سلام من یاسین مهدیان هستم رتبه 41 کنکور انسانی و در این مطلب آزمونک جمع بندی علوم و فنون ادبی جهت آمادگی در امتحانات نیمسال اول و آزمون 24 دی در اختیارتان قرار میدهم. جزوه این دروس قبلا در سایت قرار داده شده است میتوانید برای دیدن آن به لینک زیر مراجعه کنید:
1- جاهای خالی زیر به ترتیب با کدام گزینه پر می شود؟ (کتاب آبی قلم چی)
«گروهی از شاعران سبک بازگشت به قصیده سرایی به سبک شاعران کهن خراسانی و عهد ... پرداختند؛ افرادی مانند صبای کاشانی، ... و سروش اصفهانی از این گروه اند. گروه دیگر به سرودن غزل به سبک حافظ، سعدی و دیگر شاعران سبک عراقی پرداختند؛ شاعرانی مانند ... ، ... و نشاط اصفهانی از این گروه اند.»
1) غزنوی - فروغی بسطامی - قاآنی شیرازی - مجمر اصفهانی 2) سلجوقی - مجمر اصفهانی - نشاط اصفهانی - فروغی بسطامی
3) غزنوی - مجمر اصفهانی - نشاط اصفهانی - قاآنی شیرازی 4) سلجوقی - قاآنی شیرازی - مجمر اصفهانی - فروغی بسطامی
پاسخ: گزینه 4 - گروهی از شاعران سبک بازگشت به قصیده سرایی به سبک شاعران کهن خراسانی و عهد سلجوقی پرداختند؛ افرادی مانند صبای کاشانی، قاآنی شیرازی و سروش اصفهانی از این گروه اند. گروه دیگر به سرودن غزل به سبک حافظ، سعدی و دیگر شاعران سبک عراقی پرداختند؛ شاعرانی مانند مجمر اصفهانی، فروغی بسطامی و نشاط اصفهانی از این گروه اند.
2- نویسندگان آثار کدام گزینه، کاملاً درست معرفی شده اند؟ (کانون 97)
1) شمس الدّین و قمر: محمدباقر میرزا خسروی - امثال و حکم: دهخدا
2) تاریخ بیداری ایرانیان: ناظم الاسلام کرمانی - داستان باستان: میرزا حسن خان بدیع
3) سرگذشت حاجی بابای اصفهانی: میرزا حبیب اصفهانی - تاریخ تطور نظم فارسی: بهار
4) تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران: بهار - شمس و طغرا: میرزا آقا تبریزی
پاسخ: گزینه 2 - موارد نادرست: شمس الدین و قمر: میرزا حسن خان بدیع - سرگذشت حاجی بابای اصفهانی: جیمز موریه - شمس و طغرا: مجمدباقر میرزا خسروی
3- همه ابیات با بیت زیر هم وزن هستند؛ به جز: (کانون 99)
«از هرچه می رود سخن دوست خوشتر است / پیغام آشنا نفس روح پرور است»
1) هنگام خشم غالب بر هر که جز خدای / در روز رزم سابق بر هر که جز ظفر
2) از پرتو رخ تو بدیدم دهان تو / ناچار ذره رو بنماید در آفتاب
3) دهر نه جای من است بگذرم از وی / مسکن زاغان نه آشیانه باز است
4) درمان دل وصال و جمال است و این دو چیز / دشوار می نماید و آسان نمی رسد
پاسخ: گزینه 3 - وزن بیت صورت سوال و سایر ابیات «مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل» (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) است. وزن بیت گزینه «3» «مفتعلن فاعلات مفتعلن فع» می باشد.
4- پایه های آوایی ناهمسان بیت گزینه ... را می توان به دو صورت تقسیم بندی کرد. (کانون 97)
1) بس که گله است این نثار و جمله شکایت / شاه شکور مرا نثار نه این بود
2) از خشم و حسد جان را بیگانه مکن با دل / آن را مگذار این جا وین را بمخوان تنها
3) شاد آمدی بیا و ملوکانه آمدی / ای سرو گلستان چمن و لاله زار ما
4) زان که عقل از برای مادونی / سجده آرد ز حرص هر دون را
پاسخ: گزینه 3 - این بیت، در وزن «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن» سروده شده است که اگر به شکل دیگری آن را دسته بندی هجایی کنیم، به وزن «مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل» می رسیم.
در گزینه «2» نیز می توان پایه های آوایی را به دو شکل تقسیم بندی کرد ولی وزن این بیت ناهمسان نیست: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (مستفعل مفعولن مستفعل مفعولن)
5- در کدام بیت تضمین به کار نرفته است؟ (کانون 97)
1) خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم / کز نسیمش بوی جوی مولیان آید همی
2) کلّ یوم هو فی شأن بخوان / مر ورا بی کار و بی فعلی مدان
3) العرفن با آب غلمان چشمه سار حور را / شیوه جنات تجری تحتها الانهار داشت
4) کشت عمل ما را هنگام درو آمد / داس مه نو بنگر در مزرع انسانی
پاسخ: گزینه 4 - این بیت به حدیث «الدنیا مزرعه الاخره» اشاره دارد؛ پس تلمیح است و نه تضمین.
