سلام دوستان عزیز
در این مطلب میخواهیم نکته ها و حفظیات فصل 3 شیمی یازدهم مطابق با بودجه بندی آزمون 19 آذر که برای پاسخگویی به سوالات آزمون باید به آنها مسلط باشید، بپردازیم.
| دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران رتبه 328 منطقه دو - کنکور ریاضی 1398 |
بودجه بندی فصل سوم شیمی 2 در کنکور سال های اخیر
پوشاک و الیاف
با رشد جمعیت جهان و افزایش چشمگیر مصرف پوشاک، روش های سنتی تولید پوشاک ( استفاده از پشم، پوست، چرم، پنبه و ...) دیگر پاسخگوی نیازهای جامعه نبود. به همین دلیل صنعت نساجی به وجود آمد.
طبق آمارها در سال 2014 میلادی در حدود 100 میلیون تن انواع الیاف در جهان تولید و مصرف شده است.به طور کلی در حال حاضر میزان نسبی الیاف ساختگی تولید شده در جهان بیشتر از الیاف طبیعی است.
به طور کلی الیاف را می توان به دو دسته طبیعی و ساختگی تقسیم بندی کرد که به صورت زیر هستند:
1- الیاف طبیعی: به الیافی که در طبیعت یافت می شود، گفته می شود. مانند: پشم، پنبه و ...
2- الیاف ساختگی: به الیافی گفته می شود که در طبیعت جود ندارند، بلکه از واکنش بین مواد شیمیایی تولید می شوند، گفته می شود. از این الیاف نیز برای تولید پارچه، پوشاک، ظروف نچسب، یکبار مصرف و پلاستیکی، فرش، پرده و ... استفاده می شود.
الیاف درشت مولکول
به ترکیبات مولکولی که تعداد اتم های آن ها به ده ها هزار می رسد درشت مولکول ها گفته می شود. مانند سلولز، نشاسته، پروتئین موجود در پشم، ابریشم، انسولین و ... که درشت مولکول های طبیعی هستند و پلی اتن، پلی استر، نایلون، تفلون و ... که در طبیعت یافت نمی شوند و درشت مولکول های ساختگی می باشند.
بسپارش
پلیمری شدن یا بسپارش واکنشی است که طی آن بعضی از مولکول های کوچک در شرایط مناسب به هم متصل می شوند و ایجاد مولکول هایی با زنجیر های بلند و جرم مولی زیاد می کنند و به واکنش دهنده ها در این واکنش مونومر(تک پار) و به فرآورده ها پلیمر(بسپار) گفته می شود.
نکته: هر ترکیب آلی که در ساختارهای خود دارای پیوند دوگانه کربن-کربن (c=c) باشد، می تواند در واکنش های پلیمری شدن شرکت کند. به عنوان مثال گاز اتن (CH2=CH2) را در فشار بالا گرم کنیم، جامد سفید رنگی پدید می آید که جرم مولی آن اغلب ده ها هزار گرم بر مول است و در ساختار آن هزاران اتم کربن و هیدروژن وجود دارد. به این فرآورده ها جامد پلی اتن گفته می شود.
تفلون
تفلون دارای ویژگی های زیر می باشد:
1- نقطه ذوب بالایی دارد و در برابر گرما مقاوم است.
2- از نظر شیمیایی بی اثر است و با مواد شیمیایی واکنش نشان می دهد.
3- در حلال های آلی حل نمی شود و نچسب است.
انواع پلی اتن:
پلی اتن سبک: این نوع پلی اتن چگالی کمتری دارد و شفاف است. از آن ها به دلیل انعطاف پذیری بیشتر در تولید کیسه پلاستیک استفاده می شود و پلی اتن شاخه دار محسوب می شود.
پلی اتن سنگین: این نوع پلی اتن چگالی بیشتری دارد و کدر است، از آن برای تهیه ی لوله های پلاستیکی، دبه های آب یا بطری کدر شیر که سخت تر و محکم تر هستند، استفاده می شود و بدون شاخه نیز هستند.
الکل ها
همانطور که می دانید الکل ها دسته ای از ترکیبات الکلی می باشند که دارای یک یا چند گروه عاملی هیدروکسیل(OH) هستند که با یک پیوند اشتراکی به اتم کربن متصل می شود. فرمول عمومی الکل ها به صورت CnH(2n+1)OH یا CnH(2n+2)O می باشند که در آن ها n= 1,2,3,… می باشد.
ساده ترین آن متانول CH3OH و آشناترین الکل یک عاملی، اتانول (C2H5OH) می باشد. به طور کلی الکل های یک عاملی را می توان به صورت R-OH نشان داد که در آن R یک زنجیر هیدروکربنی هست.
کربوکسیلیک اسید ها
دسته ای دیگر از ترکیب های آلی هستند که مزه ی ترش دارند و دارای گروه عاملی کربوکسیل(-COOH) هستند. فرمول عمومی کربوکسیلیک اسیدهای تک عاملی به صورت CnH2nO2 می باشد که در آن ها n= 1,2,3,… است.
استر ها
استرها دسته ای از مواد آلی هستند که فرمول عمومی آنها CnH2nO2 می باشد. از واکنش یک الکل و یک کربوکسیلیک اسید به دست می آید. به عنوان مثال: از واکنش اتانوئیک اسید با اتانول استرِ اتیل اتانوات به دست می آید.
