معرفی استان یزد

درباره استان يزد

استان يَزد از استان‌هاي ايران است. مرکز آن شهر يزد است.

يزد منطقه‌اي خشک و بياباني است.

گروه بزرگي از زرتشتيان ايران در استان يزد زندگي مي‌کنند
 

جمعيت استان يزد

جمعيت: ۱۰۷۴۴۲۸ نفر مرکز استان: يزد

تعداد شهرستان: ۱۱

تعداد بخش: ۲۲

تعداد شهر: ۲۴

تعداد دهستان: ۵۱

تعداد آبادي: –

مساحت: ۱۲۹۲۸۴٫۸۵۹ کيلومتر مربع

گويش در استان يزد

مردم يزد به زبان فارسي رايج با پاره اي ويژ گيهاي گويشي سخن مي گويند و بسياري از واژه ها و ترکيبات زيباي فارسي را در گويش خود حفظ کرده اند. در استان يزد برخي ويژگيهاي گويشي ميان شهرستانها ي مختلف محسوس است. معتقدي به آيين زرتشتي در ميان خود هنوز به زبان تياک نشان سخن مي گويد و بويژه مراسم مدهبي خود را با اين زبان انجام مي دهند.

شخصيت هاي معروف استا يزد

آيت الله العظمي سيدمحمدکاظم طباطبايي يزدي

آيت الله العظمي سيدمحمد خاتمي (رئيس دولت اصلاحات)

دکتر محمرضا عارف (معاون اول دولت اصلاحات)

ورود به استان

با هواپيما

فرودگاه يزد از بسياري استان ها پرواز مستقيم دارد همچنين طبس نيز فرودگاه دارد

با قطار

از طريق خط هاي آهن مشهد-بافق ، کرمان -بافق ، بندرعباس-بافق ،اصفهان-يزد و همينطور از خط آهن تهران-قم-کاشان-بادرود-يزد وارد شويد

خط آهن اين استان شاهرگ حياتي ايران را تشکيل مي دهد

با اتوبوس

از شهرهاي مختلفي به اين استان توريستي اتوبوس وجود دارد مانند :شيراز،کرمان ،اصفهان و تهران همينطور مسير بياباني از مشهد مي توانيد به اين استان برويد

با اتومبيل

از شرق از طريق استانهاي خراسان رضوي و جنوبي مي توانيد وارد شهر طبس شويد

از جنوب از طريق جاده هاي کرمان-بافق-يزد و رفسنجان-يزد و شهربابک-هرات از طريق استان کرمان و اقليد- ابرکوه از طريق استان فارس

از شمال از مسير بزرگراه نائين-يزد وارد شويد

از تهران تا يزد حدود۶۷۱ کيلومتر راه است

از کرمان تا يزد حدود ۳۵۱ کيلومتر راه است

چَک‌چَک يا چکچکو :

يکي از زيارتگاه‌هاي مهم زرتشتيان است. اين زيارتگاه که زرتشتيان به آن پيرسبز نيز مي‌گويند در استان يزد و در کوه‌هاي ميان اردکان و انجيره قرار دارد. زرتشتيان هر ساله از روز ۲۴ خرداد به مدت چهار روز در اين زيارتگاه دور هم جمع شده و به نيايش مي‌پردازند. فاصله اين زيارتگاه تا شهر يزد ۴۸ کيلومتر است.

هر سال جشن مهرگان در اين زيارتگاه جشن برگزار مي‌شود و زرتشتيان بسياري در اين مکان گرد هم مي‌آيند.

گفته مي‌شود نام «چک چک» يا «چک چکو» از صداي قطره‌هاي آبي گرفته شده که از صخره‌اي مي‌چکد و اکنون به درون يک منبع ذخيره هدايت مي‌شود. نيايشگاه پير سبز امکانات رفاهي مانند برق، آب آشاميدني و تعدادي اتاق دارد که براي استراحت ساخته شده که به آن‌ها «خيله» مي‌گويند. در داخل يکي از اتاق‌ها چاهي به ژرفاي بيش از ۵۰ متر وجود دارد.

