در این مطلب گفتار سوم ( پروتئین ها ) از فصل اول ( مولکول های اطلاعاتی ) زیست دوازدهم را بررسی می کنیم:
درسنامه کامل شامل قیدها، نکات، نکات ترکیبی، نکات تستی و نکات شکل ها
تست های کنکور سال های اخیر
انیمیشن نقش پروتئین ها
- بودجه بندی کنکور های سال های اخیر این فصل:
| تعداد کل سوالات | مستقل | ترکیبی | مباحث مهم | |||||||||
| کنکور داخل و خارج 98 | 4 | 3 | 1 | عملکرد آنزیم ها - ساختار DNA - ساختار پروتئین | ||||||||
| کنکور داخل و خارج 99 | 4 | 0 | 4 | |||||||||
| کنکور داخل و خارج 1400 | 4 | 4 | 0 | |||||||||
- این فصل از زیست شناسی با همه فصلایی که تا الان خوندید فرق داره! دارید وارد مبحث جدیدی به نام ژنتیک میشید که تا چند فصل دیگه هم ادامه داره. و اما این فصل پایه و اساس چیزاییه که قراره در فصل های بعدی بخونید و پیش نیاز اونهاست. پس خیلی خوب و دقیق این فصل رو یاد یگیرید!
راستی برای یادگرفتن خیلی خوب این فصل احتیاج به یه سری پیش نیاز از فصل6 زیست2 داری. پس اگه اون فصلو خوب بلد نیستی، برو یه مرور سریع داشته باش و زود برگرد اینجا!
تو این گفتار از آمینواسید تا ساختار نهایی پروتئین ها رو بررسی می کنیم. اصلا هر چیزی که از ژنتیک میبینی، همشون آخر میخوان به تولید همین پروتئینا برسن! پس بدون که چقدر مهمن و خیلی خوب یادشون بگیر.
**یادتون باشه می تونید در انتهای مطلب نظرات و سوالات خودتونو از این مبحث مطرح کنید تا بهشون پاسخ بدم.
درسنامه کامل نکات مولکول های اطلاعاتی - پروتئین ها
نقش پروتئین ها
قیدها:
- پروتئین ها متنوع ترین گروه مولکول های زیستی از نظر ساختار شیمیایی و عملکردی هستند.
- بیشتر هورمون ها از جمبه انسولین و اکسی توسین پروتئینی هستند.
نکات ترکیبی:
- دقت کنید فیبرین نا محلول می باشد. ولی در خون فرم محلول آن یعنی فیبرینوژن یافت می شود.
- علاوه بر موارد گفته شده در کتاب، اکتین و میوزین از پروتئین های دیگر خون در گرده ها هستند که به انقباض و جمع آوری لخته خون کمک می کنند.
- اکتین و میوزین همچنین در یاخته های جانوری در حال تقسیم به سیتوکینز یاخته های جانوری کمک می کنند.
آنزیم ها
قیدها:
- آنزیم ها با کاهش انرژی فعال سازی واکنش، سرعت واکنش هایی را که در بدن موجودات زنده انجام شدنی هستند را زیاد می کند.
- بدون آنزیم ممکن است در دمای بدن سوخت و ساز های یاخته ها بسیار کند انجام شود و انرژی لازم برای حیات انجام نشود.
نکته:
- یک نکته بسیار مهمی که در رابطه با آنزیم ها باید به آن توجه کنید این است که آنزیم ها به هیچ عنوان نمی توانند یک واکنش انجام نشدنی را انجام دهند. بلکه فقط واکنش هایی را که انجام شدنی هستند را کمک می کنند تا با سرعت بیشتری انجام شوند.
ساختار آنزیم ها
قیدها:
- بیشتر آنزیم ها پروتئینی هستند.
- بعضی آنزیم ها برای فعالیت به یون های فلزی مانند آهن، مس و یا مواد آلی مثل ویتامین ها نیاز دارند که به این مواد کوآنزیم ( کمک کننده به آنزیم ) گفته می شود.
- وجود بعضی از مواد سمی در محیط مثل سیانید و آرسنیک می تواند با قرار گرفتن در جایگاه فعال آنزیم، مانع فعالیت آن شود.
- بعضی از این مواد به همین طریق باعث مرگ می شوند.
