مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی هوافضا چه هستند؟
دانشجویان دوره کارشناسی رشته مهندسی هوافضا می‌توانند با گذراندن دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی، کارگاهی و کارآموزی و در نهایت 3 واحد پروژه در طول 4 سال تحصیلی در این رشته فارغ التحصیل شوند.
لازم به ذکر است که دروس اصلی این رشته شامل موارد زیر می‌شوند:
استاتیک، دینامیک، مکانیک سیالات، ریاضی مهندسی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، ارتعاشات، مقاومت مصالح، کنترل اتوماتیک، علم مواد، انتقال حرارت، آیرودینامیک، مکانیک پرواز، طراحی هواپیما، تحلیل سازه‌های هوایی، اصول جلوبرندگی، زبان تخصصی و طراحی سازه‌های هوایی.
فارغ التحصیل رشته مهندسی هوافضا در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
صنایع هوافضا از جمله صنعت‌های موفق در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی است و در راستای پروژه‌های عظیم نظامی و غیرنظامی کاربرد بسیاری دارد. بنابراین اختصاص یافتن بودجه‌های کلان به این صنایع نسبت به سایر رشته‌های علوم و مهندسی ازجمله مشخصه‌های این رشته به حساب می‌آید. در همین راستا، موارد زیر از جمله مشاغل و صنایعی هستند که مهندسان هوافضا می‌توانند در آن ها مشغول به کار شوند.
1 صنایع مرتبط با حوزه‌های هوایی و فضایی از جمله صنایعی محسوب می‌شوند که مهندسان هوافضا می‌توانند در آنها فعالیت کنند؛ از جمله موارد مربوط به این زمینه نیز می‌توان به صنایع و مؤسسه‌های تحقیقاتی هواپیمایی، هواپیما‌های بدون سرنشین، بدون موتور، طراحی و ساخت بالگرد، موشکی و ماهواره، عمود پرواز و یا جنگنده اشاره کرد.
2 از طرفی فعالیت به عنوان کارشناس تعمیر و نگهداری شرکت‌ها یا کارشناس تحقیق و توسعه در ساخت پایگاه‌های فضایی و مسافرت به کرات دیگر، در تمامی سازمان‌هایی که به نحوی از وسایل پرنده استفاده می‌کنند، ازجمله مشاغل مناسب این رشته به حساب می‌آیند.
3 همچنین با توجه به اینکه امروزه در اغلب صنایع خودروسازی با کمک علم آیرودینامیک و تونل باد، به دنبال ساخت خودروهای کم مصرف هستند و از آنجا که سازه خودرو، قطار و کشتی مشترکات زیادی با یک سازه هوایی دارند و از جهتی توربین‌های گاز یک نیروگاه (برای تولید برق) یا ایستگاه پمپ گاز همانند یک موتور جت تحلیل و طراحی می‌شوند، مهندسان هوافضا می‌توانند در صنایعی مانند صنایع خوردوسازی، نیروگاه‌ها و صنایع پالایشگاهی و نفت و گاز فعالیت کنند.
4 علاوه بر این، دانش آموخته رشته مهندسی هوافضا می تواند در فرودگاه‌ها در قسمت تعمیر و نگهداری هواپیما و در سازمان هواپیمایی یه عنوان کارشناس امور هوایی و ایمنی هوایی مشغول به کار شود یا در خطوط هواپیمایی گوناگون اشتغال یابد.
کارشناس این رشته می‌تواند در صنایع دفاعی روی طراحی اجزا و بدنه سازه‌های هوایی از جمله هواپیما، بالگرد، پهپاد، بالن، موشک و جنگ افزارها کار کند.
بازار کار رشته مهندسی هوافضا به چه صورت است؟
مهندسی هوافضا به عنوان رشته اول علمی ایران در نقشه جامع علمی کشور معرفی شده است، بنابراین در یک جواب کلی برای این سوال، می‌توان گفت با توجه به رشد و پیشرفت چشمگیر هوافضا در ایران، نیاز جدی به حضور متخصصین این حوزه در صنایع نظامی و غیرنظامی وجود دارد.
