سلام به همه دوستان !
در این مطلب قصد داریم مبحث جامعه شناسی تبیینی از درس سوم جامعه شناسی دوازدهم را با هم مطالعه و بررسی کنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، شما را در یادگیری بهتر این مبحث ، یاری کند .
 | رتبه 9 منطقه دو کنکور انسانی 1400 دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران |
صفحه اینستاگرام ما
برای ارتباط با برترها و رزرو پشتیبان ویژه، را دنبال کنید.
همچنین می توانید با شماره 0218451 داخلی 3123 تماس بگیرید.
ویژگی های مطلب :
🔴 درسنامه کامل جامعه شناسی تبیینی 🔴
🔴 مشخص کردن روابط علت و معلول 🔴
🔴 4 تست با پاسخ تشریحی 🔴
🔴 جامعه شناسی تبیینی همان جامعه شناسی پوزیتیویستی است و پوزیتیویسم، به معنای وحدت روش علوم است؛ یعنی در همه دانش های علمی، روش مطالعه یکسان است و آن هم روش تجربی است.
🔴 نکته مهم : در اوایل قرن نوزدهم میلادی ، با محدود دانستن دانش علمی به دانش تجربی صرفا تبیین های تجربی به رسمیت شناخته می شد؛ یعنی تنها بیان آن دسته از روابط علت و معلولی میان پدیده ها، دانش علمی و معتبر محسوب می شد که با حس و تجربه مشاهده پذیر باشد .
🔴 مثال : همه ما از خودرو استفاده کرده ایم اما ممکن است از چگونگی عملکرد و نظم بین اجزای آن اطلاع دقیقی نداشته باشیم. خودرو زمانی حرکت می کند که اجزای آن با نظم خاصی در کنار هم قرار گرفته باشند. دانشمندان با فعالیت های علمی، نظم و ترتیب میان این اجزا را شناخته و سپس کنترل کرده اند تا بتوانند از آن در ساخت خودرو استفاده کنند و همچنان سعی در بهبود نظم میان این اجزا دارند تا خودروی بهتری بسازند. دانشمندان در زیست شناسی و پزشکی نیز همین گونه عمل می کنند و با شناخت قواعد حاکم بر بدن، به پیشگیری از بیماری ها و درمان آنها می پردازند .
🔴 نکته : به نظر این دسته از جامعه شناسان، جوامع از انسان ها، نهادها، سازمان ها، ساختمان ها، خیابان ها، خودروها و بسیاری عناصر دیگر تشکیل شده اند که با نظمی خاص در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، همانطور که بدن و ماشین از اجزایی تشکیل شده اند که با نظمی خاص در کنار هم قرار گرفته اند .
🔴 لمبروزو با روش تبیینی می خواست مجرم بودن یا نبودن را با مشاهده ویژگی های جسمانی و ظاهری تشخیص دهد و بدین منظور از ابزارهایی مانند نبض نگار آبی، جمجمه نگار، آوانگاشت و... استفاده نمود .
بخوانیم و بدانیم
🔴 تشبیه جامعه به موجود زنده امکان پذیر است اما یکسان دانستن آنها صحیح نیست. عده ای جامعه را با بدن انسان و عده ای دیگر آن را با روح انسان مقایسه می کنند. البته همانطور که انسان بدن و روح دارد، جامعه هم بیرون و درونی دارد .
🔴 جامعه شناسی تبیینی جامعه و نظم اجتماعی را براساس مناسبات بیرونی توضیح می دهد و این روابط و مناسبات را مبتنی بر قرارداد، ترس و اجبار می داند. افراد جامعه براساس نوعی قرارداد ، قواعد و مقرراتی را می پذیرند .