خانه لاريها: 

از مجموعه بناهاي تاريخي متعلق به دوران قاجاريه شامل شش باب خانه با فضاهاي کاملاً معماري ويژه خانه‌هاي کويري مي‌باشد.اين خانه در سال ۱۲۸۶ قمري ساخته شده مالک آن حاج محمد ابراهيم لاري بوده است. سابقا بعنوان خانقاه نعمت اللهي از آن استفاده مي‌شد. مساحت آن حدود ۱۷۰۰متر وزير بنائي معادل ۱۲۰۰متر مربع را داراست. درها، پنجره‌ها ، ارسي ها و اتاقهاي آئينه کاري و نقاشي شده آن يکي از نمونه‌هاي زيبا و عالي خانه‌هاي اعياني قرن سيزدهم است.اين مجموعه همجوار بناهاي تاريخي چون مدرسه ضيائيه يا زندان اسکندر ، بقعه سيد گلسرخ و برج و با روي يزد است که جمعاً شش هزار متر مربع وسعت دارد خانه لاريها به شماره ثبتي ۱۸۳۷ در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده‌است

نارين قلعه ميبد برج کبوتر خانه ميببد کاروانسراي شاه عباسي ميبد بافت تاريخي ميبد خانه سالار ميبد يخچال ميبد آسياب دوسنگي ميبد امامزاده خديجه خاتون ميبد مقبره سيدرکن الدين – مقبره سيد شمس الدين – آب انبار شش بادگير – آتشکدهُ يزدان – ميدان امير چخماق – باغ گلشن طبس – پير سبز چک چک – خانهٔ لاري‌ها – دخمهٔ زرتشتيان – رباط ساغند – زندان اسکندر -سرو کهن ابرکوه – غار چهار طاقي – قلعهٔ مروست – آسياب آبي اشکذر – مسجد جامع کبير يزد -مسجد ريگ مجومرد(قرن هشتم اين مسجد تا سال ۱۳۶۹ شمسي در زير شن مدفون بود و در آنسال کشف شد) -مجموعه باغ وزير حجت آباد رضوانشهر مسجد شاه ولي – ميدان و حمام خان – باغ دولت آباد – مسجد فهرج.

همچنين از مناطق خوش آب وهواي استان مهريز، تفت، ده بالا، طزرجان و غربال‌بيز هستند

شهرهاي استان

ابرکوه – احمدآباد – اردکان – اشکذر – بافق – بهاباد – تفت – حميديا – خضرآباد – زارچ – شاهديه – شواز – طبس – عشق آباد – مروست – مهردشت – مهريز – ميبد – ندوشن – نير – هرات 

ديدني هاي تاريخي

کاروانسراها

۱٫ کاروانسراهاي تاجرنشين : (اين کاروانسراها جزيي از بافت بازار است و يک فضاي تجاري به شمار مي آيد) کاروانسراي علي آقاي شيرازي – کاروانسراي سادات در بازارچه پنجه علي

۲٫ کاروانسراهاي درون شهري : (اين کاروانسراها در اطراف بازار قرار دارند و بيشتر مورد استفاده ي ساکنان آبادي هاي اطراف قرار مي گرفته اند) کاروانسراي بافقي ها – کاروانسراي ده بالايي ها – کاروانسراي بندر آبادي ها (بُندَرآبادي ها) – کاروانسراي مشير – کاروانسراي اميرچخماق

کاروانسراي ابوالمعلي – کاروانسراي افشار – کاروانسراي بيابانکي ها – کاروانسراي پنجه علي – کاروانسراي سيد حيدري – کاروانسراي شيرازي ها – کاروانسراي علي آقا – کاروانسراي فهادان – کاروانسراي لرد تازيان – کاروانسراي والي – کاروانسراي وکيل – کاروانسراي مشير – کاروانسراي مرزاکور – کاروانسراي پسته – کاروانسراي پشت سيد – کاروانسراي تخت استاد – کاروانسراي خواجه – کاروانسراي در سيد کاروانسراي دو در – کاروانسراي سادات (کاروانسراي کلاه دوزها) – کاروانسراي شاهزاده – کاروانسراي عرب ها – کاروانسراي کرماني ها – کاروانسراي کوچه ي مير قطب – کاروانسراي گلشن – کاروانسراي گودال مصلي – کاروانسراي گودالک – کاروانسراي لب خندق – کاروانسراي محله ي تل