البته در سوی دیگر در حالت کلی با توجه به محدود بودن و دولتی و نظامی بودن صنعت هوافضا در کشور، تمامی گرایش‌های این رشته با محدودیت بازار کار مواجه هستند و شرایط خاص خود را دارند. از طرفی از آنجا که این رشته به عنوان یکی از رشته‌های جدید معرفی می‌شود، تاکنون سازمان‌های متولی، برنامه‌ریزی مناسبی جهت رشد آن ارائه نکرده‌اند که همین عامل به عنوان یکی از مشکلات رشته هوافضا به حساب می‌آید. همچنین این مشکل می‌تواند منجر به پراکنده‌کاری گسترده در این رشته شود و فارغ التحصیلان آن را در پیدا کردن کار دچار مشکل کند.
اشتباهی که اکثر افراد می‌کنند این است که گمان می‌کنند رشته هوافضا صرفاً در زمینه‌های نظامی مثل موشک و هواپیما دارای بازار کار مناسب است، این درحالی است که این تصور به کل اشتباه محسوب می‌شود. نکته قابل توجه در بازارکار رشته هوافضا این است که اخیرا با افزایش دانشگاه‌های ارائه دهنده این رشته، فارغ التحصیلان آن در پیدا کردن شغل مناسب دچار مشکل می‌شوند.
مراکز اصلی هوافضایی کشورکدامند؟
سازمان فضایی ایران
سازمان صنایع هوافضا
سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح
نیروی هوافضای سپاه پاسدارن
نیروی هوایی ارتش
سازمان‌های تابعه ارتش که به مهندسان هوافضا نیاز دارند، مانند هواپیمایی نیرو زمینی و سازمان تحقیقات و جهادهای خودکفایی
شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران
سازمان هواپیمایی کشوری
پژوهشگاه فضایی ایران
پژوهشگاه هوافضا
پژوهشکده علوم و فناوری فضایی
پژوهشکده توسعه علوم فضا
شرکت‌های خصوصی و دانش بنیان مرتبط
شرکت صنایع هواپیمایی ایران
شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
صنایع هوایی قدس
شرکت‌های هواپیمایی و مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما
شرکت‌های مرتبط با بحث‌های نیروگاهی و انرژی (برای بعضی گرایش‌ها مانند پیشرانش)
شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور
شرکت‌های بیمه جهت شغل ارزیابی خسارت وسایل پرنده مانند هواپیما
شرکت‌های بازرسی فنی و مهندسی
یکی از مباحث مهمی که بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد مبحث میزان درآمد رشته هوافضا است. رشته هوافضا در کشورهای توسعه یافته دارای درآمدی بالا است و می‌توان گفت از نظر درآمد در صدر رشته‌های مهندسی قرار دارد. یکی از دلایل این موضوع بازارکار بسیار گسترده این رشته است. به عنوان مثال به تازگی رشته هوافضا در رتبه‌بندی رشته‌های مهندسی آمریکا در رتبه دوم قرار گرفته و متوسط درآمد سالیانه مهندسان هوافضا در حدود 97000 دلار است در حالیکه متوسط درآمد سالانه مهندسان دیگر 83000 دلار ذکر شده. این در حالی است که میزان درآمد مهندسین هوافضا در ایران تقریباً مشابه سایر رشته‌ها است، هر چند با توجه به شرایط فعلی کشور امکان گسترش و افزایش درآمد این رشته بسیار بالا محسوب می‌شود.
بطور کلی حقوق مهندس هوافضا در ایران از مدل حقوقی مرسوم در این صنعت تبعیت می‌کند. میزان حقوق دریافتی هر فرد به عوامل زیادی بستگی دارد؛ به عنوان مثال سمت‌هایی که این افراد در آن مشغول به کار می‌شوند شامل کارشناس فنی، کارشناس طراحی، سرپرست تولید، بازرس، مدیر اجرایی و مدیر پروژه است. یک مهندس هوافضا می تواند در هر یک از این سمت‌ها فعالیت کند. طبق آخرین آمار، حقوق مهندس هوافضا بطور میانگین بین 15 میلیون ریال تا بیش از 450 میلیون ریال است.
