مسئله باید خود مسئله مشخص شود - با احساس مبهم متفاوت است - دیگران باید نقش راهنما داشته باشند و خود فرد آن را شناسایی کند . 

راه حل مناسب : راه حل مناسب برای حل مسئله انتخاب میشود . 

ارزیابی : ارزیابی راه حل باعث میشود ملاک روشنی برای فهم موقعیت داشته باشیم . 

بازبینی : قدم مهم ؛ افراد که مسائل را حل میکنند ، روش های خود را بهبود ببخشند و اصلاح کنند . 

جایگزین : در صورتی که راه حل اولیه مناسب نبود ، راه حل جایگزین را انتخاب میکنیم . 

نکته تستی : تشخیص دقیق مسئله اولین گام حل آن است . 

 روش های حل مسئله 

روش تحلیلی : بر اساس محاسبات ذهنی و قواعد منطقی و نیازسنجی های  واقعی است و دستیابی به راه حل را تضمین میکند و مورد قبول همه است . 

روش اکتشافی : با خطا مواجه است و با روش های غیر منطقی صورت میگیرد و عمدتا تابع نظر و احساسات شخصی است و اجرای آن دستیابی به راه حل را تضمین نمیکند . 

 روش های اکتشافی 

روش کاهش تفاوت وضعیت موجود با وضعیت مطلوب : مثل روش هانوی یا چیستان ها و حل معماها

روش خرد کردن : یک مسئله بزرگ را به چندین مسئله کوچک تقسیم میکنند . 

روش بارش مغزی : شامل 4 مرحله است : 1 )  تعریف مسئله  2 )  ارائه راه حل های مختلف  

3 ) ارائه معیار برای داوری درباره هر راه حل  4 ) ارائه بهترین راه حل با توجه به معیار 

روش شروع از آخر : بیشتر در مسائل ریاضی ( مثل مهندسی معکوس )

 پیامد های ناتوانی در حل مسئله 

ناکامی : وضعیت عاطفی ناخوشایند - باعث پرخاشگری میشود - استفاده از روش های تهاجمی

فشار روانی : یکی از روش های کاهش فشار روانی ، پرورش روش های درست حل مسئله است 

تصمیم گیری : ارزیابی راه حل های مختلف و انتخاب بهترین آنها 

تصمیم گیری عالی ترین فعالیت شناختی انسان است . 

حکمت 173 نهج البلاغه : اهمیت مشورت کردن در تصمیم گیری . 

حکمت 274 نهج البلاغه : شرط تصمیم گیری را رسیدن به یقین معرفی میکنند .

انواع تصمیم گیری بر اساس تعداد اولویت : ساده یا پیچیده 

انواع تصمیم گیری بر اساس اهمیت تصمیم : مهم یا معمولی

انواع تصمیم گیری بر اساس تعداد افراد تصمیم گیرنده : فردی یا گروهی

دشواری یک تصمیم تابع توانمندی و نگرش و تجربیات شخصی است ؛ پس در برخی تصمیم گیری هایی که بعد شخصی دارند ، هر فرد متناسب با ویژگی های خودش تصمیم میگیرد .

ملاک های تصمیم گیری : هزینه / مزیت / خطر

در حالتی که اطمینان کافی به نتایج تصمیم گیری نداشته باشیم ، آن تصمیم گیری با خطر همراه است .

سبک تصمیم گیری : به روش های ثابت و یکنواخت تصمیم گیری گفته میشود که بیشترشان ناکارآمد است .

 انواع آن 

تکانشی : به صورت ناگهانی و با عجله و بدون محاسبه قبلی انجام میشود - بیشتر در بین نوجوانان - بلافاصله با پشیمانی همراه است.

احساسی : بر پایه احساسات و عواطف زودگذر است - تصمیم گیری یک امر پایدار است که تمام ابعاد زندگی را در بر میگیرد ؛ برای همین نمیتوان بر پایه احساسات تصمیم درستی گرفت .

وابسته : در این سبک به جای فکر کردن کورکورانه از دیگران اطاعت میشود . 

