سلام به دوستان عزیز کانونی . . . ! ! !
در این بخش قصد داریم مروری بر مطالب و نکات درس سوم فلسفه یازدهم یعنی (( فلسفه و زندگی )) داشته باشیم .
امیدواریم مطالب ذکر شده ، شما را در یادگیری بهتر این درس ، یاری دهد .
 | دانشجوی رشته علوم قضایی دانشگاه علوم قضایی تهران رتبه 16 منطقه دو - کنکور انسانی 1400 |
هر یک از ما باورهایی درباره جهان ، انسان ، مرگ ، عدالت ، زیبایی و . . . داریم که :
• گاهی با باورهای دیگران یکسان است و گاهی هم متفاوت است .
• بر اساس این باورها زندگی می کنیم و بر اساس آن ها تصمیم می گیریم و عمل می کنیم .
• دلایل برخی از این باورها را می دانیم و ممکن است برای برخی دلیلی نداشته و بر اساس عادت آن ها را قبول کرده باشیم .
• این باورها که فلسفه ما را می سازند ، نقش تعیین کننده ای در انتخاب اهداف ما دارند .
چه کسانی اهل تفکر فلسفی اند و این افراد به دنبال چه هستند ؟
کسانی که فارغ از اشتغالات روزانه لحظاتی :
الف- به تفکر درباره باورهای خود می پردازند .
ب- نسبت به پذیرش آن باورها می اندیشند .
ج- می خواهند به ریشه باورهای خود برسند و چرایی قبول آن ها را مرور کنند .
د- می کوشند بنیان های فکری خود را در چهارچوب «عقل و منطق» قرار دهند .
اندیشیدن فیلسوفانه چیست و نتیجه نهایی آن کدام است ؟
۱- تأمل کردن در باورهای مربوط به زندگی است .
۲- آموختن چرایی و یافتن دلایل درستی یا نادرستی باورها .
۳- پذیرفتن باورهای درست و کنار گذاشتن باورهای نادرست .
نتیجه نهایی اندیشیدن فیلسوفانه :
۱- بنیان های فکری خودمان را می سازیم .
۲- به آزاد اندیشی می رسیم .
۳- شخصیتی مستقل کسب می کنیم .
باورها ، فلسفه ی ما را می سازند و نقش تعیین کننده ای در انتخاب اهداف دارند . باورها هستند که به ما می گویند چه چیزی را هدف زندگی قرار دهیم و از چه چیزی گریزان باشیم . لذا فلسفه ی هر کس ، معنا دهنده به زندگی او است .
انسان ها در رابطه با «باورهای فلسفی» و توجه و اندیشیدن به آنها ، به 3 دسته تقسیم می شوند :
دسته اول :
• کمتر به اموری مانند حقیقت انسان و جهان می اندیشند .
• به آموخته ها از دور و برشان قناعت می کنند .
• در انتخاب هدف نیز دقت چندانی ندارند و بیشتر دنباله رو دیگران هستند .
دسته دوم :
• برخی افراد در باورهای فلسفی می اندیشند .
• در بسیاری موارد به دانشی درست درباره جهان و انسان می رسند .
• در نتیجه می توانند هدف قابل قبولی برای زندگی برگزینند و زندگی آنان معنای درستی پیدا می کند .
دسته سوم :
• نگرشی نادرست درباره جهان و انسان دارند .
• در انتخاب هدف به خطا رفته اند .
• زندگی آن ها معنای نادرستی به خود گرفته است .
دوری از مغالطه ها : یکی از فواید آموختن منطق ، توانایی تشخیص مغالطه ها و خارج کردن آن ها از باور هاست ؛ فلسفه از این توانایی منطق کمک می گیرد تا اندیشه های فلسفی درست از تفکرات غلط تشخیص داده شود و راه رسیدن به اعتقادات درست فراهم گردد . فیلسوفان می کوشند با کاستن از مغالطه ها ، فهم درستی از حقایق ، چه در عالم هستی و چه در مسائل بنیادی زندگی ارائه دهند و آن را با گفتار خالی از مغالطه بیان کنند. فیلسوفان همچنین می کوشند نمونه هایی از مغالطه های فلسفی را جهت عبرت گرفتن دیگران نشان دهند ، زیرا گاهی برخی بدون اینکه دقت کنند باوری را که مبنای آن یک مغالطه است ، پذیرفته و بر اساس آن تصمیم می گیرند و عمل می کنند.
