کلمه در زبان عربی سه نوع است: ا- اسم ۲- فعل
۳- حرف هر اسمی در عربی یا مذکر است یا مؤنث اسمی مونث است که در آخر آن نشانه «ة» باشد : مزرعة ، الحديقة
برخی از اسم ها وجود دارند که در آخر آن ها علامت مؤنث دیده نمی شود اما این اسم ها را مؤنث در نظر می گیریم ، باید آن ها را حفظ کرد الف ) اعضای زوج بیرونی بدن مؤنث هستند:
عین (چشم) : يد (دست) رجل (پا) : اذن (گوش)، قدم ( گام - پا). سن (دندان) ، کتف (شانه) ، کف (کف دست. کف پا) إصبع (انگشت)
+ نام شهرها و کشور هایی که «ال» در اول آن ها و «ی » در آخر آن ها نیست ، مؤنث هستند : ایران - مصر - آمریکا
ج) اسم های «السماء (آسمان) - الشمس (خورشید) - الأرض (زمین) - الدار (خانه) - البئر (چاه) - الحرب (جنگ) - العصا (چوبدستی) - النفس (کسی) - النار( آتش) - الريح( باد) - جهنم» مونث هستند.
نکته برای تشخیص یک اسم مؤنث باید مفرد اسم را در نظر بگیریم یعنی اگر جمع يا مشتق باشد به مفرد تبدیل کنیم | مثال؛ «مواعظ» جمع است مفرد آن می شود موعظة پس مواعظ - مؤنث است.
إخوة » جمع است مفرد آن می شود «اخ » پس إخوة - مذكر است «اشعة » جمع است مفرد آن می شود «شعاع» پس «أشعة »مذکر است.
اسم از نظر تعداد سه نوع است :
۱) مفرد
۲) مثنی
۳) جمع
الف )
اسم مفرد: اسمی است که بر یک شخص
يا یک حیوان يا یک چیز دلالت کند.
التلميذ، قلم ، کتاب
ب : اسم مثنی : اسمی است که بر دو شخص یا دو حیوان یا دو چیز دلالت کند . و دو علامت دارد 1- أن ِ۲- -َ ين‌ِ
، طالبانِ، طالبينِ، طالبتانِ و طالبتينِ
نکته : تمام اسم ها چه مذکر و چه مؤنث تبدیل به مثنی می شوند الجدار
والجدارانِ
الجدارينِ
کلماتی مثل: « ابدان / إحسان / دَوَران: چرخیدن / سليمان / شعبان / إخَوان: برادران ألوان / أسنان: دندان ها / أديان / رمضان / عثمان / ایمان / غفران: بخشش / شُجعان: شجاع ها / غزلان: آهوها / طيران: پرواز /غضبان: / شيطان: شیطان / حیران: سرگردان / طغیان: خشمگین / كسلان: تنبل / عطشان:
تشنه / جوعان: گرسنه / جریان: جریان » با اینکه انتهایشان «ان» آمده مثنی نمی باشند.
جمع : اسمی است که بر سه نفر و یا سه حیوان و یا سه چیز و بیشتر دلالت کند
سه نوع جمع داریم
1- جمع مذكر سالم : جمعی است که متعلق به جنس انسان « نر » و یا صفت انسان نر می باشد و دارای دو علامت می باشد :
الف : ونَ نه
ب : - ينَ← معلمونَ، معلمينَ
نکته: هر اسمی را نمی توان با جمع مذكر سالم جمع ببندیم باید جنس انسان « نر و یا صفت انسان نر باشد تا بتوانیم جمع ببندیم
کلماتی مثل «مجانين / غصون / موازین / عيون / جنون / بساتین / مساكين / عناوین /فساتين / سجون »
با اینکه انتهایش « ون » و یا «ين » آمده جمع مذکر سالم نیستند چون داری دو شرط بالا نیستند.
۲- جمع مونث سالم : جمعی است که برای صفتها یا اسمهای مونث بکار می رود و اگر « ات » را به آخر اسم مفرد مونث اضافه کنیم جمع مونث سالم درست می شود .
