اقسام استدلال استقرایی و قضیه حملی- منطق- زهره رزمجو

سلام و درود دانش آموزان عزیز

بنده زهره رزمجو دانشجوی حقوق شهید بهشتی و رتبه ۳۱ منطقه قصد دارم در قالب یک آزمون به مرور نکات مهم منطق بپردازم.من در کنکور سراسری فلسفه منطق را ۷۸% جواب داده ‌ام.  

1.نتیجه استقرای تعمیمی لزوما کلی........، در ریاضیات از آن استفاده.......و در علوم تجربی ....... دانشمند است.

1)است-نمیشود-مورد استفاده                                        2)نیست-میشود-مبنای اعتماد

3)است-میشود-مبنای اعتماد                                          4)نیست-نمیشود-مورد استفاده

2.کدام مورد استقرای تمثیلی است؟

1)زمین هم مثل پرتقال کروی است 

2)همه خزندگان تخم گذار هستند پس افعی هم تخم گذر است

3)سعید در امتحان ریاضی و فلسفه نمره زیر ده آورده پس سعید دانش آموز ضعیفی است

4)برخی معتقدند چای به دلیل داشتن نیکوتین برای سلامتی مضر است پس همانطور که روی بسته های سیگار می نویسند مصرف دخانیات برای سلامتی مضر است روی پاکت چای نیز این مطلب را درج کنند

3.در کدام گزینه استنتاج بهترین تبیین وجود ندارد؟

1)پذیرش این مسئله که انساط کیهان از یک انفجار بزرگ بوده

2)محکوم کردن کسی که اثر انگشتش بر روی چاقوی خونی وجود دارد

3)قبول کنیم که کوتاه ترین فاصله بین دو نقطه یک خط راست است

4)یافتن علت تاخیر اتوبوس مدرسه در روز اول مهر

4.کدام گزینه درمورد استقرای تعمیمی نادرست است؟

1)از حکم کلی میتوانیم درباره یک مفهوم به نتیجه جزئی برسیم

2)اساس استقرای تعمیمی بر تخمین بنا شده 

3)گاهی مواردی پیدا میشود که حکم کلی بدست آمده را نقض کند

4)نمونه های تصادفی متنوع استقرای تعمیمی را قوی میکند

5.هنگامی که در نقد استدلال انسان مثل حیوان به دنبال لذت و خوشی است بگوییم انسان در رفتارش همانند حیوان متکری است که از عقل و وجدان برخوردار است. از روش......استفاد کرده ایم. اگر بگوییم داریم درمورد اشرف مخلوقات صحبت میکنیم نه حیوان از روش ... استفاده کرده ایم.

1)توجه به وجوه اختلاف – توجه به وجوه اختلاف

2)استدلال تمثیلی مخالف – توجه به وجوه اختلاف

3)توجه به وجوه اختلاف – استدلال تمثیلی مخالف

4)استدلال تمثیلی مخالف – استدلال تمثیلی مخالف

6.کدام گزینه قضیه است؟

1) بود آیا که در میکده ها بگشایند

2)کم گوی و گزیده گوی چون در

3)کاشکی قیمت انفاس بدانندی خلق

4)در نمازم خم ابروی توبا یاد آمد

7.«تعدادی ماشین داخل تعمیرگاه است» چه نوع قضیه ای است کدام کلمه کمیت قضیه و کدام کلمه کیفیت قضیه را نشان میدهد؟

1)شخصیه- تعدادی- است

2)محصوره -تعدادی- است

3)شخصیه -است -تعدادی

4)محصوره -است- تعدادی

8.کدام عبارت درست است؟

1)در قضیه حملی ، موضوع وصف و حالت محمول است

2) طبق قرارداد در شرطی متصل قضیه ای که در اول می‌آید مقدم نام دارد

3) ممکن است در یک قضیه جای یک جزء تغییر کند و نقش آن در قضیه ثابت بماند

4) هرچند همه جمله ها قابلیت صادق یا کاذب بودن را دارند اما منطق فقط از جمله های خبری استفاده می کند

9. کدام گزینه در مورد عبارت قضیه ای که به افراد محدود نسبتی میدهد ضرورتاً درست است؟

1) ممکن است کلیه نباشد

2) ممکن است محصوره نباشد

3) از اقسام قضایای شخصیه است

4) حتماً موجبه جزئیه است

10. ترتیب قضایای زیر در کدام گزینه به صورت سالبه جزئیه، سالبه کلیه، موجبه جزئیه و موجبه کلیه آمده است؟

الف) همه حیوانات نفس می کشند

ب) بعضی از انسانها به زبان عربی تکلم می‌کنند

ج) بعضی از مردم نژاد پرست نیستند

د) هیچ نویسنده‌ای بی سواد نیست

1) ألف-د-ب-ج                       2)ج-ب-د-الف

3)ألف-د-ج-ب                        4)ج-د-ب-الف

1.گزینه 3 راه حل تستی: در این سوال از حذف گزینه استفاده می کنیم. نتیجه استقرا بزوما کلی است گزینه 2و4 حذف میشوند در ریاضیات نیز از استقرا استفاده میشود. پس پاسخ گزینه3 است.

در متن کتاب درسی گفته شده استقرا در علم تجربی مبنای اعتماد است؛ با آزمودن چند مورد جزئی به نتیجه ای کلی میرسد. 

