کارشناسي ارشد يا فوق ليسانس، مقطع تحصيلي پس از کارشناسي در دانشگاههاي ايران است. کارشناسي ارشد معادل درجه مسترز (Masters) در دانشگاههاي غربي است.
بسته به رشته تحصيلي، يکي از عناوين زير به فارغ‌التحصيلان کارشناسي ارشد اطلاق مي‌گردد:
• کارشناسي ارشد در رشته‌هاي علوم و مهندسي (Master of Science) يا بطور مخفف MSc در بريتانيا و بسياري از کشورهاي همسود آن، يا MS در آمريکا و کانادا
• کارشناسي ارشد در رشته‌هاي علوم انساني و هنر (Master of Arts) يا بطور مخفف MA
• کارشناسي ارشد در مهندسي (بدون پايان‌نامه) Master of Engineering يا بطور مخفف MEng يا ME
• کارشناسي ارشد در مديريت بازرگاني (Master of Business Administration)يا بطور مخفف MBA
کسب دانشنامه (مدرک) در اين مقطع بسته به دانشگاه، برنامه‌ريزي آموزشي و ميزان فشردگي آموزش و پژوهش معمولاً نيازمند يک تا سه سال تحصيل پس از دوره کارشناسي است.
انتخاب صحيح مسير، برنامه ريزي درست و شناخت موانع از عامل مهم موفقيت در کنکور کارشناسي ارشد خواهد بود.
مقطع تحصيلي کارشناسي ارشد يکي از اهداف بزرگ تحصيلي است که با چهار سال تحصيل در دانشگاه مي توان به آن دست يافت.
داوطلبان بسيار زيادي هستند که بدون داشتن معدل بالا نتيجه بسيار مطلوبي به دست آورده اند.
آگاهي از محيط آزمون، تعداد شرکت کنندگان و رشته تحصيلي يکي از مسائلي است که براي آمادگي در کنکور مطرح مي شود.
کارشناسي ارشد شرايط و توانايي هاي ويژه اي را نطلبيده و هر دانشجوي داراي مدرک ليسانس، حتي با معدل کم مي تواند در آن شرکت کند.
در کنکور کارشناسي ارشد داوطلبان از روي درصد وارد دانشگاه مي شوند، بنابراين بايد به اصول آزمون همچون توضيحات فني و تخصصي خود آزمون و نحوه پراکندگي درصدها، رتبه ها و تعيين محل حساسيت رقابت ها و اهميت و تاثيرميانگين هر ماده درسي در نتيجه آزمون و نحوه بهره برداري صحيح از آن مباحث درسي مسلط باشند.
دانشجويان قبل از ورود به کنکور کارشناسي ارشد بايد از طريق انجمن هاي علمي و نشريه هاي مربوط به رشته خود آگاهي لازم را کسب کنند.
هر سال داوطلبان زيادي در آزمون ورودي دانشگاهها شرکت مي کنندوبعد از حدود دوماه کارنامه نتايج اوليه آزمون خود را دريافت مي کنند.تحليل صحيح در نتايج اوليه اين آزمون براي انتخاب رشته و گزينش بعدي مهم وسرنوشت سازاست.اما نحوه تحليل اين کارنامه ها بستگي به اطلاعات و تجربه افراد شرکت کننده داشته واگر اشتباهي در دريافت اطلاعات ويا راهنمايي بوجود آيد ممکن داوطلب را از انتخاب رشته نااميدويامنصرف و گمراه نمايد.
در اينجا به چند اشتباه رايج در اين زمينه اشاره نموده و آنها را مطرح ميکنيم
• اشتباه اول: عده اي از داوطلبان که رتبه خود را اصطلاحا درخشان نمي بينند, با جمع زدن ظرفيت پذيرش يک يک دانشگاههاي مورد انتخاب رشته و محاسبه فاصله رتبه خود از عدد بدست آمده, از انتخاب رشته منصرف مي شوند. اشتباه اين عزيزان از آنجا ناشي مي شود که آنها با نحوه انتخاب رشته کارشناسي ارشد دانشگاهها آشنايي ندارند .
• اشتباه دوم: با توجه به اينکه نحوه انتخاب رشته کارشناسي ارشد براساس علاقمندي داوطلب مي باشد, اين مطلب به خوبي توسط انتخاب رشته کنندگان تفهيم نشده و گروهي در ترتيب کردن رشته هاي مورد تقاضاي خود دچار اشتباه مي شوند.
• اشتباه سوم: عدم آشنايي صحيح از سهميه ثبت نامي در آزمون کارشناسي ارشد ,امتيازات و نحوه تخصيص معدل.