مسلمة و مسلمات
صادقة و صادقات
الشجرة و الشجرات
كلمة و الكلمات
نکته 1: به هنگام اضافه کردن «ات » به آخر اسم مونث علامت «ة »از آخر آن اسم مفرد حذف می شود .
کلماتی مانند «أبيات /أصوات / أموات /نبات / ممات /سمات /إثبات/ أوقات» با اینکه انتهایشان «ات »دارند، ولی هیچکدام « جمع مؤنث سالم »نیستند.
۳- جمع مکسر : جمعی است که شکل مفرد آن تغییر کند باید آن ها را حفظ کرد ، هرگاه اسمی جمع از ما خواستند ، اگر از دو نوع قبلی (جمع مذكر سالم وجمع مونث سالم باشد می گوییم جمع مکسر است.
مراحل - كتب - حدائق
تذكر : «إخوان» به معنی برادران و جمع مکسر است ولی « أخوان» به معنی دو برادر و مثنی است .
مهم ترین نشانه های اسم عبارتند از :
الف - هر کلمه ای که در اول آن «ال» باشد آن کلمه حتما اسم است.
ب - هر کلمه ای که در آخر آن یکی از نشانه های تنوين « » باشد آن کلمه حتما اسم است.
نکته : یک اسم فقط می تواند یک علامت بگیرد یا می تواند«ال» بگیرد یا تنوین پس دو علامت (ال و تنوین) باهم جمع نمی شوند.
ج) هر کلمه ای که در آخر آن «ة» باشد آن کلمه حتما اسم است.
د- اگر ترکیب اضافی (مضاف . مضاف اليه) داشته باشیم هردو ( مضاف و مضاف اليه را اسم در نظر می گیریم: کتاب الطلاب //باب البيت
نکته: در ترکیب اضافی اسم اول یعنی (مضاف) سه چیز نمی گیرد :
١- هرگز «ال» نمی گیرد
۲- هر گز تنوین«ً--ٍ-ٌ» نمی گیرد
٣- اگر مضاف مثنی یا جمع مذكر سالم باشد باید «ن» آن ها حذف شود
أخوان +ي ← أخوا + أخوای / أخوين +ی← أخوی
طالبون + المدرسة ، طالبو المدرسة / طالبين + المدرسة ، طالبي المدرسة
نکته: هر اسمی که در آخر آن «ي» باشد آن اسم مثنی بوده است كتابي ، يدي و..
یادآوری : نشانه های مثنی «ان ِ- -ینِ» و نشانه های جمع مذكر سالم «ونَ - -َ ینَ» می باشد؛ به علامت قبل از «ی» در مثنی وجمع مذکر سالم توجه کنید.
اسم اشاره در عربی دو نوع است:
1- اسم اشاره به مکان: به کلمات «هنا - هناک » اسم اشاره به مکان می گویند که به معنی «این جا _آن جا»می باشند.
۲- اسم اشاره به غیر مکان : به واژه های
هذا برای مفرد مذکر، اشاره به نزدیک به معنی «این» هذه و برای مفرد مؤنث، اشاره به نزدیک به معنی «این» ذلك ، برای مفرد مذكر، اشاره به دور به معنی «آن» تلك و برای مفرد مؤنث، اشاره به دور به معنی «آن».
هذين ، برای مثنای مذکر، اشاره به نزدیک به معنی «این دو » هاتان / هاتین و برای مثنای مؤنث، اشاره به نزدیک به معنی این دو « هؤلاء » برای جمع مذکر وجمع مؤنث ، اشاره به نزدیک به معنی «این ها ، اینان » أولئک و برای جمع مذکر وجمع مؤنث، اشاره به دور به معنی « آن ها » اسم اشاره به غیر مکان می گویند.
نکته: برای گذاشتن اسم اشاره در جای خالی به اسم بعد از اسم اشاره نگاه می کنیم. هذه البنت، في تلك المدرسة. ← این دختر، در آن مدرسه است.
نکته: به اسم بعد از اسم اشاره غير مكان «مشار اليه» می گویند مانند البنت والمدرسة در مثال بالا.
نویسنده : طهمورث سلیمانی
ارسال کننده: پرگل رحیمی