برای نام گذاری الکل ها:
الف – ابتدا زنجیر اصلی را تعیین می کنیم که دارای بیشترین تعداد اتم کربن و عامل هیدروکسیل است.
ب – شماره گذاری از طرف عامل الکلی انجام می گیرد.
پ – برای نوشتن نام ابتدا شماره و نام شاخه، بعد شماره کربنی که عامل الکلی روی آن قرار دارد را نوشته و در پایان نام زنجیر اصلی را با پسوند «ول» می نویسیم.
کربوکسیلیک اسیدها
1- از فرمول عمومی RCOOH پیروی می کنند.
2- با استرها ایزومرند.
3- اسیدها به دلیل داشتن عامل OH توانایی تشکیل پیوند هیدروژنی را دارند، پس کربوکسیلیک اسیدهای سبک حداکثر با پنج اتم کربن در حلال قطبی مانند آب به خوبی حل می شوند، ولی با افزایش طول زنجیر هیدروکربنی و افزایش نیروی جاذبه واندروالسی و غلبه بخش ناقطبی بر بخش قطبی بر بخش قطبی از حلالیت اسید کاسته می شود به طوریکه عملا بسیاری از آن ها در آب نامحلول خواهند بود (روغن و چربی).
4- برای نامگذاری کربوکسیلیک اسیدها، ابتدا شماره و نام شاخه فرعی سپس نام زنجیر اصلی با پسوند "اونیک اسید" نوشته می شود.
5- ساده ترین کربوکسیلیک اسید یک عاملی متانوئیک اسید (فورمیک اسید یا اسید مورچه) است.
آمین ها
آمین ها دسته ی دیگری از ترکیبات آلی هستند که از مشتقات آمونیاک (NH3) می باشند. در ساختار آن ها اتم های N,H,C وجود دارد. با جایگزینی یک، دو یا سه اتم هیدروژن آمونیاک با زنجیره ی هیدروکربنی (R) آمین تولید می شود. 
آمید ها
آمید ها دسته ی دیگری از ترکیبات آلی هستند که دارای گروه عاملی آمیدی هستند. عامل آمیدی از واکنش اسید آلی با آمین ها به دست می آید.
1- آلکان های راست زنجیر چون کاملا ناقطبی هستند در آب حل نمی شوند و الکل های تا 3 اتم کربن به هر نسبتی در آب حل می شوند.
2- در کربوکسیلیک اسید ها نیز مانند، الکل ها، با افزایش طول زنجیر کربنی بخش ناقطبی بزرگتر می شود و قطبیت مولکول کاهش می یابد. در نتیجه انحلال پذیری آن ها در آب کم تر می شود.
3- ویتامین های آ، دی، کا ناقطبی و ویتامین ث قطبی هستند.
کولار یکی از معروف ترین پلی آمید هاست. این پلیمر سبک و محکم از فولاد هم جرم خود پنج برابر مقاوم تر است و در تهیه ی تایر اتومبیل، قایق بادبانی، لباس های مخصوص موتور سواری و جلیقه های ضد گلوله استفاده می شود.به واکنش شکسته شدن استر با آب آبکافت می گویند.
از پلی لاکتیک اسید انواع ظرف های پلاستیکی یکبار مصرف مانند وسایل آشپز خانه، سفره، سطل زباله، کیسه ی پلاستیکی و.... تولید می شوند و شیر ترش دارای لاکتیک اسید است.
پلیمر سبز
1- دسته ای از پلیمرها که توسط جانداران ذره بینی تجزیه شده و به آب و کرین دی اکسید تبدیل می شوند.
2- این پلیمرها را از فرآورده های کشاورزی مانند سیب زمینی، ذرت و نیشکر تهیه می کنند.
3- نشاسته ← لاکتیک اسید ← پلی لاکتیک اسید
تست 1:
کدام موارد از مطالب زیر، نادرست اند؟
آ) پلیمری شدن واکنشی است که در آن مولکول های کوچک در دما و فشار اتاق به یکدیگر متصل می شوند و مولکول هایی با زنجیرهای بلند تولید می کنند.
ب) به واکنش دهنده ها در واکنش پلیمری شدن، تک پار می گویند که خواص آن ها با فرآوردهء واکنش، متفاوت است.
پ) واکنش دهنده ها در واکنش پلیمری شدن می توانند از طلای سیاه استخراج شده باشند.
ت) بالا بودن جرم مولی فرآوردهء واکنش پلیمری شدن، بیانگر این موضوع است که شمار اتم های سازندهء هر مولکول مونومر بسیار زیاد است.
1) آ و ت 2) آ و ب 3) ب و پ 4) پ و ت
تست 2:
تست 3:
دوستان عزیز می توانید برای دسترسی به نسخه کامل خلاصه نکات به همراه پاسخ فایل، پی دی اف زیر را دانلود کنید!
فراموش نکنید اگر سوالی در رابطه با این مبحث داشتید می توانید به راحتی در کامنت ها سوال خود را برای ما بنویسید.
برای ارتباط با رتبه برترها صفحه اینستاگرام زیر رو دنبال کنید.
با آرزوی موفقیت و کامیابی