مقایسه دقیق تر طبیعت و جامعه
»»» | طبیعت بیرون و مستقل از ماست. |
ویژگی قوانین طبیعت | ما آن را پدید نیاورده ایم و قبل از ما وجود داشته است. |
»»» | تلاش ما برای شناخت قوانین طبیعت ، این قوانین را تغییر نمی دهد. |
🔴 نکته : ما فقط می توانیم قوانین طبیعت را بشناسیم، سپس با استفاده از علوم طبیعی و تا جایی که قوانین طبیعی به ما اجازه می دهند، در طبیعت و پدیده هایی مانند ماشین و بدن که براساس قوانین طبیعی عمل می کنند، تغییراتی ایجاد نماییم و آن پدیده ها را کنترل کنیم .
جایگاه انسان در رویکرد تبیینی :
مغلوب جامعه - یک موجود طبیعی پیچیده تر از سایر موجودات طبیعی (در حالی که انسان ها با سایر موجودات طبیعی تفاوت های بنیادی دارند.)
جایگاه جامعه در رویکرد تبیینی :
یک پدیده طبیعی پیچیده تر از سایر پدیده های طبیعی - در نظر گرفتن تفاوت جوامع تنها از نوع تفاوت کمّی
🔴 از منظر این دیدگاه ، برخی جوامع از برخی دیگر پیچیده ترند ، در رفع نیازهای خود تواناترند و به همین دلیل پیشرفته ترند .
🔴 طرفداران این دیدگاه گمان می کنند که همه جوامع، مسیر یکسانی به سوی پیشرفت طی می کنند و از جوامع ساده به جوامع پیچیده تبدیل می شوند (دیدگاه طولی یا تک خطی به جوامع) ، در حالی که واقعیت این است که انسان ها می توانند جوامع و تاریخ های گوناگونی را پدید آورند .
تست شماره یک
به ترتیب پاسخ هریک از سوال های زیر کدام است ؟ (آزمون کانون ، ۳۰ آبان ۹۹)
- منظور از تبیین یا کارکرد آن چیست؟
- پیامد موفقیت های دانشمندان علوم طبیعی چیست؟
- هدف در جامعه شناسی تبیینی چیست؟
۱) بیان چیستی یک پدیده- پیش بینی، پیشگیری و کنترل جامعه- پیش بینی و کنترل پدیده های اجتماعی
۲) نشان دادن علت ایجاد یا زوال یک پدیده- شناخت نظم اجتماعی همانند شناخت طبیعت- پیش بینی و پیشگیری و کنترل طبیعت
۳) پدیده هایی که قبل مستقل از هم به نظر می رسیدند در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرند.- یکسان انگاری روش مطالعه طبیعت و نظم اجتماعی- غلبه جامعه بر انسان
۴) میان پدیده هایی که پیش تر در ارتباط با هم دیده می شده اند، روابط جدیدی طرح می شود.- برجسته کردن شباهت های جامعه و پدیده های طبیعی- پیش بینی و کنترل پدیده های اجتماعی
تست شماره دو
هریک از عبارات زیر به ترتیب پیامد، علت و مفهوم کدام مورد است؟ (تالیفی)
- عدم توانایی انسان برای ایجاد تغییری بنیادین در جامعه
- تلاش جامعه شناسی برای نزدیک شدن به علم فیزیک
- نشان دادن علت ایجاد یا نابودی یک پدیده
۱) وجود قوانین نظارتی، نیروها و ابزارهای کنترل کننده - به رسمیت شناختن تبیین های تجربی- تبیین
۲) یکسان دانستن قوانین طبیعت و قوانین جامعه - به رسمیت شناختن تبیین های تجربی - جامعه شناسی تبیینی
۳) وجود قوانین نظارتی، نیروها و ابزارهای کنترل کننده - انتخاب نام فیزیک اجتماعی برای این رشته - جامعه شناسی تبیینی
۴) یکسان دانستن قوانین طبیعت و قوانین جامعه - انتخاب نام فیزیک اجتماعی برای این رشته - تبیین
تست شماره سه
هریک از عبارات زیر به ترتیب به کدام مفهوم و موضوع اشاره دارد؟ (آزمون کانون ، ۲۶ دی ۹۹ با تغییر)
- شناسایی جامعه و پدیده های اجتماعی صرفا براساس دانش های ابزاری
- به معنای وحدت روش علوم
۱) جامعه واقعیتی بیرونی است. - جامعه شناسی تبیینی
۲) یکسان انگاری جامعه و طبیعت - پوزیتیویسم
۳) تقلیل انسان به پیچ و مهره های نظم اجتماعی - تاکید بر موضوع علوم
۴) یکسان انگاری طبیعت و جامعه- نگاه از درون
تست شماره چهار
به ترتیب صحیح یا غلط بودن هریک از عبارات زیر را مشخص نمایید. (تالیفی)
الف ) لمبروزو با روش تبیینی می خواست مجرم بودن یا نبودن را با مشاهده ویژگی های جسمانی و ظاهری تشخیص دهد.