• اشتباه چهارم: عدم انتخاب رشته هاي متناسب با رتبه داوطلب که شايد اين اشتباه بدترين و مهمترين بين آنها باشد.فراموش نکنيد بازه مطلوب و متناسب با رتبه خود بايد انتخاب شود,در غير اينصورت فرصت انتخاب رشته خود را از دست ميدهيد.انتخاب اين بازه مناسب نيازمند به اطلاعات آماري داشته ودر دسترس همگان نيست.
به هرحال، همانطور که دانشجويان رشته هاي مهندسي در دروس خود خوانده اند – فرايند تصميم گيري و انتخاب اگر براساس اصول علمي و سيستماتيک اجرا شود وپيش برود طبيعتا نتايج قابل قبول و مطلوبي به ارمغان خواهد آورد.
اگر بخواهيم به اين سوال که «چگونه مي توانستيم رتبه بهتري کسب نماييم؟» نگاه دقيقتري داشته باشيم و يک پاسخ مفيد و کارآمد دهيم ، ارائه چه پاسخي مي تواند بهترين باشد؟ انچه که مسلم است اينست که ارائه يک پاسخ صحيح منجر به تشکيل يک الگوي جامع در افزايش رتبه آزمونها شده و در مقطع آزمون کارشناسي ارشد مفيدوموثر است.
براي دريافت يک جواب خوب بهتر است ببينيم چه کساني مي توانند از ديدگاه خود به اين سوال پاسخ دهند. در ادامه با مطالعه و بررسي تک تک نظرات به يک جمعبندي خواهيم رسيد.
گروه هاي منتخب عبارتند از:
1. نفرات برتر کنکور
2. مشاوران و برنامه ريزان تحصيلي
3. اساتيد و مدرسين آزمون کارشناسي ارشد
1. ديدگاه نفرات برتر آزمون کارشناسي ارشد عبارت است از:
• همه برنامه ريزي درسي منحصر بفرد داشته اند
• همه با انگيزه قوي و روشن در حال مطالعه بوده اند
• همه در باره رشته دانشگاهي و ادامه تحصيل خود در تحصيلات تکميلي مصمم هستند.
• سرفصلهاي کنکور را زودتر تمام کرده بودند وهمه چند بار فرصت کرده بودند که درسهاي خود را دوره کنند.
• فهميدن و رسيدن به عمق مطالب درسي اصل با اهميت مطالعات آنها بوده است.
• حل کردن مستمر تمرين و تست هميشه در برنامه هاي آنها وجود داشته است.
• بعضي هايشان از چند منبع تدريس استفاده مي کردند.
1. ديدگاه مشاوران تحصيلي عبارت است از:
• برنامه ريزي فردي
• آموزش و تفهيم دقيق و عميق مطالب درسي
• مرور چند باره کتب و مفاهيم درسي
• سنجش و ارزيابي تحصيلي
• حمايت و پشتيباني صحيح سيستم آموزشي
• مصمم و مقيد بودن به اجراي برنامه هاي خود
1. ديدگاه اساتيد و دبيران عبارت است از:
• ساختار اطلاعات علمي او دردروس از انسجام برخوردار باشد.
• تمرين و تست از هر مبحث درسي سرلوحه مطالعه او باشد.
• داراي زمانبندي صحيح نسبت به مطالعه دروس باشد.
در مجموع بايد متذکر شويم تمامي داوطلبان آزمون کارشناسي ارشد عزيزاني همچون ديگر فرزندان اين مرز و بوم هستند اما آنها دراين سن به اين بلوغ فکري رسيده اند که براي موفق بودن بايد ايمان ،اراده مصمم ، برنامه ، پشتکار و حوصله داشته باشندو اتلاف بيهوده وقت ارزشمند خودپرهيز کرده و يک مرز صحيحي ميان جديت و تفريح و استراحت طراحي کنند و خود را ملزم به رعايت اين مرز بدانند.
در اين بخش مي¬خواهيم بدانيم رتبه واقعي شما چند است؟
شايد اين سوال در ذهن شما نيز خطور کرده باشد که "چرا سازمان سنجش آموزش کشور در مرحله اعلام نتايج, بيش از ظرفيت واقعي دانشگاهها اعلام رتبه ميکند؟"
شايد با مشاهده رتبه خود و مجموع ظرفيت دانشگاهها در رشته خود از انتخاب رشته منصرف شده ايد.
اگر اينطور است به يک " راز مهم " در کارنامه خود توجه کنيد
"بسياري از رتبه هاي قبل از شما پوچ است!!" چرا؟؟
اغلب رشته هاي امتحاني داراي گرايش هاي متعددي است که ضرايب اهميت دروس در اين گرايش ها متفاوت است.بنابراين شرکت کنندگان بسته به هدفشان درسها را کمتروبيشتر مطالعه کرده ودرآزمون شرکت ميکنند.
وقتي شما در آزمون شرکت مي کنيد, کارنامه مرحله اول حاوي رتبه شما در هرکدام از گرايشهاو به تفکيک است .اين مطلب را با مثالي بيشتر بررسي مي کنيم.
