طي مقاله اي به مرور تاريخچه فوتبال ايراني از سال 1908 ميلادي تا به امروزخواهيم پرداخت.تاريخ شروع فوتبال در ايران ، به حدود يک قرن پيش باز مي گردد يعني زمانيکه يک گروه انگليسي براي اکتشاف نفت در جنوب ايران عازم کشورمان شد. پس از حفر اولين چاه نفت در" مسجد سليمان" به سال 1908، فوتبال به شکل جدي در اين شهر دنبال گرديد.
چندي بعد همين اتفاق در" بوشهر" افتاد. شهروندان انگليسي در اوقات فراغت با هيجان رودروي تيم هاي محلي کشورمان مي ايستادند والبته اين رقابت ها بيشترحالت تفريحي داشت. فوتبال به تدريج درشهرهاي ديگرايران ازجمله بندرانزلي و بندرعباس در يک زمان حساس و تعيين کننده مطرح شد. قبل از شروع جنگ جهاني اول(1914) فوتبال در مدرسه آلماني ها بازي مي شد .همچنين مسابقاتي بين اعضاي سفارتخانه هاي اروپايي درايران پايه ريزي و دنبال گرديد. گسترش منظم فوتبال درادامه ، مرزهاي شهرهايي چون آبادان و مشهد را نيز در نورديد و جوانان بيشتري را به سوي اين رشته ورزشي جلب کرد.
اولين تيم فوتبال
در پايان دوره قاجاريه(1919) براي قدرداني از کوشش هاي برادران سردارخان که تحصيل کرده بلژيک بودند و درامر بسط و گسترش فوتبال نقش داشتند، يک تيم تشکيل شد. بازيکنان معروف آن تيم" برادران مفتاح"،" اکبر توفان"،" پان اسدالله"، "رضا والي کلانتري"، "هراند گالوستيان" و" گاليک هاراتونيان" بودند.
نخستين رقابت هاي داخلي
"ابوالفضل صدري" رئيس سازمان وقت ورزش، تشکيل تيم هاي آزاد در تهران را تشويق و ترغيب کرد و حتي براي برندگان رقابت هاي داخلي جوايزي تعيين نمود. تيمي به نام تهران که اعضاي آن از بازيکنان رشته هاي ورزشي مختلف جمع آوري شده بودند، موفق به فتح نخستين دوره رقابت هاي داخلي فوتبال شد، با بازيکناني چون" برادران سردارخان"، "اکبر توفان "، "حيدري"،" کريم زند" و" مفتاح".
چندي بعد" حسين صديقاني" که براي ادامه تحصيلات عاليه به ترکيه رفته بود، به تيم فنر باغچه اين کشور وسپس" راپيدوين اتريش" ملحق شد. او پس از بازگشت به ايران، موسس يک تيم در شهر مقدس مشهد شد . صديقاني از جمله اولين کساني بود که دراروپا با فوتبال مدرن و نوين آشنا شده بود. حضور او در فوتبال ايران مصادف شد با انتقال تجربه و دانش روز فوتبال جهان به جوانان علاقمندي که تشنه يادگيري صحيح اين رشته ورزشي بودند.
اولين ديدار برون مرزي
تيم منتخب اتحاديه کارگران تحت عنوان تيم تهران اولين سفر برون مرزي که جنبه غير رسمي داشت را به" بادکوبه" انجام داد. البته حاصل 3 بازي فوتباليست هاي آن موقع کشورمان، 3 شکست پياپي با نتايج 4 بر يک ، 3 بر صفرو 2 بر صفر بود.
درسپتامبر1941، تيم ملي فوتبال ايران اولين بازي رسمي خود را در برابر افغانستان و در کابل برگزار کرد، مسابقه اي که به تساوي بدون گل انجاميد. اساس تشکيل نخستين تيم ملي رسمي کشورمان به سال 1940 باز مي گردد. بين سالهاي تشکيل نخستين تيم ملي رسمي کشورمان به سال 1941و 1963 ، ملي پوشان کشورمان فقط در سال 1951( بازي هاي آسيايي دهلي نو) به مرحله فينال دور نخست رقابت ها راه يافتند و اين تنها موفقيت تيم ملي در طول اين سالها محسوب مي شد.
ازسال 1960 اولين دوره مسابقات باشگاهي ايران شکل گرفت و در طي سالهاي 1962 تا 1970، تدريجاً فوتبال ايران قوي تر شد و در صحنه هاي بين المللي چهره موفق تري از خود نشان داد. حضور در مرحله يک چهارم نهايي المپيک توکيو(1964)، قهرماني در بازي هاي آسيايي( 1968) فتح جام باشگاه هاي آسيا توسط استقلال تهران(1970) از جمله مواردي بود که رشد توانايي هاي فوتبال ايراني را تاييد مي کرد.
دومين دوره مسابقات ليگ سراسري کشورمان در سال 1968 شروع و 11 سال ادامه داشت( تا سال 1978) .
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1979 و تغييراتي که در ساختار اجرايي و اموراداري فدراسيون فوتبال رخ داد، براي مدتي رقابت هاي باشگاهي سراسري به تعويق افتاد. اين امر تا شروع ليگ قدس که در آن تيم هاي منتخب استان هاي کشور حضور داشتند، ادامه يافت. از سال 1989 دوباره بازي هاي باشگاهي و اين بار تحت عنوان ليگ آزادگان راه اندازي شد و اين براي کشوري که هشت سال (1980 تا 1988) درگير جنگ با عراق بود يک افتخار بزرگ به حساب مي آمد.