یکی از مهمترین گام ها برای ورود به دانشگاه در کنکور سراسری، داشتن یک انتخاب رشته صحیح و موفق است. مهمترین اصل برای اینکه بتوانید انتخاب رشته صحیح و موفقی داشته باشید، داشتن فراشناخت است. در این رابطه اصل اول علاقه شما به رشته های مورد نظرتان است.این علاقه یکدفعه ایجاد نمی شود. بلکه برای شناخت صحیح علاقه خود در هر رشته، باید اول مطالعه و تحقیق کنید و سپس با دانشجویان و دانش اموختگان و مشاوران مختلف گفتگو و مشورت کنید. برای به دست آوردن فراشناخت موضوعات زیر را حتما مورد توجه خودتان قرار دهید.
1) هدف و انگیزه خود را از انتخاب یک رشته مشخص کنید و احساسی و از روی چشم و هم چشمی انتخاب رشته نکنید.
2) توانایی های مورد نیاز در رشته های مورد نظر و توانایی های فردی
رشته هایی که مورد نظرتان است را در فضای اکادمیک بررسی و تحلیل کنید.
مثلا اگر می خواهید وارد رشته های شاخه علوم آزمایشگاهی شوید، حداقل یک بار به آزمایشگاه های محل سکونت خودتان بروید و فضای کاری را مشاهده کنید. ببینید آیا روحیه و توانایی این کار را دارید یا نه؟
اگر می خواهید رشته هایی را که با تشریح حیوان و یا انسان سر و کار دارد، انتخاب کنید، آیا روحیه این کار را دارید یانه؟ آیا شرایط این کار را می پذیرید.
مثلا در رشته دامپزشکی: شما حتما باید به کار با حیوان یا امور پزشکی مثل ورود به سالن تشریح،جراحی و.. علاقمند باشید.
یا در رشته هایی مثل گفتاردرمانی و کاردرمانی، بدیهی است که باید از آمادگی روحی و روانی برخوردار داشته باشید، صبر و حوصله برای برخورد با مراجعه کننده و انجام مراحل درمانی داشته باشید. یا در رشته ای مثل اعضا مصنوعی و وسایل کمکی که یکی از رشته های توانبخشی است شما علاوه برا آمادگی روحی و روانی، باید توانایی بدنی و مهارت دست داشته باشد.
یا لازمه اصلی در رشته های شاخه علوم منابع طبیعی، کار میدانی و فعالیت عملی و کار در آزمایشگاه است. باید بتوانید به طبیعت بروید،صبر داشته باشید و وقت بگذارید، مشکلات حاکم در مورد نظرتان را بررسی و تحلیل کنید و دارای ذهن خلاق بو متفکرباشید و بتوانید برای این موضوع ها راه حل ارائه دهید و پروژه تعریف کنید و در علاوه بر این ها شما خودتان باید مجری طرح و پروژه تان باشید . این رشته ها تئوری و حفظی نیستند بلکه نیازمند به ذهن خلاق و تصمیم گیرنده هستند.
3) درس ها و واحدهای نظری و عملی رشته های مورد نظر ، واحد ها وعملی و نظری که باید در رشته مورد نظر بخوانید را بررسی کنید و علاقه و توانایی خود را در آن ها بررسی کنید.
4) طول مدت تحصیل: مثلا در دروه کاردانی طول مدت تحصیل معمولا دو سال تا دو سال و نیم است. در دوره کارشناسی 4 سال ، در دوره دندانپزشکی معمولا 5 سال و در دوره پزشکی حدود 7 سال برای گرفتن مدرک تحصیلی این مقطع است.
5) آینده شغلی و بازار کار و موقعیت شغلی،محیط کار
داشتن یک پدر، مادر، خواهر، برادر و آشنایان دارید که در یک زمینه کاری فعال است و از نظر آینده شغلی در این زمینه دغدغه ای ندارید، این رشته های را می توانید در نظر بگیرید.
6) امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر ارشد و دکتری در رشته مورد نظر و یا رشته های همجوار آن در داخل و یا خارج از کشور.
8) خوابگاه و تسهیلات رفاهی: یکی از مهمترین موضوعات به ویيه برای خانم ها داشتن خوابگاه است. مثلا دانشگاه ها و موسسات دوره نوبت دوم یا شبانه، خوابگاه، وام تحصیلی، سرویس ایاب و ذهاب و تسهیلات رفاهی، در اختیار دانشجو قرار نمی دهند.
حتی برخی از دوره های روزانه نیز تعهدی در قبال خوابگاه برای دانشجو ندارند که در داخل دفترچه انتخاب رشته این موضوع در قسمت توضیحات هر کد رشته مشخص شده است.