6- در بررسی موسیقیایی ابیات زیر، کدام بیت نمی تواند متعلق به شاعران سنت گرای عصر بیداری باشد؟ (کتاب آبی قلمچی)
1) از عوام است هر آن بد که رود بر اسلام / داد از دست عوام
2) ای عجب این خلق را هر دم دگرسان حالتی است / گاه زیبا، گاه زشت الحق که انسان آیتی است
3) اندر این دوره به مال است جمال همه کس / نشود خوار عزیزی که جمالی دارد
4) ای خواجه توانگر، بزن بلا نبینی / شلاّق را به لنگر،بزن بلا نبینی
پاسخ: گزینه 4 - در این بیت، نیم مصراع اول با وزن «مستفعلن فعولن» و نیم مصراع دوم با وزن «مفاعلن فعولن» سروده شده است و می توان آن را بی توجهی به وزن عروضی قلمداد کرد.
توجه: بیت گزینه «1» از مستزادی اثر بهار انتخاب شده است و صرف قالب آن نمی تواند دلیل قطعی بر تعلق آن به گروه غیر سنت گرا باشد؛ بلکه گرایش غالب در گروه سنت گرا به قالب های قدیمی بوده است.
7- در کدام گزینه حذف همزه صورت نگرفته است؟ (کانون 97)
1) غرور حسنت اجازت مگر نداد ای گل / که پرسشی نکنی عندلیب شیدا را
2) همّت طلب از باطن پیران سحرخیز / زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند
3) بتی این کاه را چون کوه سنگین می کند آن گاه / چه آتش ها که در این کوه برپا می کنم هر شب
4) سیل خون از جگر آرید سوی بام دماغ / ناودان مژه را راه گذر بگشایید
پاسخ: گزینه 3 - همزه های «این، آن، آتش ها، این» تلفظ می شوند.
تشریح سایر گزینه ها:
گزینه «1»: همزه های «اجازت و ای» حذف می شوند.
گزینه «2»: همزه «از» حذف می شود.
گزینه «4»: همزه های «از و آرید» حذف می شوند.
8- در کدام بیت، هر دو اختیار زبانی «تغییر مصوّت بلند به کوتاه و کوتاه به بلند» به کار رفته است؟ (کانون 93)
1) آن سرزنش که کرد تو را دوست حافظا / بیش از گلیم خویش مگر پا کشیده ای
2) از من جدا مشو که توام نور دیده ای / آرام جان و مونس قلب رمیده ای
3) از چشم زخم خویش مبادت گزند از آنک / در دلبری به غایت خوبی رسیده ای
4) منعم مکن ز عشق وی ای مفتی زمان / معذور دارمت که تو او را ندیده ای
پاسخ: گزینه 4 - این بیت در وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن سروده شده است و اختیارات زبانی آن عبارتند از:
1- تغییر مصوت بلند به کوتاه: هجای یازدهم مصراع اول
2- تغییر مصوت کوتاه به بلند: هجای دوازدهم مصراع اول
9- کدام بیت دارای آرایه تناقض می باشد؟ (کانون 97)
1) در کنار من ز گرمی برکناری ای دریغ / وصل و هجران و غم و شادی به هم باشد مرا
2) عاشقان دوش ز گیسوی تو دیوانه شدند / حال آشفته آن جمع پریشانم کرد
3) بی روی تو راحت ز دل زار گریزد / چون خواب که از دیده بیمار گریزد
4) در این غمکده کس ممیراد یا رب / به مرگی که بی دوستان زیستم من
پاسخ: گزینه 4 - در مصراع دوم، «زیستن بی دوستان مرگ است» تناقض دارد.
10- کدام گزینه به لحاظ نوع آرایه لفّ و نشر متفاوت است؟ (کانون 97)
1) گفتم چو رشوه بود و ریا مال و زهدشان / ای کردگار باز به چه مبتلا شدم
2) دست با رحم و تیغ بی رحمش / گه زرافشان و گه سرافشان بود
3) چه صاحبی است که اصحاب دین و دولت را / ز تیغ خامه او حاصل است وعده وعید
4) ای روی تو و زلف تو روز اندر شب / از روز و شب تو روز و شب کرد طرب
پاسخ: گزینه 3 - تیغ و خامه به ترتیب لف (1) و لف (2) / وعده و وعید به ترتیب نشر (2) و نشر (1): لف و نشر مشوش
تشریح سایر گزینه ها:
گزینه «1»: رشوه و ریا به ترتیب لف(1) و لف (2) / مال و زهد به ترتیب نشر (1) و نشر (2): لف و نشر مرتب
گزینه «2»: دست با رحم و تیغ بی رحم به ترتیب لف (1) و لف (2) / زرافشان و سرافشان به ترتیب نشر (1) و نشر (2): لف و نشر مرتب
گزینه «4»: روی و زلف به ترتیب لف (1) و لف (2) / روز و شب به ترتیب نشر (1) و نشر (2): لف و نشر مرتب