2.گزینه4 گزینه 1 تمثیل است استدلالی صورت نگرفته فقط گفته فلان شبیه فلان است. در گزینه دوم از مسئله کلی نتیجه جزئی گرفته و یک قیاس است در گزینه سوم با استقرا تعمیمی مواجه هستیم زیرا از جزئی نتیجه کلی گرفته با بررسی نمره دو درس سعید نتیجه گرفته کلا سعید دانش آموز ضعیفی است. در گزینه چهارم با توجه به شباهت چای و موادمخدر(داشتن نیکوتین) استدلال کرده است.

نکته بسیار مهم؛ تمثیل با استدلال تمثیلی فرق دارد در استدلال تمثیلی براساس شباهت دو مورد جزئی نتیجه جزئی میگیریم. ولی تمثیل در هرجایی میتواند کاربرد داشته باشد در روانشناسی، ادبیات ، آموزش و .....

3.گزینه3 گزینه سوم یک اصل بدیهی ریاضی است که به استدلال نیاز ندارد. ولی زینه های دیگر با سنجیدن شرایط و بررسی تبیین های مختلف بهترین دلیل و تبیین را برای مسدله برمیگزیند.

نکته؛ استنتاج بهترین تبیین نتیجه قطعی ندارد و عموما در فرضیه سازی کاربرد دارد.

4.گزینه1 در استقرای تعمیمی از مقدمات جزئی به نتیجه کلی میرسیم. استقرای تعمیمی بر مبنای تخمین است پس نتیجه آن قطعی نیست و همواره این امکان وجود دارد که مورد استثنا پیدا کنیم. 

نکته، هرچه جزئی هایی که می آزماییم بیشتر باشند استقرای ما قوی تر است.

نکته؛ استقرا هیچگاه از قطعی نیست می تواند قوی یا ضعیف باشد.

5.گزینه2 برای مقابله با تمثیل ناروا دو روش داریم 1.توجه به وجوه ختلاف 2.استدلال تمثیلی مخالف. زمانی که میگوید انسان مثل حیوان... نگفته انسان حیوان نیست بلکه استدلال متفاوتی با استدلال قبلی آورده به عبارتی شکل استدلال را بهم ریخته. زمانی که میگوید انسان اشرف مخلوقات است به نحوی دارد به تفاوت انسان و حیوان اشاره میکند و مقدمات را زیر سوال میبرد. 

نکته؛ اگر مقدمات استدلال تمثیلی را بهم بریزد = توجه به وجوه اختلاف

نکته؛ اگر نتیجه متفاوتی بگیرد = استدلال تمثیلی مخالف

6.گزینه4 برای تشخیص قضیه بودن یا نبودن لازم است به ابتدای هر عبارت لفظ چرا را اضافه کنیم به این صورت که چرا بود آیا که در میخانه ها بگشایند معنی نمیدهد پس عبارت قضیه نیست اما در گزینه چهارم چرا در نمازم خم ابروی تو با یاد آمد این سوال معنی می‌دهد. می‌تواند مشخصی داشته باشد پس این گزینه قضیه است. 

نکته؛ راه تشخیص قضیه بودن یا نبودن اضافه کردن چرا به ابتدای عبارات است. توجه داشته باشید یک گزینه می‌تواند چند جمله داشته باشد

7.گزینه 2 این سوال چند قسمتی است چگونه از طریق حذف گزینه به پاسخ مورد نظر برسیم این قضیه قضیه ای شخصی نیست زیرا سور دارد و موضوع آن مفهومی جزئی نیست پس گزینه اول و سوم حذف می شود اما برای مشخص کردن کیفیت و کمیت ،، کیفیت رابطه قضیه ما است اینجا  *است* نشان دهنده کیفیت قضیه است و کمیت سور است و سور این قضیه *تعدادی* است.

نکته، کلماتی مثل تعدادی ، نیمی ، اندکی ، درصدی و.. سور های جزئی هستند. 

8.گزینه3 رد سایر گزینه ها گزینه اول باید می گفت محمول و و حالت موضوع است پس پس این گزینه اشتباه است در گزینه دوم ما گفتیم که جای تالی و مقدم می تواند عوض شود تغییری در تالی و مقدم بودن آنها ایجاد نمی‌شود. گزینه چهارم اشتباه است زیرا تنها جملات خبری قضیه هستند قابلیت صدق و کذب را دارند. 

نکته، اگر جای محمول و موضوع جابه‌ جا شود تغییر در محمول و موضوع بودن آنها ایجاد نمی شود مثل ، پایتخت ایران تهران است تهران موضوع و پایتخت ایران محمول این قضیه است.

9.گزینه1 رد سایر گزینه ها سوم اشتباه است زیرا قضیه شخصیه قضیه این است که نسبتی را به یک مفهوم خاص یا یک گروه خاص می دهد گزینه دوم باید به این نکته اشاره کنیم که وقتی نسبتی را به افراد چه محدود و چه غیر محدود می‌دهیم با قضیه محصوره مواجه هستیم گزینه چهارم نیز غلط است زیرا قضیه محصور می تواند جزئی یا کلی باشد. 

نکته، افراد محدود لزوماً به صور جزئی اشاره ندارد.

10.گزینه4 قضیه با سور هر یا هیچ کلیه است قضیه با سور بعضی جزئیه است. اگر رابطه قضیه ایجابی باشد قضیه موجبه است اگر رابطه قضیه سلبی باشد قضیه سالبه است.

قسمت الف) سور کلی است و رابطه ایجابی است=موجبه کلیه

ب)سور جزئی است و رابطه ایجابی= موجبه جزئیه

ج)سور جزئی است و رابطه سلبی است= سالبه جزئیه

د)سور کلی است و رابطه سلبی= سالبه جزئیه