سلام خدمت دوستان عزیز کانونی . . . ! ! !
در این بخش قصد داریم مروری بر مطالب و نکات درس نهم فلسفه یازدهم یعنی (( چیستی انسان (1) )) داشته باشیم .
امیدواریم مطالب ذکر شده ، شما را در یادگیری بهتر این درس ، یاری دهد .
 | دانشجوی رشته علوم قضایی دانشگاه علوم قضایی تهران رتبه 16 منطقه دو - کنکور انسانی 1400 |
ویژگی های مطلب :
🟢 درسنامه جامع 🟢
🟢 نکات تستی 🟢
🟢 تست شناسنامه دار و پاسخنامه تشریحی 🟢
یکی از مباحث مربوط به فلسفه که زیر مجموعه فلسفه های مضاف قرار میگیرد ، تفکر فلسفی درباره انسان یا انسان شناسی فلسفی است . این شاخه از فلسفه به مسائل مهم و بنیادین درباره انسان می پردازد ؛ از قبیل :
1- چیستی انسان
2- جایگاه انسان در جهان
3- آینده انسان و ویژگی های متمایز و هویت اخلاقی او
گاهی به جای (( انسان شناسی )) از واژه (( خودشناسی )) استفاده می شود . (( خودشناسی )) گاهی به معنای شناخت هر کس از خود و ویژگی های خود است که این معنا از خود شناسی بیشتر در مباحث تربیتی کاربرد دارد . علاوه بر این ، گاهی اوقات منظور از (( خود )) همان حقیقت انسانی است . وقتی (( خود )) به معنای حقیقت انسانی باشد ، (( خودشناسی )) معادل (( انسان شناسی )) است .
🔴 دیدگاه افلاطون :
• افلاطون اولین فیلسوفی است که نظری دقیق و روشن درباره انسان ارائه کرده است و نظر افلاطون بیانگر نظر سقراط هم هست .
• افلاطون معتقد است که انسان از دو بعد مادی (بدن) و غیر مادی (نفس) تشکیل شده است .
• افلاطون ، نفس را حقیقت برتر و با ارزش ترین دارایی انسان می داند که محدودیت های بدن را ندارد و قابل رؤیت نیست .
• افلاطون می گوید : تنها موجودی که به طور خاص دارای عقل و خرد است ، نفس است و این نفس چیزی نامرئی است .
• او همچنین می گوید : نفس جزء عقلانی انسان است که او را از حیوانات متمایز می کند و غیر فانی و جاویدان است .
🔴 دیدگاه ارسطو :
• ارسطو نظر افلاطون را در سه مسئله پذیرفت :
1-انسان دارای دو بعد نفس و بدن است .
2-نفس عامل اصلی حیات است و بدن بدون نفس ، موجودی مرده است .
3-قوه ی نطق و تفکر مربوط به نفس است .
• از نظر ارسطو ، نفس انسان در هنگام تولد حالت بالقوه دارد و به صورت استعداد است و هیچ چیز بالفعلی ندارد . نفس به تدریج اموری مثل عشق ، علم ، نفرت و . . . . را کسب می کند و به فعلیت می رسد و کامل می شود .
• منظور از ناطق بودن انسان ، صرفاً سخن گفتن نیست ، بلکه منظور اصلی قوه تفکر و تعقل است .
• انسان با قوه تفکر ، استدلال می کند ؛ یعنی با کمک تصورات و تصدیقات ، استدلال را سامان می دهد و سپس از طریق نطق و سخن گفتن ، استدلال را به دیگران منتقل می کند .
همان طور که فیلسوفان اروپایی از نظر معرفت شناسی به دو گروه (( عقل گرایان )) و (( تجربه گرایان )) تقسیم شدند ، از نظر انسان شناسی نیز دو دیدگاه داشتند که گروهی مانند دکارت و کانت به دو بعدی بودن انسان اعتقاد داشتند و گروه دیگر ، انسان را تک بعدی می دانستند .
🔴 دیدگاه دکارت :
• دکارت معتقد است که بدن انسان ، ماشین پیچیده ای است که به صورت خودکار فعالیت می کند .
• دکارت ، فیلسوف فرانسوی می گوید : منظور از (( من )) همان ذهن است ، همان جایی که مرکز اندیشه ها و افکار ماست .
• ما با ذهن خود استدلال می کنیم ، اثبات می کنیم ، می پذیریم یا رد می کنیم ، قضاوت می کنیم و نظر می دهیم .
• ذهن و بدن دو چیز متفاوت و مجزا هستند ؛ گرچه با یکدیگر هستند . ذهن آزاد است ولی بدن آزاد نیست و تابع قوانین فیزیکی است .
🔴 دیدگاه کانت :
• استدلال کانت برای اثبات نفس انسان ، با استدلال دکارت تفاوت داشت .
• کانت معتقد است که انسان موجودی اخلاقی و دارای وجدان اخلاقی است ، اخلاق هم بدون اختیار و اراده بی معنا است ، اختیار هم ویژگی نفس است .
🔴 دیدگاه ماتریالیست ها (ماده گرایان) :
• معتقدند که همه موجودات از جمله انسان فقط یک بعد دارند که همان بعد مادی (بدن) است .
• ذهن و عقل انسان را فقط مغز و سلسله اعصاب می دانند و انسان را صرفاً یک ماشین مادی پیچیده می دانند .
• توماس هابز ، فیلسوف ماتریالیست قرن هفدهم در انگلستان است . او ذهن انسان را یک ماشین مادی می داند که مانند موتور اتومبیل کار می کند .
