خطا در نقشه برداری

خطا در نقشه برداری

عوامل خطا:

ریشه خطاها: به طور کلی خطاهای اندازه گیری ناشی از عوامل زیر می باشند:

1- عوامل دستگاهی. 2- عوامل انسانی. 3- عوامل طبیعی.

خطاهای دستگاهی:

این خطاها نتیجه فنی و نارسایی ساختمانی دستگاه اندازه گیری و یا خارج از تنظیم بودن قسمت های مختلف آن است چون غالبا دستگاه ها کامل و بدون عیب نیستند باید نارسایی ها و نقش آن ها را دانست و در اندازه گیری های دقیق با انتخاب روش مناسب کار و یا تصحیح های لازم اثر آن ها را از بین برد.

خطاهای انسانی:

علت این خطاها بیشتر نارسائی حواس انسانی مثل حس شنوایی ولامه-بینائی است.

خطاهای طبیعی:

ریشه این خطاها را در عوامل طبیعی باید جست وجو کرد و از آن جمله اند:

1- اثر شکست نور. 2- اثر اغناء زمین. 3- اثر باد. 4- خطای مربوط به تغییرات درجه حرارت محیط اندازه گیری.

این خطاها از اختیار نقشه بردار خارجند ولی می توان با انتخاب روش مناسب اثر آنهارا تا حدی خنثی نموده وخطا را کاهش داد.

خطاهای سیستماتیک و خطاهای اتفاقی:

خطاها با توجه به خصوصیات آنها به دو گروه تقسیم می شوند:

1- خطاهای سیستماتیک. 2- خطاهای اتفاقی.

خطاهای سیستماتیک یا دستگاهی: خطاهائی هستند که در شرایط مشابه اندازه گیری مقدار و جهت آنها ثابت می ماند.

خطاهای اتفاقی: چنانچه خطاهای سیستماتیک و اشتباه ها کاملا حذف و یا تصحیح شوند با وجود این خطائی در اندازه گیری ها باقی می ماند که علت آنها مشخص نیست و مقدار و علامت آنها قابل پیش بینی نبوده و آنها را خطای اتفاقی می نامیم.

خطای مطلق و خطای نسبی:

خطای یک اندازه گیری را به طور ساده خطای مطلق آن می نامند ولی غالبا این خطا به تنهایی نمی تواند دقت اندازه گیری را بیان نماید. پس از تعریف خطای نسبی استفاده می شود.

خطای نسبی=خطای مطلق اندازه گیری تقسیم بر اندازه کمیت

خطاها و اشتباهات در مترکشی:

اشتباه ها: مهمترین اشتباه های مترکشی به شرح زیرند:

1- اشتباه گرفتن نقاط انتهایی قطعه ها. 2- اشتباه در خواندن و یا نوشتن اندازه ها. 3- اضافه به حساب آوردن یا از قلم انداختن یک یا چند دهنه طول کامل متر.

نمونه های مهم خطاهای سیستماتیک در متر کشی به شرح زیرند:

1- افقی نگرفتن متر. 2- انحراف در ژالن گذاری، یعنی در یک امتداد نبودن میخ هایی که فاصله ها را به قطعات کوچک تقسیم کرده اند. 3- اختلاف درجه حرارت محیط نسبت به درجه حرارت استاندارد. 4- اختلاف نیروی کشش وارده نسبت به کشش استاندارد. 5- برابر نبودن طول واقعی متر با طول اسمی آن.

خطاهای اتفاقی: مهمترین خطاهای اتفاقی در مترکشی عبارتند از:

1- خطای مربوط به ارتعاشات شاغول در اثر باد و منطبق نبودن کامل آن بر نقطه. 2- خطای مربوط به قرائت درجات متر. 3- خطاهای سیستماتیک مترکشی را که قبلا دیدیم در صورتیکه قابل توجه بوده و کنترل شوند قابل تصحیح بوده، در غیر این صورت به خصوص وقتی تصحیح آنها مورد توجه نباشد، به صورت خطای اتفاقی در می آیند.