حرکت شناسي
در مورد نحوه ي مطالعه ي يک کتاب معمولا نظرات متفاوتي داده مي شود که با توجه به هدفي که از خواندن کتاب در نظر داريم و محتواي کتاب مي تواند متفاوت باشد.پس اولين قدم در مطالعه اين است که ببينيم که هدف اصلي ما از مطالعه چيست؟ تا راحتر بتوانيم به نتيجه مطلوب برسيم.
از آنجايي که هدف اصلي هر دانش آموزي که در مقطع پيش دانشگاهي(يا پشت کنکوري) به سر مي برد موفقيت در کنکور سراسري است پس با توجه به اينکه سوالات کنکور چهار گزينه اي مي باشند ما بايد روشي را در پيش بگيريم که علاوه بر يادگيري عميق مطالب درسي بتوانيم بهترين راه حلي که ما را در کمترين زمان ممکن به جواب برساند هميشه مد نظر داشته باشيم و از آن استفاده کنيم.
حال با توجه به مقدمه اي که ذکر شد به سراغ بحث اصلي اين گفت و گو مي رويم:
در ابتدا به بررسي ميزان اهميت حرکت شناسي در کنکور رياضي و تجربي مي پردازيم که بر طبق آمار موضوعي کنکور سراسري هر سال به طور متوسط 4 سوال از اين مبحث در کنکور رياضي و 2 سوال در کنکور تجربي مطرح شده است که عموما از سوالات سخت فيزيک محسوب مي شوند و معمولا داراي راه حل هاي طولاني تري نسبت به ساير سوالات دارند(البته اين گفته در مورد مبحث ديناميک نيز صدق مي کند.) پس انتخاب بهترين استراتژي بسيار مهمتر به نظر مي رسد زيرا در صورت انتخاب راه نادرست وقت بيشري از شما گرفته خواهد شد.
حال به بررسي اجمالي موضوعات اصلي اين فصل مي پردازيم.بحث حرکت شناسي ادامه و تکميل کننده ي فصل دوم فيزيک 2 است پس اولين و بهترين راه براي شروع اين مبحث مي تواند خواندن اين فصل کتاب فيزيک 2 و مرور و بررسي کامل مثال ها و تمرين هاي آن باشد که مسائلي ابتدايي در اين راه محسوب مي شوند ولي داراي مفاهيم اساسي اين فصل هستند که در ادامه راه بسيار موثر و راه گشا هستند.
موضوعات اصلي اين فصل را مي توان به صورت زير در نظر گرفت:
1.حرکت در يک بعد 2.سقوط آزاد 3.حرکت در صفحه 4.حرکت پرتابي
که البته سقوط آزاد خود يک نوع حرکت در يک بعد و حرکت پرتابي نيز حالت خاصي از حرکت در دو بعد است ولي به دليل اهميت اين موضوع ها معمولا به صورت جداگانه در نظر گرفته مي شوند.(رشته تجربي حرکت پرتابي را ندارد.)
حال سعي مي کنيم روشي را براي مطالعه ارائه دهيم که بتواند تقريبا تمام اهدافي را که ذکر کرديم پوشش دهد
آنچه در اين مطالعه مهم است ميزان اثربخشي آن است که علاوه بر اين مبحث مي تواند در کليه دروس فيزيک شيمي و رياضي مفيد باشد البته اين راه حل يکتا نيست ولي فکر کنم براي دانش آموزان بهتر است از روشي استفاده کنند که داراي ميانگين موفقيت بالاتري بوده اند و استثنا ها را ملاک ارزيابي خود قرار ندهند.
در اين روش دانش آموز مبحث حرکت شناسي را مبحث به مبحث و به طور همزمان سطح به سطح بررسي مي کند.حال اين روش را در مورد حرکت شناسي اجرا مي کنيم اولين موضوع اين مبحث حرکت در يک بعد است(قبل از شروع آن بهتر است نگاهي به فيزيک 2 داشته باشيد.) که پس از يک مطالعه ي سرسري آن از روي کتاب درسي(يا جزوه ي درستان ولي در کنار خواندن کتاب توصيه مي شود.) که شامل آشنايي با مفاهيم کلي حرکت در يک بعد است شما به يک شماي کلي از اين موضوع دست خواهيد يافت سپس به سراغ سوالهايي برويد که هدف اصلي آنها آشنايي است(در اين مورد کتابهايي که داراي سوالات طبقه بندي شده هستند که البته اين طبقه بندي بيشتر موضوعي است و معمولا سطح سوالات در نظر گرفته نمي شود مفيد هستند ولي شما مي توانيد فقط در اين مرحله سوالاتي را حل منيد که در يک نگه آسان به نظر مي رسند.)
اين روند را تا پايان فصل ادامه دهيد حال شما به يک آشنايي کلي و اصولي نسبت به مبحث حرکت شناسي دست يافته ايد.
در مرحله ي دوم کتاب درسي را به طور دقيق بررسي کنيد و اين بار سوالاتي را بررسي کنيد که در سطح کتاب درسي مي باشند و در پايان اين مرحله تمرينات پايان فصل را به طور کامل بررسي کنيد.
در مرحله سوم و پاياني نيز به بررسي سوالاتي که بالاتر از سطح کتاب هستند بپردازيد. با اين شيوه شما مي توانيد با يک روش پلکاني به قله برسيد ولي همانطوري که از شکل يک قله مشخص است تعداد افراد بالاي قله زياد نيستند با اين اين وجود هر کس مي تواند به اندازه ي توانايي و تلاش خود به اوج نزديکتر شود.
اين روش مي توانند بسيار مفيد باشد اگر به صورت کامل اجرا شود.(البته در آن مي توان مدت زمان ماندگاري و منحني فراموشي ذهن را نيز در نظر گرفت که از حوصله ي اين گفت و گو خارج است.) در مشاوره ي درسي مربوط به الکتريسيته ساکن نيز اين روش امده است که براي آشنايي بهتر توصيه مي شود آن را نيز مطالعه کنيد.
چند نکته:
1. نکته اي که در مورد اين فصل وجود دارد اين است پيوستگي زياد موضوعات آن است که بر همين اساس يادگيري عميق حرکت در يک بعد مي تواند در يادگيري بقيه فصل بسيار مفيد باشد زيرا سقوط آزاد همانطور که ذکر شد حالتي خاص از حرکت در يک بعد است و حرکت در دو بعد نيز خود شامل دو حرکت يک بعدي است.
2. نکته ي نهايي اينکه سوالات اين فصل داراي تنوع ظاهري بالايي هستند ولي همان طور که گفته شد مهمترين نکته يادگيري مفاهيم است که در حل سوال به شما کمک مي کند و فکر کنم روشي که ارائه شد بتواند شما را در رسيدن به اين هدف ياري کند.