اجتنابی : فرد بر این باور است که همه چیز خود به خود درست میشود - فرد قصد دارد تصمیم بگیرد اما هیچگاه عملی نمیشود - به عبارتی مثل دست دست کردن یا کار امروز را به فردا موکول کردن است . 

منطقی : بر پایه اندیشیدن است و نه تنها از نظر زیر بنایی با بقیه روش ها فرق دارد ؛ بلکه تابع یک روش قاعده مند نیز هست . 

 مراحل تصمیم گیری 

1 ) شناسایی و تعریف تصمیم    2 ) شناسایی تعداد اولویت ها      3 ) بیان ویژگی های هر اولویت

4 ) ارزیابی پیامد هر اولویت     5 ) اجرای بهترین اولویت            6 ) تعهد به اولویت مورد نظر         

7 ) بررسی پیامدهای اجرای تصمیم مورد نظر

تعارض : زمانی که باید تصمیم بگیریم ولی قادر به اینکار نیستیم ، حالت عاطفی ناخوشایندی به نام تعارض را تجربه میکنیم . 

تعارض گرایش - گرایش = انتخاب بین دو امر خواستنی که هر دو برای ما مطلوب هستند . 

تعارض گرایش - اجتناب = انتخاب بین یک امر خواستنی و مطلوب و امری که برای ما مطلوب و مناسب نیست . 

تعارض اجتناب - اجتناب = انتخاب بین دو امری که هیچ کدام برای ما مطلوب نیست ولی مجبور به انتخاب یکی از آن دو هستیم . 

تصمیم گیری های شتاب زده و بدون تفکر علاوه بر آسیب های فردی ، آسیب های روانی - اجتماعی را هم به دنبال دارد . 

تصمیم گیری یک مهارت است و هر کس بیشتر این مهارت را تقویت کند ، بیشتر هم از آسیب ها در امان می ماند . 

تصمیم موردنظر را به خوبی بشناسید : قبل از هر اقدامی تصمیم را تعریف کنید . 

از سبک تصمیم گیری منطقی استفاده کنید : باید سبک غالب تصمیم گیری باید منطقی باشد . 

در تصمیم گیری های مهم و پیچیده از روش میانبر استفاده کنید . 

 موقعیت های خطرناک را بشناسید . 

 تست اول 

هریک از موارد زیر اشاره به کدام روش اکتشافی دارد؟

الف ) مریم که به دلیل تعدیل نیرو در شرکتش در شرف بیکاری است ، در این فکر است که یا به دنبال شغلی در شرکت دیگر بگردد و یا به دنبال بیمه بیکاری خود برود .

ب ) برای خوردن یک پیتزای بزرگ ، امیرحسین آن را به 8 تکه کوچکتر تقسیم کرد . 

1) بارش مغزی - بارش مغزی

2) بارش مغزی - خرد کردن

3) شروع از آخر - خرد کردن

4) شروع از آخر - بارش مغزی

 تست دوم 

صحیح و غلط بودن عبارت های زیر در کدام گزینه به درستی مشخص شده است ؟ 

الف ) تعارض محصول ناتوانی در تصمیم گیری است . 

ب ) در روش اعتماد افراطی ، فرد اطلاعاتی که دیدگاهش را تایید میکند استفاده میکند .

پ ) از آنجایی که تصمیم گیری یک امر فردی است ؛ پس تصمیم گیری شتاب زده آسیب روانی - اجتماعی ندارد .

ت ) موفقیت یک انسان به چگونگی تصمیم گیری او بستگی دارد . 

ج ) اگر فردی به واکنش های عاطفی دیگران احترام نگذارد ، به طور مداوم با شکست رو به رو میشود . 

د ) اگر فردی به طور مداوم تعارض اجتناب - اجتناب را تجربه کند ، دچار آسیب جسمی و روانی میشود . 

1) ص / ص / ص / غ / ص / غ 

2) ص / غ / ص / ص / غ / غ 

3) ص / غ / غ / ص / ص / ص

4) ص / غ / غ / ص / غ / ص 

تهیه کننده : مبینا منظوری - رتبه 51 منطقه دو - کنکور انسانی 1400

سپاس از توجه شما 🌹

برای دیدن مطالب بیشتر به صفحه مقابل وارد شوید : رتبه برتر های کانون