نکته بعدی اینکه بازار کار برای خانم‌ها قدری محدودتر است، هر چند که این قشر نیز می‌توانند فرصت‌های شغلی مناسبی را پیدا کنند. بسیاری از شرکت‌ها و پژوهشگاه‌های کشور که مستقیم و غیرمستقیم با هوافضا مرتبط هستند، فرصت‌های شغلی را ارائه می‌کنند که برای بانوان مناسب به حساب می‌آیند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی هوافضا در داخل ایران چگونه است؟
رشته مهندسی هوافضا در ایران قدمتی تقریباً سی ساله دارد. این رشته، اولین بار پس از انقلاب اسلامی و در اواسط دهه شصت توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر شروع به جذب دانشجو کرد. با توجه به اینکه مهندسی هوافضا شاخه‌ای از مهندسی مکانیک بود و شباهت زیادی با آن داشت، رفته رفته به دانشگاه های دیگر کشور نیز راه پیدا کرد و هر ساله دانشگاه‌های مختلفی از طریق کنکور سراسری یا بدون کنکور در این رشته پر مخاطب اقدام به جذب دانشجو کردند؛ از دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر گرفته تا برخی از دانشگاه های آزاد مثل واحد علوم تحقیقات و غیره.
اولین سوالی که برای همه علاقه‌مندان رشته مهندسی هوا فضا پیش می‌آید، این است که چطور وارد این رشته شوند. همانطور که گفتیم، جهت ورود به این رشته در مقطع کارشناسی از دو طریق قبولی در کنکور سراسری (دانشگاه‌های با تراز علمی بالاتر) یا بدون کنکور (پذیرش با سوابق تحصیلی) می‌توان اقدام کرد.
به منظور انتخاب این رشته از طریق کنکور، باید حتماً در کنکور سراسری رشته ریاضی و فیزیک شرکت کنید. از آنجا که رشته هوافضا از جمله رشته‌های پرداوطلب است و پذیرش آن در دانشگاه‌ها محدود و نیازمند کسب رتبه مناسب است، برای قبولی در آن باید تلاش و پشتکار بالایی داشت و از برنامه‌ریزی دقیقی نیز پیروی کرد. اگر داوطلبان بخواهند بدون کنکور (پذیرش با بررسی سوابق تحصیلی) وارد این رشته شوند، باید با دیپلم ریاضی-فیزیک اقدام کرده و معدل و سوابق تحصیلی خوبی نیز داشته باشند.
برای فارغ‌التحصیلان این رشته، امکان ورود به دوره کارشناسی ارشد و دکتری مهندسی هوافضا در ایران وجود دارد و جهت ادامه تحصیل در این مقاطع می‌بایست از طریق آزمون سراسری اقدام کرد.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی هوافضا در خارج از کشور به چه صورت است؟
صنعت هوافضا، صنعتی پیشرفته محسوب می‌شود و از بازاری قابل توجه در کشورهای ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین، کانادا و بسیاری از کشورهای اروپایی برخوردار است. لذا رشته هوافضا برای کسانی که تمایل دارند به منظور ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند و در بازار چنین کشورهایی مشغول به کار شوند گزینه مطلوبی به حساب می‌آید.
برای تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای رشته هوافضا، بهترین کشورها به ترتیب:آمریکا، روسیه، کانادا، چین، آلمان و انگلستان هستند.
از بهترین دانشگاه‌های هوافضایی در جهان نیز می توان به دانشگاه:
ام ای تی ماساچوست (MIT)،
دانشگاه استنفورد (Stanford university)،
دانشگاه میشیگان (University of Michigan) در ایالات متحده،
دانشگاه تورنتو،
دانشگاه مک گیل در کانادا،
دانشگاه‌های کمبریج،
آکسفورد،
امپریال کالج لندن در انگلستان،
دانشگاه ای تی اچ
پلی تکنیک لوزان در سوئیس
و دانشگاه هوافضای مسکو اشاره کرد.