استقلال در اندیشه : فیلسوف واقعی هیچ سخنی را بدون دلیل نمی پذیرد ، عقیده اش را بر پایه خیالات ، تبلیغات و تعصّب بنا نمی کند . او درباره استدلال ها می اندیشد و اگر به درستی شان پی ببرد ، آن ها را می پذیرد . ( با استدلال عقیده ای را می پذیرد و با استدلال از آنچه پذیرفته است ، دفاع می کند . ) همه ی مردم در مسائل بنیادین فلسفی مانند خدا ، آزادی ، اختیار و . . . می اندیشند و نظر می دهند .
تفاوت فیلسوف با دیگران :
• فیلسوف درباره مسائل بنیادین و اساسی به نحو جدی فکر می کند .
• با روش درست وارد این قبیل مسائل می شود و پاسخ می دهد .
• فیلسوف تابع برهان و استدلال است نه تابع افراد و اشخاص .
رهایی از عادات غیر منطقی : عادات غیر منطقی زمانی شکل می گیرد که افراد یک جامعه افکار و عقایدی را می پذیرند که پشتوانه عقلی و منطقی محکمی ندارد ، بلکه بر اثر مرور زمان و با انتقال از نسلی به نسل بعد ، به صورت یک عادت در آمده و اکثر افراد جامعه بدون دلیل آن را پذیرفته اند . افراد متفکر ، این قبیل افکار را مورد نقد و بررسی قرار می دهند و اگر منطبق با عقل و استدلال نبود ، آنها را نمی پذیرند و می کوشند سایر مردم را به باطل بودن آن افکار آگاه کنند . چون این عقاید و افکار باطل ، مورد پذیرش مردم هستند ، مردم در ابتدا سخنان متفکران را نمی پذیرند و حتی دیدگاه آنها را باطل و انحرافی می دانند . البته استقامت و پایداری متفکران ، بالاخره موثر واقع می شود و باطل بودن آن افکار و عقاید به تدریج آشکار می شود و مردم عقاید باطل خود را کنار می گذارند و به حقیقت رو می آورند .
تمثیل غار افلاطون : افلاطون ، فیلسوف یونانی ، تمثیلی دارد که به (( تمثیل غار افلاطون )) مشهور است . این تمثیل در واقع مثالی برای استقلال در اندیشه و رهایی از عادات غیرمنطقی است . افلاطون در تمثیل غار نشان می دهد که چگونه فلسفه ، انسان را به سمت آزادی حقیقی هدایت می کند . این تمثیل در کتاب جمهوری افلاطون بیان شده است .
🟡 تست 🟡
1-کدام مورد ، ویژه ی تفکر فلسفی است ؟ (کنکور خارج 1400)
1)تأمل در باورهای بنیادین زندگی 2)استفاده از روش عقلی و استدلالی
3)تلاش برای رهایی از عادت های غیر منطقی 4)تلاش برای پاسخ قانونمند به سوالات مطرح شده
2-کدام گزینه به ترتیب بیانگر تفاوت و شباهت فرد عادی با فیلسوف است ؟ (آزمون 21 / 8 / 1400 کانون قلمچی)
1)نحوه اندیشیدن ، مبنای عقیده 2)موضوع اندیشیدن ، پذیرش نظرات
3)پذیرش نظرات ، نحوه اندیشیدن 4)مبنای عقیده ، موضوع اندیشیدن
3-کدام گزینه عبارت صحیحی را بیان می کند ؟ (آزمون 21 / 8 / 1400 کانون قلمچی)
1)فلسفه می تواند به تنهایی راه رسیدن به اعتقادات درست فلسفی را هموار سازد .
2)تلاش فیلسوفان ، حذف مغالطه ها برای ارائه فهم درست از حقایق و مسائل بنیادین است .
3)فیلسوفان قادرند بدون مغالطه نظرات خود را درباره جهان اظهار کنند .
4)استفاده ی فیلسوفان از مغالطه ها به منظور اقناع مردم برای پذیرش نظرات شان است .
4-كدام گزينه درست است؟ (آزمون 21 / 8 / 1400 کانون قلمچی)
1)همه ی باورهای ما بر مبنای عادات شکل گرفته اند .
