استان خوزستان
استان خوزستان با مساحت 64236 کيلومتر مربع، در جنوب غربي ايران قرار دارد. اين استان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقي به استان اصفهان، از شمال غربي به استان ايلام، از شرق و جنوب شرقي به استان هاي چهار محال و بختياري و کهکيلويه و بوير احمد، از جنوب به خليج فارس و از غرب به کشور عراق محدود مي شود. استان خوزستان داراي 16 شهرستان و 29 شهر مي باشد.
نقشه تقسيمات استان خوزستان؛ عکس از سازمان نقشه برداري کشور
درباره واژه "خوزستان"، معاني و تعابير فراواني وجود دارد که قدمت و ديرينگي اين خطه را آشکار مي سازد. برخي کلمه "خوز" را نام قبيله اي مي دانند که در اين منطقه ساکن بوده است. "ابن منظور" به سال 711 ه. ق. در "لسان العرب" اشاره دارد: " خوز قوم يا قبيله اي از مردم عجمند". از سوي ديگر "خوز" را به معني "شکر" و "نيشکر" نيز معنا مي کنند. زيرا خاک حاصلخيز و بارور خوزستان، استعداد ويژه اي براي رشد اين گياه، داشته و آنجا بهترين محصول نيشکر را به دست مي داده است.
"خوزستان" در دوران باستان، به خصوص در دوره هخامنشي به دو ناحيه تقسيم مي شد: بخش هاي شمال و شمال شرقي که انشان (انزان) نام داشت و سرزمين هاي با صفا، کوهستان ها و جنگل هاي فراواني را شامل بود، و ناحيه جنوبي که داراي آب و هواي گرم و مرطوب و دشت هاي حاصلخيز و جلگه اي جنوبي که داراي آب و هواي گرم و مرطوب و دشتهاي حاصلخيز و جلگه بوده است. بخشهاي جنوبي که "عيلام" نام داشته يادآور تمدنهاي ديرينه خوزستان است و به شدت تحت تاثير فرهنگ "ميان رودان" بوده و جغرافياي وسيعي را شامل مي شده که حد فاصل لرستان و خوزستان و سواحل خليج فارس امروزي است.
"استرابون" جغرافي دان عهد باستان، خوزستان را از حاصلخيزترين جلگه هاي جهان مي داند؛ زيرا رودخانه هاي زيادي اين دشت را مشروب مي کرده که امکان کشاورزي و آباداني را در اين منطقه ميسر مي ساخته است . شايد بر همين اساس بوده که عده اي بر اين اعتقادند که نام اين سرزمين "هند" يا "اند" بوده که به معناي جايي با آبهاي فراوان مي باشد. در کتاب "مجمع التواريخ و القصص" خوزستان به نام "حجوستان" و "حبوجستان" آمده که به نظر مي آيد ماخوذ از زبان پهلوي با عناوين "حبوجستان" و "حوجستان" است.
وجود مراکز علمي و فرهنگي همچون دانشگاه جندي شاپور در اين استان، دال بر اهميت و رونق اين خطه ارزشمند مي باشد که استادان بزرگ دانش پزشکي را از يونان، مصر، هند و روم گرد هم آورده بوده است. پزشکان برجسته و ناماوري که به مداواي بيماران و تدريس دانشجويان رشته پزشکي در اين دانشگاه مشغول بوده اند. اين دانشگاه که به دستور شاپور اول (241-271 م) بنيان نهاده شد. توسط شاپور دوم (ذوالاکتاف) مرمت و بازسازي گشت و در زمان انوشيروان تکميل و توسعه يافت. علما، دانشمندان و شاعران بزرگي همچون "ابونواس حسن بن هاني خوزستاني"، که از ارکان شعر عرب است، "عبدالله بن ميمون اهوازي"، "نوبخت اهوازي منجم" و فرزندانش، جورجيس پسر بختشوع گنديشاپوري و شاعران عرب زبان شيعي، مانند "ابن سکيت" و "دعبل خزائي" که با اشعار خود ولايت و امامت را پاس داشته اند و زبان به مقاومت گشوده اند از همين منطقه برخاسته و در اين ديار زندگي مي کرده اند.
نفت و گاز مهمترين منابع طبيعي کشور؛ براي اولين بار در اين استان و در شهر مسجد سليمان، قريب به 80 سال پيش کشف و استخراج شد. از آن موقع تا کنون حوزه هاي نفتي فراواني در اين استان کشف و مورد بهره برداري قرار گرفته که ازمهمترين آنها حوزه هاي نفتي اهواز مي باشد. پالايشگاه آبادان و پتروشيمي بندر امام و ماهشهر و... از جمله صنايع وابسته به نفت در اين استان مي باشند. رودخانه کارون پر آب ترين رودخانه شرقميانه، به همراه رودخانه هاي دز، کرخه، اروند و گتوند؛ اين استان را به يکي از مساعدترين استان ها براي اجراي طرح هاي کشاورزي تبديل نموده و هم اکنون بزرگترين طرح توليد نيشکر و صنايع جانبي آن، در اين استان در حال انجام است. ارتباط اين استان به آب هاي آزاد از طريق بنادر آبادان و خرمشهر، امکان ديگري از اين استان براي تجارت آزاد مي باشد.