سلام و درود خدمت دانش‌آموزان عزیز
بنده علی عباسی جو ، دانشجوی آموزش زبان و ادبیات فارسی و رتبه ۹۸۸منطقه ۲ قصد دارم در این مطلب به نکات مرتبط با هویت فرهنگی ایران از جامعه شناسی دهم بپردازم. من در کنکور سراسری توانستم جامعه شناسی را ۷۷ درصد پاسخ دهم.
تحولات هویت ایرانی در گذر زمان |
ایران سرزمینی است که بیش از هزار سال قدمت دارد .
هویت ایرانی قبل و بعد از ظهور اسلام
قبل از ظهور اسلام ؛هویت ایرانی توحیدی، دینی و در مواردی آمیخته با اساطیر بود. اقوام ایرانی ،هویت های اجتماعی متفاوتی داشتند ، در عقاید و ارزشهای آیین زرتشت که با اساطیر آمیخته بود هویت فرهنگی واحد پیدا کردند.
بعد از ظهور اسلام؛
-عناصر مشرکانه خود را کنار گذاشتند و به تفسیر توحیدی از هویت خود دست یافتند
-عقاید و ارزشهای توحیدی اسلام, ایران را به جهان اسلام و هویت ایرانی به صورت بخشی از هویت جهان اسلام درآورد.
- از نمونه‌های حضور هویت ایرانی به عنوان بخشی از هویت اسلام نیز می‌توان به زبان فارسی دری به عنوان زبان دوم جهان اسلام ، حکیمان و نویسندگان اشاره کرد.
مواجهات جهان اسلام با اقوام مختلف
جهان اسلام ، دو نوع برخورد با هجوم نظامی و سیاسی اقوام دیگر داشته که یا مثل جنگ های صلیبی به دفع مهاجمان پرداخته و یا مثل حمله نظامی مغول به جذب و حذف مهاجمان پرداخته است برخورد با جهان غرب و جهان اسلام تجربه جدیدی است که هنوز به پایان نرسیده است.
دیدگاه مستشرقان دربارهٔ مواجهه غرب با اسلام
-هویت فرهنگی جوامع اسلامی ، توحیدی یا اساطیری نیست بلکه سکولار، دنیوی و محدود به ابعاد تاریخی و جغرافیای است .
-این هویت در قالب عناوین قوم گرایانه و ناسیونالیستی ، ملت اسلامی را به اقوام مختلف تقسیم می‌کنند.
- قدرت سیاسی غرب در نخستین رویارویی ها ، بخش هایی از ذهنیت مسلمانان را به خودباختگی فرهنگی دچار ساخت .
-این خودباختگی باعث شد تصویری که مستشرقان از هویت جهان اسلام القا می کنند در بین جهان اسلام رواج پیدا کند.
نقد رویکرد های تقلیدی به غرب
متفکران ایران از دهه سی به بعد ، در نقد رویکرد تقلیدی به فرهنگ غرب ، آثاری با عناوین غرب زدگی و بازگشت به خویشتن پدید آوردند. برخی اندیشمندان اسلامی،کتاب هایی را دربارهٔ خدمات متقابل اسلام و ایران و همچنین فطرت و خویشتن الهی انسان تدوین کردند.
تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر هویت ایرانی
ماهیت انقلاب اسلامی ایران
- این انقلاب ،حاصل یک سده مقاومت هویت اسلامی ایران در برابر هجوم سیاسی و اقتصادی غرب بود.
-بازگشت ایران به اسلام بازگشت به خویشتن الهی و توحیدی بود.
-انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) تاریخ و جغرافیای خود را در ذیل آسمان معنوی توحید قرار دارد.
تاثیرات انقلاب اسلامی بر جهان
جامعهٔ ایران ، با بازگشت به صورت قلب تپندهٔ بیداری اسلامی در آمد . جهان اسلام ، با انقلاب اسلامی هویت خود را بیرون از تصویری که جهان غرب القا می کرد، جستجو می کند . در حال حاضر به عنوان یک قلب فرهنگی جدید ظاهر داده شده است.
حیات معنوی اسلام افق های جدیدی به روی اندیشمندان جهان غرب گسترده است .اسلام نظریه پردازان غربی را که طی قرن بیستم ، سکولاریسم را سرنوشت مشترک بشریت می دانستند به تأمل و بازبینی نظرات پیشین خود فرا خوانده است.
تست اول ( کنکور ۹۲خارج):
هویت ایرانی قبل از ظهور اسلام :
- 1.هویت غیر دینی و دنیوی است .اقوام مختلف ایرانی با آن که هویت های اجتماعی واحد داشته اند ،در قالب عناوین قوم گرایانه که با آموزه های اساطیری در آمیخته بود،هویت فرهنگی متفاوتی پیدا کردند.
- 2.هویتی غیر دینی و دنیوی است . اقوام مختلف ایرانی با آن که هویت اجتماعی متفاوتی داشته‌اند در قالب عناوین قوم گرایانه که با آموزه های اساطیری در آمیخته بود ، هویت فرهنگی واحد پیدا کردند .
- 3.هویتی توحیدی ، دینی و آمیخته با اساطیر است. اقوام مختلف ایرانی با آن که هویت های اجتماعی واحدی داشته اند ، در قالب عقاید و ارزشهای آیین زرتشت که با آموزه‌های اساطیری در آمیخته بود ، هویت فرهنگی متفاوتی پیدا کردند.
- 4. هویتی توحیدی ، دینی و آمیخته با اساطیراست . اقوام مختلف ایرانی با آن که هویت های اجتماعی متفاوتی داشته اند ، در عقاید و ارزشهای آیین زرتشت که با آموزه‌های اساطیری درآمیخته بود، هویت فرهنگی واحدی پیدا کردند.
تست دوم:
به ترتیب برخورد فرهنگ اسلامی با هویت ایرانی و اقوام مهاجم در جنگ های صلیبی و حملهٔ مغول چگونه بود ؟
- جذب عناصر اساطیری هویت ایرانی- جذب و هضم مهاجمان-دفع مهاجمان
- جذب عناصر اساطیری - دفع مهاجمان- جذب و هضم مهاجمان
- الحاق هویت ایرانی به جهان اسلامی -دفع مهاجمان - جذب و هضم مهاجمان
- الحاق هویت ایرانی به جهان اسلام -جذب و هضم مهاجمان- دفع مهاجمان
پاسخ تست اول ؛ گزینه ۴
پاسخ تست دوم ؛ گزینه ۳