« ایستگاه دوازدهم » :
وزن : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن
تو هيچ عهد نبستی که عاقبت نشکستی/ مرا بر آتش سوزان نشاندی و ننشستی
خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم / به صورت تو نگاری ندیدم و نشنیدم
به خاک پای تو سوگند و نور دیده حافظ / که بی رخ تو فروغ از چراغ دیده ندیدم
بیا که نوبت صلح است و دوستی و عنایت/ به شرط آن که نگوییم از آن چه رفت حکایت
مرا سخن به نهایت رسید و فکر به پایان/ هنوز وصف جمالت نمی رسد به نهایت
خبر برید به بلبل که عهد می شکند گل/ تو نیز اگر بتوانی ببند بار تحول
در آن نفس که بمیرم در آرزوی تو باشم/ بدان امید دهم جان که خاک کوی تو باشم
« تست » :
1- کدام گزینه در وزن «مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن» سروده نشده است؟ (تالیفی)
1) حدیث روضه نگویم گل بهشت نبویم / جمال حور نجویم دوان به سوی تو باشم
2) ندیدمت که بکردی وفا بدان چه بگفتی / طریق وصل گشادی من آمدم تو برفتی
3) من ای صبا ره رفتن به کوی دوست ندانم / تو می روی به سلامت سلام من برسانی
4) فاتحه ای چو آمدی بر سر خسته ای بخوان / لب بگشا که می دهد لعل لبت به مرده جان
2- وزن واژه مقابل کدام مصراع، نادرست است؟ (تالیفی)
1) نظر به چشم ارادت مکن به صورت دنیا : (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن)
2) کان سیه کاسه در آخر بکشد مهمان را : (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن)
3) شمع سحرگهی اگر لاف ز عارض تو زد : (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن)
4) مکن اسرار نهانی که وی اسرار بداند : (فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن)
3- وزن کدام بیت متفاوت است؟ (تالیفی)
1) خواب از پی آن آید تا عقل تو بستاند / دیوانه کجا خسبد دیوانه چه شب داند
2) کجایی ای دل و جانم مگر که در دل و جانی / که کس نمی دهد از تو به هیچ جای نشانی
3) چگونه دل نسپارم به صورت تو، نگارا؟ / که در جمال تو دیدم کمال صنع خدا را
4) کسی که چشمه چشمش چنین ز گریه بجوشد / چگونه راز دل خود ز چشم خلق بپوشد
4- همه ابیات در یکی از اوزان همسان دو لختی سروده شده اند، به جز ... . (تالیفی)
1) سحر با باد می گفتم حدیث آرزومندی / خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی
2) راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد / شعری بخوان که با او رطل گران توان زد
3) هزار نامه نوشتم یکی جواب نیامد / به سوی ما خبر او به هیچ باب نیامد
4) به ترانه های شیرین به بهانه های زرین / بکشید سوی خانه مه خوب خوش لقا را
5- کدام مصراع را نمی توان به دو گونه تقسیم بندی هجایی کرد؟ (تالیفی)
1) از خون خود نوشتم نزدیک دوست نامه
2) آن میوه بهشتی کآمد به دستت ای جان
3) ز هجر او دل من هر زمان به دست غم افتد
4) جان از پی آن باید تا عیش و طرب بیند
« پاسخنامه » :
سوال 1 : گزینه 4 – وزن این بیت، «مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن» می باشد.
سوال 2 : گزینه 3 - وزن صحیح این مصراع، «مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن» است.
سوال 3 : گزینه 1 – سایر ابیات در وزن «مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن» سروده شده اند اما وزن بیت گزینه 1 ، «مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن» است.
سوال 4 : گزینه 1 – وزن این گزینه، «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن» است که وزن همسان تک پایه ای می باشد. بررسی سایر گزینه ها :
گزینه «2» : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
گزینه «3» : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن
گزینه «4» : فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن
سوال 5 : گزینه 3 – این گزینه در وزن «مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن» سروده شده است که به گونه دیگری قابل تقسیم بندی هجایی نیست. بررسی سایر گزینه ها:
گزینه «1» و «2» : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن یـــا مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن
گزینه «4» : مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن یـــا مستفعل مفعولن مستفعل مفعولن