ب ) جوامعی که نظم اجتماعی را از منظر مناسبات بیرونی برقرار می کنند، قادر هستند پیش بینی رفتارها را براساس میل و رضایت و رغبت تضمین کنند.
پ ) در رویکرد تبیینی، روش جامعه شناسی، همانند علوم طبیعی، حس و تجربه (نگاه از درون) در نظر گرفته می شود.
ت ) در اوایل قرن نوزدهم میلادی با محدود دانستن دانش علمی به دانش تجربی، صرفا تبیین های تجربی به رسمیت شناخته می شد.
۱) ص - ص - ص - غ ۲) غ - ص - غ - غ ۳) ص - غ - غ - ص ۴) ص - ص - غ – غ
تست شماره یک
پاسخ : گزینه 4
- منظور از تبیین، بیان چرایی یک پدیده و نشان دادن علت ایجاد یا زوال آن است.
- در تبیین، پدیده هایی که قبلا مستقل از هم به نظر می رسیدند، در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرند و میان پدیده هایی که پیش تر در ارتباط با هم دیده می شدند، روابط جدیدی مطرح می شود.
- پیامد موفقیت دانشمندان علوم طبیعی، برجسته کردن شباهت های جامعه و پدیده های طبیعی است.
- هدف در جامعه شناسی تبیینی، پیش بینی و کنترل پدیده های اجتماعی است.
تست شماره دو
پاسخ : گزینه 4
- عدم توانایی انسان برای ایجاد تغییری بنیادین در جامعه، پیامد یکسان دانستن قوانین طبیعت و قوانین جامعه است.
- تلاش جامعه شناسی برای نزدیک شدن به علم فیزیک علتِ انتخاب نام فیزیک اجتماعی توسط آگوست کنت برای این رشته است.
- نشان دادن علت ایجاد یا نابودی یک پدیده، بیانگر مفهوم تبیین است.
تست شماره سه
پاسخ : گزینه 2
- اگر ما طبیعت و جامعه و قوانینشان را یکسان در نظر بگیریم، در این صورت میتوانیم به شناسایی جامعه و پدیده های اجتماعی صرفا براساس دانش های ابزاری بپردازیم و قادر نخواهیم بود تغییری بنیادین در جامعه به وجود بیاوریم.
- پوزیتیویسم به معنای وحدت روش علوم می باشد.
تست شماره چهار
پاسخ : گزینه 3
تشریح عبارات نادرست :
ب ) جوامعی که نظم اجتماعی را از منظر مناسبات بیرونی برقرار می کنند، شاید با تطمیع و تهدید و اجبار قادر باشند پیش بینی رفتارها را تضمین کنند، اما در جلب مشارکت و همکاری افراد براساس میل، رضایت و رغبت موفق عمل نمی کنند.
پ ) در رویکرد تبیینی، روش جامعه شناسی همانند علوم طبیعی یعنی حس و تجربه (نگاه از بیرون) است.
تهیه کننده :
برای دریافت مطلب با کیفیت بهتر ، فایل ضمیمه را دانلود کنید .
سپاس از توجه شما 💖