مثلا براي رشته اي داراي چهار گرايش و براي داوطلبي فرضي, رتبه هاي زير بدست آمده است:
• گرايش اول رتبه 590
• گرايش دوم رتبه 628
• گرايش سوم رتبه 392
• گرايش چهارم رتبه 889
تعداد حداکثر پذيرش کليه دانشگاهاي ارائه دهنده اين رشته هم مجموعا 210 نفر مي باشد. با نگاهي به اطلاعات بالا, داوطلب عزيز - والبته بدشانس – ما بايد برود و به فکر سال آينده باشد. اما قسمت قشنگ داستان از اينجا شروع مي شود:
اگر به وضعيت رتبه 1 در گرايش شماره اول اين رشته توجه کنيد متوجه خواهيد شد که او هم در گرايشهاي ديگر رتبه هاي ديگري کسب کرده است. فرض کنيد کارنامه رتبه 1 اين رشته به صورت زير است:
• گرايش اول رتبه 1
• گرايش دوم رتبه 23
• گرايش سوم رتبه 16
• گرايش چهارم رتبه 29
حالا با دقت به سوالات زير جواب دهيد:
• اگر جاي اين دانشجو باشيد ازکدام گرايش انتخاب ميکنيد؟
• درصورتي که از گرايش اول, دانشگاه انتخاب کنيد,انتخاب چندم قبول مي شويد؟
• با قبولي در انتخاب اول تکليف رتبه هاي ديگر شما در انتخابهاي گرايش هاي ديگر چيست؟
• مثلا در گرايش دوم نفر 24 کنکور رتبه واقعي او چند است!!!!!!!!!
• آيا در گرايشهاي دوم به بعد نيز کساني بوده اند که داراي رتبه 1 در آن گرايشها و رتبه هاي ديگر در باقي گرايشها باشند؟
پس
"رتبه واقعي شما چند است؟"
اينجاست که تصميم گيري در باره انتخاب رشته سخت مي شود.زيرا حالا شما با واقعيتي جديدوسوالاتي جديد مواجه مي شويد.
از کدام دانشگاه شروع به انتخاب رشته کنم که شانس قبولي داشته باشم؟
آيا اگر اشتباه انتخاب رشته کنم موقعيت, وقت و سرمايه ام ازدست ميرود!؟
رتبه واقعي خود را چگونه بدست آورم؟
آيا استفاده از کارنامه هاي سال گذشته قبولي ها ويا اطلاعاتي از اين قبيل براي انتخاب رشته امسال من کافي است؟
در انتهاي اين بحث به نکاتي در ارتباط با انتخاب رشته آزمون کارشناسي ارشد دانشگاه آزاد بدون توجه به رشته کارشناسي مي¬پردازيم.
هر داوطلب در آزمون کارشناسي ارشد 91 دانشگاه آزاد مي‌تواند بدون در نظر گرفتن رشته تحصيلي خود در دوره کارشناسي و با توجه به علاقه، يک رشته را انتخاب کند.
انتخاب رشته آزمون کارشناسي ارشد دانشگاه آزاد بدون توجه به رشته کارشناسي صورت مي¬پذيرد.
در آزمون کارشناسي ارشد 91 دانشگاه آزاد با توجه به ضرايب هر درس نمره کل داوطلبان محاسبه شده و رتبه آنان در رشته/شهر انتخابي به ترتيب نمره کل از بيشترين به کمترين معين مي‌شود.
در اين آزمون از داوطلباني که بالاترين نمرات را در رشته/شهر انتخابي خود کسب کرده‌اند با رعايت حدنصاب قبولي و با توجه به ظرفيت مصوب، گزينش انجام مي‌شود.
تعدادي از رشته‌هاي اين آزمون در بيش از يک واحد دانشگاهي در تهران داير مي‌شود و گزينش اين رشته‌ها براي واحدهاي مستقر در تهران به صورت همزمان انجام خواهد شد.
داوطلباني که يکي از اين رشته‌ها را انتخاب کرده‌اند و واحد دانشگاهي آنها يکي از واحدهاي مستقر در تهران است با اولويت نمره کل، رعايت حدنصاب قبولي و به تعداد ظرفيت، ابتدا در واحد دانشگاهي انتخابي و در صورت عدم پذيرش در ديگر واحدهاي مستقر در تهران گزينش خواهند شد.
هر داوطلب در آزمون کارشناسي ارشد۹۲ دانشگاه آزاد مي‌تواند بدون در نظر گرفتن رشته تحصيلي خود در دوره کارشناسي و با توجه به علاقه، يک رشته را انتخاب کند البته داوطلبان گروه علوم پزشکي ملزم به رعايت شرط تجانس رشته انتخابي با مدرک فارغ التحصيلي خود هستند.