2)تنها در صورتی که باورهای نادرست را کنار بگذاریم به آزاد اندیشی می رسیم .
3)همه ی عادت های ما بدون علت ، بد و تنها از روی تعصب شکل گرفته اند .
4)شرط فیلسوف برای پذیرش عقایدی که از یک نسل به نسل دیگر رسیده اند ، انطباق شان با عقل و استدلال است .
5-عبارت صحيح با توجه به مبحث فوايد تفكر فلسفي كدام است؟ (آزمون 21 / 8 / 1400 کانون قلمچی)
1)فيلسوف تمامي سخنان مستدل را مي پذيرد .
2)هدف فيلسوف از بيان مغالطات ، با مردم متفاوت است .
3)محتوا و صورت انديشیدن فیلسوف و یک فرد عادي همانند هم است .
4)پاره كردن زنجیر عادت های متعصبانه تنها به كمك علم منطق امكان پذیر است .
✅ پاسخنامه ✅
پاسخ گزینه 1 است . تفکر فلسفی غور در باورهای بنیادین زندگی است .
پاسخ گزینه 4 است . شباهت فيلسوف با فرد عادي در اين است كه هر دو آنها مي توانند درباره مسائل بنيادين فلسفي مانند خدا ، رنج ، شادي و ... بينديشند ؛ اما تفاوت هـای
آنها در موارد زير است :
مبناي عقيده : مبناي عقيده فيلسوف تنها عقل و منطق است ؛ اما فرد عـادی ممكن است مبناي عقايدش را تعصب ، خيالات يا تبليغات قرار دهد .
پذيرش نظرات : فرد عادي ممكن است بدون انديشيدن هر دليلي را بپـذيرد ؛ اما فيلسوف تنها دلايل و سخنان درست و مستدل را مي پذيرد .
نحوه انديشيدن : نحوه انديشيدن فيلسوف ، جدي و با روش درست است ؛ امـا فرد عادي اين گونه نيست .
پاسخ گزینه 3 است . بيان حقايق هستي و مسائل بنيـادين زنـدگي بـا گفتـاري مناسـب و بـدون مغالطه از وظايف مهم فيلسوفان است و آنها به اين امر قادرند .
تشريح گزينه هاي ديگر :
گزينه 1 : فلسفه با كمك علم منطق قادر به انجام اين امر است .
گزينه 2 : تلاش فيلسوفان در راستاي كاستن از مغالطـات در باورهـاي مردم براي ارائه حقايق هستي است ، نه حـذف آنهـا كـه شـايد تـا حـدودي غيرممكن باشد .
گزينه 4 : فيلسوفان بـه دليـل عبـرت گـرفتن مـردم ، از برخـي مغالطـات استفاده كرده و آنها را مثال مي زنند .
پاسخ گزینه 4 است . فیلسوفان افکار و عقایدی را که بر اثر مرور زمان یا انتقال از نسلی به نسل دیگر در میان مردم به صورت عادی در آمده است را مورد نقد و ارزیابی قرار می دهند و اگر منطبق با عقل و استدلال نبود ، آنها را نمی پذیرند و تلاش می کنند که سایر مردم را از باطل بودن آنها مطلع کنند .
پاسخ گزینه 2 است . فیلسوفان آگاهانه چندین مثال از مغالطات را برای عبرت گرفتن مردم بیان می کنند ؛ اما مردم عادی ناآگاهانه به دام مغالطات می افتند .
تشریح گزینه های دیگر :
گزینه 1 : فیلسوف درباره استدلال ها می اندیشد و اگر به درستی شان پی ببرد ، آنها را می پذیرد .
گزینه 3 : شاید محتوای اندیشیدن فیلسوف و یک فرد عادی همانند هم باشد و هر دو به مسائل بنیادین بیندیشند اما صورت اندیشیدن فیلسوف بر خلاف فرد عادی ، جدی و با روش درست است .
گزینه 4 : پاره کردن زنجیر عادت های متعصبانه و رسیدن به آزاد اندیشی از طریق تفکر فلسفی و با همکاری منطق و فلسفه شکل می گیرد .
ضمناً فایل ضمیمه که در آن ، این مطلب به صورت یک جا و با کیفیت بیشتری آورده شده را می توانید در انتهای مطلب دانلود کنید .
تهیه کننده :
سپاس از توجه شما 🌹