۳٫ کاروانسراهاي ميان شهري : کاروانسراي خرگوشي (جاده قديم يزد – اصفهان) – کاروانسراي خرانق (جاده ي يزد – خراسان) – کاروانسراي دهشير (جاده ي يزد – شيراز) – رباط زين الدين (جاده ي يزد کرمان) – رباط ميبد (جاده قديم يزد – تهران) – رباط ابوالقاسم رشتي – رباط ساغند – کاروانسراي علي آباد – رباط اول – رباط دوم (رباط شاه نشين) – کاروانسراي حوض جعفر – کاروانسراي اله آباد – رباط شاهزاده – رباط و برج ارجنان – رباط نارستان

محله هاي قديمي

محله ي سرجمع – محله ي يعقوبي (ياقوبي) – محله ي سر دوراه – محله ي باجوردي – محله ي مير قطب – محله ي مصلي – محله ي امامزاده – محله ي ميدانشاه (بعثت) – محله ي چهارمنار – محله ي دومنار – محله ي شش بادگيري – محله ي خواجه خضر – محله ي دارالشفاء – محله ي لب خندق – محله ي پنبه کاران (معروف به پنبه گـَـلـُون) – محله ي امير چخماق (مير چخماق) – محله ي قلعه کهنه

خانه هاي تاريخي

خانه ي لاري ها – خانه ي حاج کاظم رسوليان – خانه ي عرب ها – خانه ي ملک التجار – خانه ي حاج علي اکبر قناد – خانه ي شيخ هراتي – خانه ي مشير – خانه ي حسينيان – خانه ي ميرزا محمد حسن قزويني زاده – خانه ي پوست فروش ها – خانه ي کلاهدوزها – خانه ي حاج آقا حسين باغي – خانه ي بي بي فاطمه تاجر

آب انبارها

يزد = آب انبار سيد و صحرا – آب انبار شش بادگيري – آب انبار مسعودي – آب انبار حاج علي اکبري – آب انبار خواجه – آب انبار گلشن – آب انبار رستم – آب انبار گيو – آب انبار کلاهدوزها – آب انبار ملک التجار – آب انبار ميرزا شفيع
ميبد = آب انبار حسن آباد
تفت = آب انبار جاده ده بالا – آب انبار برالنسويه
رستاق = آب انبار کشتخوان

مدرسه هاي تاريخي

مدرسه ي مارکار – مدرسه ي ضيائيه (زندان اسکندر) – مدرسه ي شهاب الدين قاسم طراز – مدرسه ي خان – مدرسه ي مصلي – مدرسه ي امام خميني – مدرسه ي ابوالمعالي – مدرسه ي حسينيه – مدرسه ي دومنار – مدرسه ي ميدان قيام – مدرسه ي عبدالرحيم خان (مدرسه ي نو) – مدرسه ي کماليه – مدرسه ي ملا اسماعيل

ميدان هاي تاريخي

ميدان خان – ميدان امير چخماق (مير چخماق) – ميدان وقت و ساعت – ميدان قيام (شاه)

قلعه ها

قلعه ي نارين قلعه (نارنج قلعه) – قلعه ي شواز – قلعه ي خورميز – قلعه ي سريزد – قلعه ي بارجين – قلعه ي رکن آباد – قلعه ي ابراهيم آباد – قلعه ي زارچ – قلعه ي غرآباد – قلعه ي خويدک – قلعه ي کافرقلعه – قلعه ي فهرج – قلعه ي ندوشن

باغ هاي تاريخي

باغ دولت آباد – باغ خان – باغ مشير – باغ کلاه فرنگي – باغ مرشد – باغ دکتر اولياء – باغ محموديه – باغ سرآسياب – باغ گلکار – باغ اکرمي – باغ  علي نقي خان

بازارهاي قديمي

بازار يزد – بازارچه ي کوشک نو – بازارچه ي شاه ابوالقاسم (شهاب الدين طراز) – بازارچه ي غلامعلي خراساني – بازارچه ي هاشم خان – بازارچه ي پشت باغ – بازارچه ي محله تل

آسياب هاي قديمي

آسياب سنگ سياه – آسياب کچلگ – آسياب ده آباد – آسياب بيده – آسياب باغستان – آسياب اميري و بفروئيه – آسياب مذوار – آسياب مهريز – آسياب تفت – آسياب اسلاميه – آسياب فراشاه – آسياب اشکدز

