مجموعهی آثار باستانی تخت سلیمان در حدود 40 کیلومتری شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی قرار دارد. آثار باستانی این مجموعه و دریاچهی جوشان آن، روی صفحهای سنگی و طبیعی قرار گرفته که از رسوبات آب دریاچه به وجود آمده است.
تخت سلیمان محوطهای باستانی است شامل چند کاخ ساسانی و آتشکدهی آذرگشسب و دو مجموعهی باستانی زندان سلیمان (حفرهای بزرگ و عمیق در قلهی تپه) و تخت بلقیس (کوهی با آثار بناهای ساسانی)؛ همچنین بقایای یک معبد به نام آناهیتا نیز در خرابههای ساسانی تخت سلیمان دیده میشود؛ البته شهرت مذهبی این محل مربوط به آتشکدهی آن است.
در سه کیلومتری شمال غربی تخت سلیمان، تپهای قرار دارد که در قلهی آن حفرهای بزرگ و عمیق دیده میشود و آن را زندان سلیمان نامیدهاند. در فاصلهی 7-8 کیلومتری شمال شرقی تخت سلیمان کوهی به نام تخت بلقیس قرار دارد که در آن آثار بناهای ساسانی دیده میشود.
آنچه بیش از همه در این منطقهی باستانی برای گردشگران، جذاب و شگفتانگیز است، وجود دریاچهای مرموز، مملو از گنجینههای ایران باستان و سایر نقاط دنیاست. این دریاچه هرچند بسیار زیبا و آرام است، با بیرحمی تمام، هر جنبندهای را به خود میبلعد؛ تا جایی که در بازدید از این مکان متوجه تابلوهای متعددی میشوید که علایم هشداردهندهی «شنا ممنوع» دارند؛ زیرا شنا در این دریاچه حتماً منجر به مرگ خواهد شد. برخیها معتقدند حضرت سلیمان در این نقطه عصای خود را بر زمین کوبیده، چشمهای جوشیده و دریاچهای را پدید آورده است. برخی نیز بر این باورند که در کف دریاچه گلی وجود دارد که حاصل از خاکستر آتشفشان کوهی در این نزدیکی بوده و به دلیل ترکیبی که دارد، هر جنبندهای را از روی سطح آب میبلعد و با خود به قعر دریاچه فرو میبرد. با توجه به اینکه در هیچ دورهای از تاریخ امکان دسترسی به عمق این دریاچه وجود نداشته، میتوان امیدوار بود که مقدار زیادی از نذورات و گنجینههای ایران باستان و سایر ملل، همچنان در کف این دریاچهی مرموز باقی مانده باشند.
برای دیدن مجموعهی تخت سلیمان میتوان از دو مسیر مختلف استفاده کرد: مسیر زنجان و مسیر تکاب. در صورتی که تنها قصد دیدن این اثر را دارید بهتر است از مسیر تکاب استفاده کنید. جادههای مناسب و هموارتر آن کمک زیادی به آسایش شما میکند. مسیر زنجان- تخت سلیمان، مسیری کوهستانی و پرفراز و نشیب و البته آسفالت است که ممکن است کمی خستهکننده باشد. تخت سلیمان در منطقهای کوهستانی و سردسیر قرار گرفته و با شروع فصل پاییز سرمای زیادی بر این منطقه حاکم میشود و ممکن است لذت دیدن عجایب منطقه را کمتر کند.