9) محل تحصیل: برخی کدرشته محل ها هستند که محل تحصیل آن ها متفاوت از دانشگاه اصلی است. مثلا محل تحصیل گرایش های علوم منابع طبیعی و کشاورزی در پردیش کشاورزی و منابع طبیعی کرج است. یا مثلا برخی کدرشته های علوم پزشکی یزد محل تحصیل ان ها در ابرکوه است
10) تعهد خدمت، برخی کد رشته ها دارای طرح تعهد خدمت هستند که دانشجو پس از فارغ التحصیلی باید در مدت زمان معینی به خدمت در شهری غیر از شهر محل تحصیل خود بپردازد که امکان جابجایی در آن وجود ندارد. مثلا در رشته های پزشکی، پیراپزشکی و غیر پزشکی که البته طول مدت طرح خدمت در این رسته ها متفاوت است.
11) جنسیت، برخی دانشگاه ها و برخی از رشته فقط خانم و یا آقای پذیرش می کنند و مثلا دانشگاه الزهرا فقط خانم پذیرش می کند.
12) شرایط جغرافیایی و آب و هوایی، گویش و فرهنگ ،بعد مسافت و امکانات و وسایل حمل و نقل برای رفت و برگشت به شهر رشته مورد نظرتان
13) دانشگاه های دارای شرایط خاص: در برخی از دانشگاه ها،پذیرش با شرایط خاصی انجام می شود. به این صورت که پذيرش این دانشگاه ها با شرايط خاص،معاینه پزشکی و تایید صلاحیت عمومی است. نکته ای که وجود دارد این است که در این دانشگاه ها اسامي پس از اتمام مرحله انتخاب رشته چند برابر ظرفيت متقاضيان اين رشته ، استخراج و براي انجام مصاحبه و ساير مراحل گزينش از طريق سايت اينترنتي سازمان سنجش اعلام خواهد شد و در نهاییت با تایید صلاحیت دانشجو پذیرش خواهد شد.
14) رشته های دارای شرایط خاص، در برخی از کدرشته ها نیز پذیرش با شرایط خاص و بر اساس مصاحبه و تایید صلاحیت انجام می شود. مثل رشته دکتری پیوسته بیوتکنولوژی دانشگاه تهران که برای پذیرش دارای مصاحبه است.
15) شهریه ، توجه کنید که دوره های نوبت دوم یا شبانه،پردیس های خودگردان،موسسات غیر انتفاعی، کلیه هزینه های دانشجویی و شهریه ثبت نام به عهده دانشجو است
16) بومی گزینی، سازمان سنجش چندسالی است که به دلیل مشکلات اقامتی و معیشتی مثل تامین خوابگاه دانشجویان ، مشکلات رفت و آمد، مشکلات روحی دانشجویان مثل دوری از خانواده و افت تحصیلی، بومی گزینی را ایجاد کرد. در بومی گزینی امکان قبولی در رشته های بومی برای داوطلبان هر ناحیه بیشتر خواهد شد. به جز برخی از رشته های خاص، در سایر کدرشته ها پذیرش بر اساس سهمیه و بومی گزینی است. گزینش بومی به صورت استانی، ناحیه ای ، قطبی است. 20% ظرفیت به داوطلبان آزاد(غیر بومی) تعلق می گیرد. در رشته های پر متقاضی 40% ظرفیت به داوطلبان آزاد(غیر بومی ) تعلق می گیرد.
17) اولویت بندی در انتخاب رشته: با فراشناخت صحیح و در نظر گفتن همه مواردی که گفته شد، رشته ها مورد نظر خود را اولیت بندی کنید.
در نهایت برای داشتن یک انتخاب رشته صحیح و موفق، اول با حوصله و دوم با مطالعه و تحقیق و مشورت با خانواده ، مشاوران، پشتیبانها، دانشجویان و معلم های خود، همه موارد ذکر شده را نیز در نظر بگیرید و در رشته های مورد نظر خود تحقیق کنید و سپس انتخاب رشته خود را انجام دهید. همچنین بهتر است قبل از انتخاب رشته به سایت های اینترنتی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی،سایت سازمان سنجش،وزارت علوم ، اطلاعیه های مندرج در سایت های دانشگاه و سازمان سنجش مراجعه کنید و اطلاعات لازم را کسب کنید. دفترچه انتخاب رشته را با دقت بخوانید و هنگام انتخاب رشته قسمت توصیحات هر رشته و هر دانشگاه را دقیق مطالعه کنید.
موفق باشید
فاطمه رسولی نسب