فکر کن می‌توانی تا موفق شوی!

«اگر فکر می‌کنی می‌توانی و اگر فکر می‌کنی نمی‌توانی، در هر دو صورت درست فکر می‌کنی.» این گفته قدیمی را بسیاری شنیده‌اند. موضوع آن است که اعتماد به نفس و باور به توانایی‌ها اثر تعیین‌کننده‌ای در یادگیری دارد. روانشناسی به نام کارول دوک  علاقه بسیاری به این موضوع نشان داد که تا چه اندازه تصورات و باورهای ما در یادگیری و عملکردمان نقش دارند: «این که سطح توانایی ذهنی شما چقدر است، یک موضوع ثابت و تعیین‌شده نیست و تا حد زیادی بستگی به خودتان دارد.»

دوک و همکارانش، تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام دادند و نتایج آنها را گزارش کردند. او در یکی از اولین تجربه‌های خود، کارگاهی تشکیل داد و برای تعدادی از دانش‌آموزان کلاس هفتم نیویورک درباره مغز و تکنیک‌های موثر مطالعه توضیح داد. برای نیمی از آنها، درباره حافظه هم توضیح داده شد، اما نیمه دیگر، در مورد تغییرات مغزی و نتایج یادگیری دشوار، مطالبی شنیدند: اینکه اگر شما به سختی تلاش کنید و چیز جدیدی بیاموزید، مغز روابط جدیدی ایجاد می‌کنند و به مرور زمان باهوش‌تر می‌شوید. به این گروه از دانش‌آموزان گفته شد که توانایی‌های ذهنی، یک حقیقت طبیعی غیرقابل‌تغییر نیست و بستگی به تعداد روابطی دارد که در قسمت‌های مختلف مغز ساخته می‌شود.

پس از پایان پژوهش، هر دو دسته دانش‌آموزان به کلاس‌های خود بازگشتند. معلم‌های آنها خبری از آموزش‌هایشان نداشتند. اما گروه دوم، به «ذهنیت رشد» دست یافته بودند، اعتماد به نفس زیادی داشتند و با وجود دشواری‌های فراوان به سختی می‌کوشیدند تا مطالب درسی را یاد بگیرند. این رویکرد آنها باعث شد تا دستاوردهای بسیار بهتری نسبت به گروه نخست داشته باشند که «ذهنیت ثبات» آنها را از پیشرفت باز داشته بود. آنها همچنان تصور می‌کردند که توانایی‌های ذهنی آنها تغییرناپذیر است و از زمان تولد تا پایان عمر با آنها خواهد بود.

این نتایج، دوک را کنجکاو کرد تا در مورد زندگی گروه‌های درمانده و موفق مردم بررسی کند. او پی برد که رمز موفقیت افراد در تفسیر آنها از شکست‌هایی است که در زمان‌های مختلف زندگی می‌خورند. افراد درمانده و ناموفق، با شکست خوردن، به خود می‌گویند: «من باهوش نیستم.» اما افراد موفق، در هنگام مواجهه با شکست، بر تلاش خود می‌افزایند، به بررسی دلایل شکست خود برمی‌خیزند و استراتژی‌های جدیدی را امتحان می‌کنند. از نگاه این دسته از افراد، شکست خوردن ناشی از تلاش ناکافی و استراتژی‌های اشتباه است. از این رو، می‌توان آن را جبران کرد.

منبع:

Brown, Peter;  Roediger, Henry; McDaniel, Mark. make it stick:The Science of Successful Learning. London: The Belknap Press Of Harvard University Press, 2014. pp. 179-180