• مارکس ، فیلسوف ماتریالیست قرن نوزدهم در آلمان است . او معتقد است که نیازهای اصلی انسان ، نیازهای مادی هستند و نیازهایی مانند نیاز به اجتماع و قانون و اخلاق به خاطر نیازهای مادی پدید آمده اند .
🔴 دیدگاه داروینیست ها :
• داروینیست ها فیلسوفانی هستند که از نظریه داروین درباره پیدایش حیات و تحول تدریجی موجودات زنده و پیدایش انسان از حیوان نتایج فلسفی گرفتند . آنان می گویند : انسان چیزی نیست ، جز یک حیوان مستوی القامه (راست قامت) ؛ با این تفاوت که از سایر حیوانات پیچیده تر است .
• از نظر داروینست ها و ماتریالیست ها ، چون تفاوت واقعی میان انسان و سایر حیوانات وجود ندارد ، نمی توان برای انسان ارزش خاصی قائل شد . مثلاً اگر انسان به اخلاق و فضائل اخلاقی توجه می کند ، به این دلیل نیست که فضیلت گرایی در فطرت او قرار دارد ؛ بلکه به این دلیل است که انسان وارد زندگی اجتماعی شده و زیست اجتماعی او را وادار به ابداع اصول اخلاقی و رعایت انها کرده است .
📌 نکات تستی 📌
✔ از نظر افلاطون ، نفس جزء عقلانی انسان است ؛ یعنی نفس دارای خرد است .
✔ از نظر دکارت ، روح برای انجام کارهایش از بدن استفاده می کند .
✔ داروینیسم را می توان نوعی اندیشه ی زیست شناختی دانست .
✔ اگر در معرفت شناسی دیدگاه اثبات گرایی (پوزیتیویسم) را بپذیریم ، در انسان شناسی باید دیدگاه ماتریالیسم را قبول کنیم .
✔ بهترین راه برای آشنایی با دیدگاه های فلسفی سقراط ، مطالعه مجموعه آثار افلاطون است .
🟥 تــســت 🟥
1-توضیح تأثیر متقابل روح و جسم ، بنابر دیدگاه کدام یک ، مشکل تر است ؟ (سطح : متوسط ،کنکور خارج 1400)
1)ملاصدرا 2)دکارت 3)داروینیست ها 4)ماتریالیست ها
2-این که ارسطوئیان گفته اند : (( انسان حیوان ناطق است )) به این معنی است که . . . (سطح : دشوار ، آزمون کانون 8 / 12 / 99)
1)انسان با سخن گفتن و نطق ، محتوای استدلال را به دیگران منتقل می کند .
2)انسان بدون کلمات و واژگان قادر به تفکر و درک جهان پیرامون نیست .
3)سخن گفتن بارزترین نشانه از فرایند تعقل و اندیشه ورزی در آدمی است .
4)انسان تفکر خود را با استفاده از تصورات و تصدیقات سازمان می دهد .
3-کدام گزینه نظر دکارت را در رابطه با ماهیت انسان به درستی بیان نمی کند ؟ (سطح : متوسط ، آزمون کانون 8 / 12 / 99)
1)فعالیت بدن انسان به طور خودکار است .
2)ذهن و بدن کاملاً از یکدیگر مجزا هستند و ارتباط ندارند .
3)ذهن و بدن از لحاظ ماهوی ویژگی های خود را دارند .
4)فیزیک و قوانین این چنینی تنها مربوط به بعد مادی انسان است .
4-کدام عبارت در باب نظر طبیعت گرایان درباره چیستی انسان صحیح نیست ؟ (سطح : دشوار ، آزمون کانون 8 / 12 / 99)
1)انسان یک ماشین بسیار پیچیده است . 2)نیازهای معنوی انسان ریشه در نیازهای مادی او دارند.
3)انسان هیچ تفاوتی با سایر جانداران ندارد . 4)نیاز طبیعی ، یگانه مبنای ابداع احکام اخلاقی است .
5-کدام گزینه با دیدگاه ماتریالیست ها در مورد انسان مطابقت ندارد ؟ (سطح : دشوار ، آزمون کانون 9 / 12 /98)
1)ماتریالیست ها معتقدند هر چیزی ، از نوعی ماده یا برایندی از آن است .
2)از نظر ماتریالیست ها ، وجود اختیار و اراده در انسان نتیجه یک فعالیت سلولی است .
3)انسان ماشینی بسیار پیچیده است که امکان شناخت دقیق همه ابعاد آن به راحتی ممکن نیست .
4)انسان حقیقتی مساوی با فرایند های مادی دارد و هیچ تفاوتی با سایر اشیا ندارد .
✅ پاسخنامه ✅
پاسخ گزینه 2 است . با توجه به اینکه دکارت معتقد است که بدن و روح کاملاً مجزا هستند ، توضیح تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر دشوار است .
پاسخ گزینه 3 است . سخن گفتن ، نشانه و نتیجه تفکر است .
پاسخ گزینه 2 است . روح و بدن کاملاً مجزا هستند و ویژگی های متفاوتی دارند اما این گونه نیست که با یکدیگر ارتباط نداشته باشند و روح از بدن استفاده می کند .
پاسخ گزینه 3 است . داروینیست ها معتقدند که انسان با حیوانات تفاوت حقیقی جز پیچیدگی ندارد ؛ نه اینکه هیچ تفاوتی ندارد .
پاسخ گزینه 4 است . انسان نسبت به دیگر اشیا پیچیدگی بیشتری دارد . (وجه تفاوت)
تهیه کننده :
مـهـرشـاد ایـمـانـی نـسـب - دانشجوی رشته علوم قضایی
سپاس از توجه شما 🌹 🌹 🌹
🔵عضویت در کانال تلگرامی کانون برترها🔵
