عرض سلام و خداقوت دارم خدمت کنکوری های عزیز
بنده مدیا ویس بیگی رتبه ۲۱۹ انسانی کنکور ۹۹و دانشجوی دبیری عربی قصد دارم در این مطلب به نکات مرتبط با مبحث حال از عربی دوازدهم بپردازم
مبحث حال
انواع حال :
الف) حال مفرد(حال به صورت یک اسم )
ب) حال جمله ( جمله حالیه )
1-حال مفرد همیشه منصوب است یعنی در مفرد و جمع مکسر ، فتحه (-َ) یا تنوین نصب (-ً)، در مثنی با ین ، در جمع مذكر سالم با ین و در جمع مونث سالم با ( ات ) همراه می شود .
مثال: اللاعبون الايرانيون يرجعوا من المسابقة مبتسمين : مبتسمين حال و اللاعبون صاحب حال می باشد.
۲-حال مفرد همیشه نکره است و هیچوقت با ال نمی آید .
۳-حال مفرد همیشه مشتق است یعنی معنای وصفی دارد و غالبا به یکی از صورت های زیر می آید : اسم فاعل ، اسم مفعول ، صفت مشبهه ، اسم مبالغه و...
۴-حال نمی تواند معنای مصدری داشته باشد مثلا کلمات زیر نمی توانند حال باشند زیرا مصدر هستند : اجتهاد ( تلاش کردن ) ، عبادة ( پرستیدن ) و ...
۵-حال از نظر جنس ( مذکر و مونث ) و عدد ( مفرد ، مثنی و جمع ) باید تابع صاحب حال باشد. یعنی مثلا اگر صاحب حال مثنی و مونث باشد حال نیز باید مثنی و مونث باشد.
مثال:شاهدت البنت والدها مسرورة : اینجا از نظر معنا هم البنت می تواند صاحب حال باشد و هم والد ولی از آنجا که مسرورة مونث می باشد بنابراین البنت صاحب حال می باشد .
۶- چنانچه صاحب حال جمع غیر انسان باشد حال مفرد مونث می آید .
۷-« معرفه بودن صاحب حال و نکره بودن حال یک شرط اساسی در تشخیص حال است »
۸- دقت کنید حال نقش است ولی صاحب حال نقش محسوب نمی گردد بنابراین صاحب حال ، نقش می گیرد ( فاعل ، مفعول ، نایب فاعل و ...)
مثال: زان الطفل باكية : « باكيا حال و منصوب - الطفل صاحب حال و مفعول » ترجمه : کودک را گریان دیدم .
۹- هرگاه اسم استفهام ( کَیف ؟ ) قبل از فعل قرار بگیرد دارای نقش حال می باشد و در جواب آن نیز باید ( حال ) آورده شود.
مثال: کَیف خرجت من المدرسة ؟ خرجت من المدرسة متبسمة ( کَیف حال - مبتسمة حال )
۱۰-ممکن است در یک جمله بیش از یک حال داشته باشیم :
مثال:یا ایها النفس المطمئنة ارجعي إلى ربك راضية مرضية : راضیه حال اول و مرضیه حال دوم
۱۱-هرگاه صاحب حال ضمیر متکلم وحده ( ضمیر بارزت یا ضمير مستتر انا ) باشد حال می تواند مذکر یا مونث باشد . و در صورتی که ضمیر متکلم مع الغير ( ضمیر بارز نا یا ضمير مستتر نحن ) باشد حال می تواند به صورت مثنی یا جمع و نیز مذکر یا مونث بیاید .
مثال: ذهب الى بيت صديقى فرحة ( يا فرحة ) : « فرحة ، فرح حال - ضمیر صاحب حال و فاعل »
۱۲- هرگاه حال ، یک اسم جمع و یا مثنی باشد مفرد ترجمه می کنیم :
مثال: رايت الأطفال باکين : کودکان را گریان دیدم .
۱۳-حال از نقش های اصلی جمله نیست بنابراین میتوان آنرا از جمله حذف کرد و این خود می تواند در تشخیص کمک می کند .
ب) جمله حالیه :
• حال به صورت جمله اسمیه:
هرگاه مبتدا و خبر پس از جمله ای بیایند که آن جمله به اسم معرفه ای ختم شده باشد و معنای آن جمله کامل باشد، این مبتدا و خبر نقش حال به صورت جمله اسمیه را دارند و محلأمنصوب می باشند.