نکات:
- دقت کنید جایگاه فعال آنزیم فقط به پیش ماده مورد نظر نمی چسبد! بلکه می تواند به مواد سمی هم بچسبد.
نکات ترکیبی:
- دقت کنید که بیشتر آنزیم ها پروتئینی هستند. بعضی از آنزیم ها از مواد آلی دیگری ساخته شده اند مانند نوعی RNA با خاصیت آنزیمی. میتوان اینگونه نتیجه گرفت که بیشتر آنزیم ها از روی اطلاعات رنای پیک ساخته می شوند ولی همه آنها به شکل مستقیم ( مثل آر ان ای آنزیمی ) و یا غیر مستقیم ( مثل پروتئین ها ) از روی اطلاعات دی ان ای ساخته می شوند.
- بعضی از آنزیم ها می توانند به طور همزمان به چند پیش ماده متصل شوند. مثل آنزیم رنای ناقل که هم زمان به یک ریبونوکلئیک اسید و یک آمینواسید متصل می شود.
- یک مثال دیگر از کوآنزیم ها ویتامین K میباشد که کوآنزیم یکی از آنزیم های موثر در ایجاد لخته خون است.
- مواد سمی مثل آزسنیک و سیانید می توانند انرژی فعال سازی واکنش ها را در بدن تغییر دهند.
- تغییرات پی اچ و تغییر شکل آنزیم ها بر اثر دما هم می تواند انرژی فعال سازی واکنش ها را در بدن تغییر دهند.
عملکرد اختصاصی آنزیم ها
قیدها:
- شکل آنزیم در جایگاه فعال با شکل پیش ماده یا بخشی از آن مطابقت دارد و به اصطلاح مکمل یکدیگرند.
- اگرچه آنزیم ها فعالیت اختصاصی دارند ولی برخی از آنها بیش از یک نوع واکنش را سرعت می بخشند.
- آنزیم ها در همه واکنش های شیمیایی بدن جانداران که شرکت می کنند؛ سرعت واکنش را زیاد می کنند.
نکات ترکیبی:
- به عنوان مثال از آنزیمی که بیش از یک نوع واکنش را انجام می دهد، میتوان آنزیم دنابسپاراز را نام برد که هم فعالیت پلیمرازی و هم نوکلئازی دارد.
عوامل موثر بر فعالیت آنزیم
قیدها:
- pH بیشتر مایعات بدن بین 6و8 است.
- هر آنزیم در یک pH ویژه بهترین عملکرد را دارد که به آن pH بهینه می گویند.
- تغییر pH با تاثیر بر پیوند های شیمیایی مولکول پروتئین می تواند باعث تغییر شکل آنزیم شود.
- آنزیم های بدن انسان در دمای 37 درجه سانتیگراد بهترین فعالیت را دارند.
- این آنزیم ها در دمای بالاتر ممکن است شکل غیر طبیعی یا برگشت ناپذیر پیدا کنند و غیرفعال شوند.
- افزایش غلظت در محیطی که آنزیم وجود دارد، می تواند تا حدی باعث افزایش سرعت شود.
نکات:
- دقت کنید که آنزیم ها تا حدی در خارج از پی اچ بهینه هم می توانند عمل کنند ولی با سرعت و کیفیت کمتر.
نکات ترکیبی:
- با توجه به مطالب گفته شده در رابطه با پی اچ بهینه خون، می توان نتیجه گرفت پی اچ بهینه آنزیم های پروترومبیناز و رنین 7.4 است.
- دقت کنید آمیلاز بزاق در معده فعالیت ضعیفی دارد. /ون پی اچ بهینه آن 8 است و پی اچ معده 2 است.
- به این نکات ترکیبی سلسله وار توجه کنید:
-- عدم ترشح سکرتین از دوازدهه یا عدم اثر به پانکراس -> کاهش pH محیط دوازدهه -> کاهش یا توقف فعالیت آنزیم های پانکراس
-- عدم ترشح گاسترین از معده یا عدم اثر به یاخته های کناری -> افزایش پی اچ محیط -> کاهش یا توقف فعالیت پپسین معده
-- دیابت 1 و 2: کاهش یا عدم ترشح انسولین -> استفاده یاخته ها از پروتئین ها یا چربی ها -> تولید مجصولات اسیدی -> کاهش pH خون -> کاهش یا توقف عملکرد آنزیم های خون مثل پروترومبیناز و رنین
- در رابطه با دمای بهینه برای آنزیم های بدن دقت کنید که دنای بهینه آنزیم های بیضه سه درجه پایین تر از سایر نقاط بدن است.