يخچال هاي قديمي

يخچال ابرکوه – يخچال ميبد

آتشکده ها

آتش ورهرام (بهرام) يزد – آتشکده ي در مهر

نيايشگاه هاي زرتشتيان

نيايشگاه پيرسبز (چکچکو – پيرسوز) – نيايشگاه بونوپرس – نيايشگاه پيرهريشت – درب مهرنوش – درب مهر دستوران – پيرانگاه سروچم – پيرشاه – ورهرام ايزد – پير مهرايزد – پير نارستانه – پير بانو – پير نارکي – گاهنبارخانه ي موبدان

مسجدهاي قديمي

مسجد جامع کبير يزد – مسجد ميرچخماق (امير چخماق) – مسجد ملا اسماعيل – مسجد اهرستان – مسجد بندرآباد (بُندَرآباد) – مسجد جامع بهاباد – مسجد جامع عقدا – مسجد جامع اردکان – مسجد جامع فيروزآباد – مسجد آمنه گل – مسجد جامع ابرقو – مسجد شاه ولي – مسجد جامع طرزجان – مسجد جامع فهرج – مسجد امام حسن – مسجد بزرگ پشت باغ – مسجد جامع خرانق – مسجد حاجي کامل – مسجد خونزا – مسجد زاويه – مسجد ساباط – مسجد محله گل کاران

آرامگاه ها و امامزاده ها

امامزاده ابوجعفر – بقعه ي سيد خليل – بقعه ي دوازده امام – بقعه ي شاه سيد رضا – بقعه ي شيخ احمد فهادان – بقعه ي شيخ داد – امازاده سيد محمد – زيارتگاه خديجه خاتون (خجه خاتون) – بقعه ي شيخ داوود – بقعه ي سيد پنهون – بقعه ي شاه خليل تفت – مقبره ي شيخ زين العابدين علي خاموش – امامزاده عبدالله بن موسي بن جعفر – آرامگاه پير چراغ ميبد – آرامگاه شهداي فهرج – امامزاده زيد بن موسي الکاظم – امامزاده سيد مير حسن – امامزاده شازده فاضل يزد – امامزاده شاهزاده علي – امامزاده عبدالله – امامزاده کشته خانه – بقعه ي زرنديان – بقعه ي سادات قل هوالله – بقعه ي ستي فاطمه يزد

خانقاه ها

خانقاه شيخ تقي الدين – خانقاه شيخ علي بنيمان – خانقاه سرريک – خانقاه کوشک نو – خانقاه قطريان – خانقاه شيخ محمد – خانقاه مجومرد – خانقاه ميبد – خانقاه تفت – خانقاه قهستان – خانقاه ابرقو – خانقاه عقدا – خانقاه شمسيه – خانقاه بندرآباد – خانقاه بيداخويد

گردشگاه هاي طبيعي

دره ها و جايگاه هاي تابستاني (ييلاقي)

منشاد – بنادک سادات (بنافت) – طرزجان – ده بالا (هِدِش) در ميان کوه و سانيج – بردستان در پشتکوه

چشمه ها

تفت = چشمه تامهر
مهريز = غربالبيز

کوه ها

شيرکوه (۴۰۰۰ متر) – برف خانه طرزجان – چک چک

غارها

ابرکوه = غار چک و علا – غار ابرکوه
هامانه خرانق ها = غار هامانه
اسلاميه = غار اسلاميه فراشاه – غار باد معصوم
ندوشن = غار نباتي -
عقدا = غار اشکفت
يزد = غار چهارتاقي – غار دره زنجير – غار ده کفتر
دهج = غار ايوب
مهريز = غار هشتاد

مناطق حفاظت شده

کلمند – بهادران – کوه بافق و آريز

گونه هاي جانوري

آهو (غزال ايراني) – جبير – هوبره – کل – بز – قوچ – ميش – پلنگ – کفتار – روباه – گرگ – خرگوش – کبک – تيهو – باقرقره – زاغ بور – عقاب – لاک پشت – بزمجه – مارهاي سمي و افعي – مار جعفري

کويرها

کوير اردکان (سيان کوه) – کوير ابرقو – کوير در انجير – کوير هرات و مروست – کوير بهشت آباد – کوير بهادران – کوير ساغند – کوير حاجي آباد – کوير زرين آباد