درسنامه حماسه و اسطوره - خلاقیت نمایشی
اسطوره( Epic ) و حماسه ( Myth )
ويژگي هاي اسطوره : منظوم هستند
شخصيت ها اغلب نيروهاي طبيعي و خدايان هستند و انسانها در آن جايي ندارند و داراي حال و هوايي معنوي هستند چون بخش اعظم آن درباره آفرينش جهان و انسان است.
اسطوره توجيه انسان بدوي براي پديده هاي پيرامون خويش است.
مشهورترين اسطوره هاي جهان
اسطوره تيامات : در وصف آفرينش جهان است. درباره تيامات نخستين مادر عالم و آپسو نخستين پدر عالم است. اسطوره تيامات متعلق به بين النهرين (سومر) است.
اساطير ايراني : اساطير پرستش طبيعت : مهر يا ميترا (الهه خورشيد) و ناهيد يا آناهيتا الهه آب و آذر خداي آتش و روشنايي - بهرام در اساطير ايراني خداي جنگ و پيروزي-چيستا الهه خرد و فرزانگي-سروش خداي فرمان برداري و نظم
است.
اساطير يوناني : يونانيان به پرستش خدايان بسيار به جاي يك خدا معتقد بودند. خدايان يوناني مانند خداي يكتا داراي كمال نبودند به يكديگر حسودي ميكردند و انتقام ميگرفتند و عاشق ميشدند.يوناني ها انسان را در برابر تقدير ناتوان می دانستند. مساله تقدير در نمايشنامه هاي يوناني مهم است.هر خداي يوناني مظهر يكي از نيروهاي طبيعت و صفت انساني است.
زئوس : خداي خدايان
آفروديت : الهه عشق
آتنا : الهه خرد
آرتميس : الهه مهتاب و شكار
آپولون : خداي خورشيد
هادس : خداي جهنم
پرسيفون : الهه جهنم
ديونيزوس : خداي شراب و انگور و مستي و شور و ديوانگ
حماسه
حماسه در لغت به معناي شجاعت و دلاوري است. به طور كلي حماسه ها منظوم هستند اما حماسه هايي منثور هم داريم مانند : شاهنامه ابو منصوري به نثر شاهنامه فردوسي به شعر
عنصر اغراق در ساختار خماسه نهفته است. حماسه داراي وجه فانتزي تخيلي مي باشد. در حماسه زنان حضوري كم رنگ دارند و عنصري فرعي در طرح داستان هستند. در كل دنياي حماسه دنيايي مردانه است.
Epic ويژگي هاي حماسه
*شخصيت محوري در حماسه زن نيست (مرد ها هستند)
*حماسه همچون اسطوره منظوم است ( قرابت با اسطوره )
*اغراق عنصري مهم است در حماسه
*زبان حماسه فاخر و باشكوه است
* به شرح پهلواني جنگجويان مي پردازد
*حيوانات جايگاه خاصي دارند(سيمرغ و اژدها)
مشهورترين حماسه هاي جهان :
حماسه گيل گمش (سومر) : قديمي ترين حماسه جهان است و متعلق به تمدن بين النهرين (سومر) است. اين حماسه به شرح پيروزي هاي گيل گمش نيمه خدا مي پردازد.
شاهنامه فردوسي : از سه بخش تاريخي و حماسي و اسطوره اي تشكيل شده است. شاهنامه فردوسي از منابع مهم پرده خواني و نقالي ايراني به شمار مي آيد.
حماسه مهابهاراتا : بلند ترين منظومه حماسي جهان است كه توسط وياساي هندي نوشته شده است. داستان نبرد بر حكومت هند و نيروهاي خير و شر است.
حماسه رامايانا : منظومه اي حماسي از والميكي است. داستان درباره راما و سيتا است.
حماسه ايلياد : موضوع اين حماسه شرح دلاوري هاي اشيل در جنگ ترواست.
حماسه اديسه : ادامه ماجراهاي حماسه ايلياد پس از كشته شدن اشيل توسط تروايي هاست.
حماسه انئيد : اين حماسه رومي است و سروده ويرژيل شاعر مشهور رومي است. تحت تاثير حماسه هاي ايلياد و اديسه نوشته شده است. اينجا قهرمان يعني انئيد با اشيل مقايسه ميشود.
حماسه زيگفريد : اين حماسه آلماني است و مربوط به اژدها كشي است. زيگفريد همچون اسفنديار رويين تن بوده است.
منبع : كتاب خلاقيت نمايشي سبز قلم چي
نویسنده گلشن اسكندري دانشجوي سينما دانشگاه هنر تهران