مثال: تكلم الطيب و هو واقف : « هو واقف جمله حاليه - الخطیب صاحب حال و فاعل »خطیب در حالی که ایستاده بود صحبت کرد.
۱- وقتی حال به صورت جمله می آید با حرکت آن کاری نداریم و آن را محلا منصوب گوییم . یعنی می دانیم مبتدا و خبر هردو مرفوع هستند و وقتی در جمله حالیه می آیند حرکه آنها همچنان مرفوع می باشد و نباید همانند حال اسمی ، آنها را منصوب کنیم
۲-قبل از حال به صورت جمله اسمیه ( واو ) حالیه می تواند بیاید و یا نیاید، ولی اگر حال به صورت جمله اسمیه با ضمیر منفصل مرفوعی شروع شده باشد آمدن ( واو ) حالیه ضروری است. شاهد صديقي و هو مسرور : « واو حالیه ، هو مسرور جمله حالیه ، صدیق صاحب حال »
پس: «و + ضمیر منفصل مرفوعی » خودش یک اساس شناخت جمله حالیه در سوالات است. ( به شرطی که بعد از یک معرفه قرار بگیرد )
حال به صورت جمله فعلیه :
هرگاه فعلی پس از جمله ای بیاید آن جمله به اسم معرفه ای ختم شده باشد و معنای آن جمله کامل باشد، این فعل نقش حال به صورت جمله فعلیه دارد.
اگر قبل از حال به صورت جمله فعليه ( لم و لما همراه مضارع ) و ( قد + ماضی یا مضارع ) و مای نافیه بیاید باید قبل از حال به صورت جمله فعليه ( واو حالیه ) بیاوریم. یعنی واو حالیه مستقیما بر فعل وارد نمی شود
حضر التلميد و لم يقرأ درسه : « واو حالیه ، لم يقرأ جمله حالیه - التلميذ صاحب حال »
دانش آموز در حالی که درسش را نخوانده بود حاضر شد.
طریقه تشخیص واو حالیه:
۱-جمله فعلیه + واو + لم و لما همراه مضارع
۲-جمله فعلیه + واو به همراه ماضی لا می تواند بین اسم معرفه ( صاحب حال ) و جمله حالیه فعليه فاصله بیفتد
در ترجمه جمله های حاليه ابتدا عبارت ( در حالی که، که ) را می نویسیم، آنگاه خود فعل معمولا طبق الگوی زیر ترجمه می شود. دقت کنیم که نباید حال را به صورت صفت ترجمه کنیم .
۱-جمله اصلی ( ماضی ) + جمله حالیه ( ماضی ) = جمله حالیه ماضی بعید یا ساده ترجمه می شود
جاء التلمیذ و ذهب المعلم و دانش آموز آمد در حالی که معلم رفته بود.( یا رفت )
۲) جمله اصلی ( ماضی ) + جمله حالیه (مضارع)=جمله حالیه ماضی استمراری فارسی ترجمه می شود
ترجمه ( واو ) حالیه به صورت « و » صحیح نیست.
کانون فرهنگی آموزشی۹۸
١)مسرورينَ
٢)مبتسمة
٣)المسرورة
٤)مبتسماً
پاسخ:گزینه۳
حال باید به صورت نکره بیایدپس المسرورة نمیتواند صاحب حال باشد.
تشریح گزینه های دیگر:
اگر صاحب حال را ضمیر (تُ) در أجلستُ بگیریم (مبتسمه) و (مبتسما) هر دو درست اند زیرا در صیغه های متکلم بین مذکر و مونث فرقی نیست . اگر صاحب حال را ألاولاد بگیریم مسرورین به عنوان حال صحیح است .
سراسری انسانی۹۷
۱)هم مستعجلین
۲)مستعجلین
۳)یستعجلون
۴)و هم مستعجلون
پاسخ:گزینه۱
صورت تست از ما خواسته که گزینه ی نادرست برای ایجاد اسلوب حال را مشخص کنیم.در این گزینه هم واو حالیه وجود ندارد و هم خبر جمله ی اسمیه را به جای اینکه مرفوع بیاورد منصوب یا مجرور آورده است و صورت صحیحش وهم یستعجلون است
مدیا ویس بیگی رتبه ۲۱۹کنکور۹۹دانشجوی دبیری عربی