- تغییر شکل پروتئین ها علاوه بر اینکه هنگام تغییر دما اتفاق می افتد، در هنگام اتصال برحی مواد به پروتئین ها ( مالتوز به مهار کننده ) و در هنگام عبور برخی مواد از کانال های پروتئینی هم دیده می شود.
تست های کنکور مولکول های اطلاعاتی - پروتئین ها
تست شماره 1 |
- کدام مورد، برای تکمیل عبارت مقابل نامناسب است؟ «نوعی آنزیم می تواند ..........» ( سراسری 99 )
1- با کمک فرایندی انرژی زا، نوعی واکنش انرژی خواه را به انجام رساند.
2- پیوندی را که در یک مرحله ایجاد کرده است، در مرحله دیگری بشکند.
3- از طریق کاهش انرژی فعال سازی، واکنش های انجام نشدنی را ممکن سازد.
4- از طریق اتصال با مولکول های دیگر، تمایل خود را به پیش ماده تنظیم کند.
تست شماره 2 |
- چند مورد، عبارت مقابل را به طور مناسب کامل می کند؟ «در سیرابی گوسفند، برای هضم نوعی ماده آلی، از نوعی آنزیم استفاده می شود. این آنزیم فقط ..........» ( سراسری 96 )
+می تواند توسط جاندارانی با هسته ی مشخص و سازمان یافته تولید شود.
+بر مولکولی رشته ای و بدون انشعاب تاثیر می گذارد.
+نسبت به تغییرات شدید pH محیط حساس است.
+نوعی واکنش سنتز آب دهی را به انجام می رساند.1
| 1- 1 مورد | 2- 2 مورد | 3- 3 مورد | 4- 4 مورد |
پاسخ تشریحی شماره 1 |
- گزینه3 صحیح است.
آنزیم ها در بدن با کاهش انرژی فعال سازی، واکنش های انجام شدنی را سرعت می بخشند.
بررسی سایر گزینه ها:
1- در مورد نقش آنزیمی پمپ سدیم پتاسیم برای تجزیه ATP و استفاده از انرژی آن برای عمل انتقال فعال صحیح است.
2- در مورد عمل ویرایش دنابسپاراز صحیح است.
4- در مورد استفاده از مواد معدنی یا مواد آلی کوآنزیمی صحیح است.
پاسخ تشریحی شماره 2 |
گزینه1 صحیح است.
بررسی گزینه ها:
عبارت اول: نادرست است. سلولاز اغلب توسط میکروب هایی مثل باکتری ها که فاقد هسته هستند ایجاد می شود.
عبارت دوم: درست است. سلولاز سبب هیدرولیز سلول می شود. سلولز رشته ای بدون انشعاب می باشد.
عبارت سوم: نادرست است. آنزیم ها از جمله سلولاز علاوه بر pH به دمای بالا نیز حساس هستند.
عبارت چهارم: نادرست است. سلولاز هیدرولیز می کند و آب مصرف می کند نه سنتز آب دهی!
انیمیشن نقش پروتئین ها
جهت فهم بهتر شما عزیزان، کلیپی از منابع خارجی برای شما تهیه و بارگزاری کردم که می تواند شما را برای مرور و تثبیت بیشتر مطلب کمک کند. همچنین قسمت هایی از کلیپ را که طبق متن کتاب می باشد را ترجمه کردم و در قالب زیرنویس در کلیپ قرار دادم.
امیدوارم که به خوبی استفاده کنید و برایتان مفید باشد.
صفحه اینستاگرام ما
دوستان عزیزم ما تصمیم گرفتیم برای اینکه بتوانیم ارتباطمان را با هم بیشتر کنیم و قدم به قدم کنارتان باشیم، صفحه ی اینستاگرام متا را بسازیم و همراهتان باشیم. برای دیدن صفحه ما روی لینک زیر کلیک کنید.
