سلام دوستان خوبم! امیدوارم که حالتان عالی باشد. من مهدی خداوندلو، دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رتبه 470 کنکور تجربی هستم.
در این مطلب گفتار دوم(پاسخ به محیط) از فصل نهم(پاسخ گیاهان به محرک ها) زیست یازدهم را بررسی می کنیم. اول از همه متن کتاب را که در درس زیست شناسی بسیار مهم است را بررسی خواهیم کرد و برای درک هرچه بهتر متن کتاب (مخصوصا مطالبی را که به توضیح یک فرایند می پردازند)، انیمیشن های مرتبط را تماشا خواهیم کرد.
در ادامه به حل چند تست کنکور منتخب از این مبحث می پردازیم تا به خوبی در ذهن شما تثبیت شود.
**یادتون باشه می تونید در انتهای مطلب نظرتونو کامنت کنید. دوست دارید باز هم از این مطالب براتون تهیه کنم؟ اگر سوالی هم براتون پیش اومد حتما بپرسید تا جوابتونو بدم.
پاسخ هایی از جنس دفاع
نکات:
- این پاسخ ها شامل:
-- تلاش برای جلوگیری از ورود
-- دفاع شیمیایی
-- مرگ یاخته ای
تلاش برای جلوگیری از ورود
قیدها:
- پوستک تا حدودی ممانع از نفوذ عوامل بیماری زا به یاخته می شود. (چرا تا حدودی؟! چون در روزنه ها پوستک نداریم و مثلا نوعی قارچ از اونجا به داخل نفوذ می کنه)
- اگر گیاه مواد چسبناک ترشح کند، حرکت حشره دشوار و گاه غیر ممکن می شود.
- بعضی گیاهان در پاسخ به زخم، ترکیباتی ترشح می کنند که در محافظت از آنها نقش دارند. گاه حجم این ترکیبات آن قدر زیاد است که حشره در آن به دام می افتد.
نکات:
- تلاش برای جلوگیری از ورود مواد می تواند شامل:
--وجود روپوست --وجود کرک --وجود خار --ترشح مواد چسبناک --ترشح ترکیبات در پاسخ به زخم
نکات ترکیبی:
- پوستک حاصل ترشح ترکیبات لیپیدی مانند کوتین از یاخته های روپوست است. نقش های آن شامل:
--کاهش تبخیر آب گیاه از اندام هوایی --جلوگیری از نفوذ آب --جلوگیری از ورود نیش حشرات و عوامل بیماری زا --حفظ گیاه در برابر سرما
- دقت کنید نمی توانیم بگوییم یاخته های روپوستی اجازه ی عبور رشته های قارچی را از بین خود نمی دهند! چون یاخته های نگهبان که از نوع یاخته های روپوستی هستند، این اجازه را به رشته های قارچی می دهند.
- در رابطه با چوب پنبه ای شدن دقت کنید که در اندام های مسن گیاه رخ می دهد. در اندام های جوان تر چوبی شدن و کانی شدن را داریم.
- علاوه بر ترکیباتی که گیاه در پاسخ به زخم ترشح می کند، در محل آسیب دیده نوعی محرک تقسیم یاخته ای ترشح می شود که با تحریک تقسیم یاخته های نرم آکنه ای، بافت ترمیم می شود.
نکات شکل:
- یاخته های میانبرگ دارای فضای بین یاخته ای زیادی هستند. ( در تعرق تبخیر آب از سطح آنها رخ می دهد. )
- اندام مکنده در گیاه انگل سس و گل جایز هم وجود دارد.
- در این مورد بین قارچ و گیاه رابطه انگلی برقرار است. ( اما همه قارچ ها اینگونه نیستند! مثلا قارچ ریشه ای ها با گیاه رابطه همیاری برقرار می کنند. )
دفاع شیمیایی
قیدها:
- گیاهان ترکیباتی را تولید می کنند که می تواند باعث مرگ یا بیماری گیاه خواران شود. ترکیبات سیانیددار از این گروه اند که در تعدادی از گونه های یاخته ای ساخته می شود.
- چنین ترکیباتی برای خود گیاه مرگبار نیستند. گیاهان ساز و کار های متفاوتی برای جلوگیری از اثر گذاری این مواد بر ساز و کار های یاخته ای خود دارند که یکی از این ساز و کار ها تولید ترکیباتی است که در خود گیاه سمی نیستند؛ بلکه در لوله ی گوارش جانوران تجزیه می شوند و به ماده سمی تبدیل می شوند.
- بعضی گیاهان با تولید موادی که برای گیاهان دیگر سمی اند، از رویش دانه یا رشد گیاهان دیگر در اطراف خود جلوگیری می کنند.
نکات:
- دقت کنید که گیاهان در برابر انواع مواد سمی مقاوم نیستند! بلکه در برابر سم تولیدی خودشان مقاوم هستند.
نکات ترکیبی:
- سیانید واکنش نهایی مربوط به انتقال الکترون به O2 را مهار و در نتیجه باعث توقف تنفس یاخته ای می شود.
مرگ یاخته ای
نکات:
- یاخته آلوده به ویروس -> سالیسیلیک اسید -> القای مرگ یاخته ای -> گوارش یافتن توسط آنزیم های خود
نکات ترکیبی:
- سالیسیلیک اسید از لحاظ محل ترشح و محل اثر مانند اینترفرون نوعI و
- سالیسیلیک اسید از لحاظ عملکرد مانند آنزیم های القا کننده مرگ برنامه ریزی می باشد
جانوران از گیاهان حفاظت می کنند
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید.
قیدها:
- بعضی گیاهان در برابر حمله ی گیاه خواران، مواد فراری تولید و در هوا پخش می کنند که سبب جلب جانواران دیگر می شود.
تست کنکور
- هورمونی که محرک .......... است، نمی تواند سبب .......... شود. (سراسری 93 خارج)
1- درشت کردن میوه ها - تحریک طویل شدن ساقه ها
2- ریشه دار کردن قلمه ها - توقف رشد جوانه های جانبی
3- پلاسمولیز یاخته های نگهبان روزنه ها - خفتگی دانه ها
4- تقسیم یاخته ای - تسهیل برداشت مکانیکی میوه ها
- کدام گزینه برای تکمیل عبارت زیر نامناسب است؟ (سراسری 96)
هورمونی که از نظر تاثیر بر جوانه زنی دانه ها مخالف جیبرلین ها عمل می کند، همانند هورمونی که باعث .......... می شود ..........
1- ریزش برگ ها - در شرایط غرقابی و بی هوازی کاهش می یابد.
2- تسریع و افزایش رسیدگی میوه ها - در هنگام تنش های محیطی افزایش می یابد.
3- انعطاف پذیری دیواره ی سلولی - رشد جوانه های جانبی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد.
4- سست شدن میوه ها - می تواند در شرایطی سرعت رشد، سنتز پروتئین و انتقال یون ها را کنترل می نماید.
**پاسخ تشریحی در PDF می باشد.
انیمیشن
جهت فهم بهتر شما عزیزان، کلیپی از منابع خارجی برای شما تهیه و بارگزاری کردم که می تواند شما را برای مرور و تثبیت بیشتر مطلب کمک کند. همچنین قسمت هایی از کلیپ را که طبق متن کتاب می باشد را ترجمه کردم و در قالب زیرنویس در کلیپ قرار دادم.
امیدوارم که به خوبی استفاده کنید و برایتان مفید باشد.
صفحه اینستاگرام ما
دوستان عزیزم ما تصمیم گرفتیم برای اینکه بتوانیم ارتباطمان را با هم بیشتر کنیم و قدم به قدم کنارتان باشیم، صفحه ی اینستاگرام متا را بسازیم و همراهتان باشیم. برای دیدن صفحه ما روی لینک زیر کلیک کنید.
موفق باشید.
مهدی خداوندلو، دانشجو پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
