بعضی از تئوری های علمی در زمان خود به نوعی انتقلابی در دانش ایجاد کرده اند ، ده مورد از مهمترین آنها را لیست کرده ایم :
10. تئوری اطلاعات: کلاد شانون، 1948
این قطعا انقلابی ترین تئوری نیست چون واقعا قدیمی ترین تئوری نبود که انقلابی به پا کرد. اما شانون قطعا زیربنای ریاضیاتی برای بسیاری از پیشرفت های انقلابی دیگر از جمله ارتباطات الکترونیکی و علم کامپیوتر فراهم کرد. بدون تئوری اطلاعات هنوز سرمته ها فقط متعلق به دستگاه مته بودند.
9. تئوری بازی: جان فَن نومان و اسکار مورگن، 1944 (با تصحیح های مهم توسط جان ناش در دهه ی 1950)
در جایی که پیشرفت های اقتصادی تا حدودی موفقیت هایی را داشت تئوری بازی نسبتا به طور کامل در آن حوزه انقلابی به پا نکرد. اما بسیاری از علوم اجتماعی دیگر به طور گسترده ای با آن مطابق شده اند. و تئوری بازی انقلابی شاخه ی مهمی از مطالعات زیست شناسی تکاملی است. حتی تئوری بازی برای فعالیت های روزمره مانند پوکِر، فوتبال و مذاکره برای پرداخت دستمزد بیشتر به وبلاگ نویس ها. حتی چیزی شبیه آن با عنوان تئوری بازی کوآنتومی نیز وجود دارد که ملزم شده تا روزی در چیزی انقلابی به پا کند. جان ناش به خاطر همکاری های خود با تئوری بازی برنده ی یک جایزه ی نوبل شد و زندگی پر دردسر او الهام بخش خلق کتاب فوق العاده ی «یک ذهن زیبا» شد. اما انتظار نداشته باشید که با دیدن فیلم تئوری بازی چیزی یاد بگیرید.
8. تئوری اشتعال اکسیژن: آنتونی لاوازیه، دهه ی 1770
لاوازیه اکسیژن را کشف نکرد ولی نشان داد که این همان گازی است که موقع سوختن مواد با آنها ترکیب می شود. در نتیجه لاوازیه کاربرد تئوری متداول اصل آتش را متوقف کرد و مسیر پیشرفت علم شیمی مدرن را هموار کرد. این تئوری برای لاوازیه انقلابی مطمئن تر از آن انقلاب سیاسی بود که به زودی در فرانسه رخ می داد و آنقدر انقلابی بود که لاوازیه به خاطر آن دیوانه شد.
7. زمین ساخت صفحه ای [بشقابی] : آلفرد وِنِگِر، 1912؛ جِی. توزو ویلسون، دهه ی 1960
وِنِگِر اوایل سال 1912 کشف کرد که قاره ها دستخوش تغییر می شدند. اما این موضوع تا دهه ی 1960 مطرح نشد که دانشمندان به کمک تئوری جامع زمین ساخت صفحه ای قطعات را کنار هم گذاشتند. ویلسون یک متخصص ژئوفیزیک کانادایی بود که سهم مهمی برای بعضی از تکه های اصلی داشت ضمن اینکه محققان بسیار دیگری نیز نقش برجسته ای ایفا کردند. فراموش نکنید زمین ساخت صفحه ای باید با Plates Tectonic اشتباه گرفته نشود که نام خوب یک رستوران انقلابی با موضوع علمی است.
6. مکانیک آماری: جِیمز کلرک مکسول، لادویگ بولتزمن، جِی. ویلارد گیبس. اواخر قرن 19
مکانیک آماری با شرح حرارات بر حسب رفتار آماری اتم ها و مولکولها مفهوم ترمودینامیک را به وجود آورد و مدرک قوی برای واقعیت اتم ها نیزعرضه کرد. گذشته از این، مکانیک آماری نقش ریاضی احتمالی را در علوم فیزیکی بنا نهاد. گستردگی های پیشرفته ی مکانیک آماری (امروزه گاهی اوقات به آن فیزیک آماری می گویند) در هر چیزی از علم مواد و آهن رباها گرفته تا ترافیک و رفتار رای گیری به کار گرفته شده است. و حتی تئوری بازی.
5. نسبیت خصوصی: آلبرت انشتین، 1905
نسبیت خصوصی از بعضی جهات آنچنان انقلابی نیست چون بسیاری از اصول فیزیک قدیمی را زنده کرد. اما بیایید. این تئوری فضا را با زمان و ماده را با انرژی در آمیخت، امکان ساختن بمب های اتمی را به وجود آورد و به شما این امکان را می دهد که در طول پرواز فضایی دیرتر پیر شوید. می خواهید چقدر انقلابی باشد؟
4. نسبیت عمومی: انشتین، 1915
نسبیت عمومی بسیار بیشتر از نسبیت خصوصی انقلابی بود چون در قانون جاذبه ی نیوتن برای بعد چهارم (زمان) خمیده کنکاش کرد. و چشمان دانشمندان را به کل تاریخچه ی گسترش جهان گشود. و برای نویسندگان فیلم های علمی تخیلی موضوع سیاه چاله ها را عرضه کرد.
3. تئوری کوآنتوم: مَکس پلانک، انشتین، نیلز بوهر، ورنِر هیزنبِرگ، اِروین شروندیگِر، مَکس بورن، پائول دیراک، 1900-1926
تئوری کوآنتوم همه ی تار و پود اصول فیزیک قدیمی را پاره پاره کرد، نظریه های معمولی درباره ی ماهیت واقعیت را ویران کرد، کل فلسفه های علت و معلولی را به هم پیچید و ویژگی های عجیب و غریبی درباره طبیعت آشکار کرد که تا الان هیچ کس و هیچ چیز هر چقدر هم که تخیلی باشد نتوانسته تصور کند. باور این موضوع جداً سخت است که این تئوری فقط شماره 3 است.
2. تکامل بوسیله ی انتخاب طبیعی: چارلز داروین، 1859
داروین نشان داد که ترکیب پیچیده ی حیات می تواند با روابط پیچیده میان انواع حیات ترکیب شود و از فرآیندهای طبیعی نجات پیدا کند بدون اینکه به یک طراح یا یک کشتی بزرگ نیاز داشته باشد. او بوسیله ی تعصبات مافوق طبیعی، ذهن انسان را برای جستجوی علم طبیعی بدون ایراد باز کرد. تئوری وی آنقدر انقلابی بود که بعضی از مردم هنوز به آن شک دارند. آنها نباید شک داشته باشند.
1. مرکزیت خورشید: کوپِرنیک، 1543
یکی از عظیم ترین دیدگاه هایی که تاکنون توسط بعضی از یونانی های باستان درک شده اما تنها دو هزار سال بعد مطرح شد این بود: زمین به دور خورشید می چرخد (همان کاری که سیارات دیگر انجام می دهند). این تئوری شماره 1 است چون اولین تئوری بود. فکر می کنید کلمه ی انقلابی از کجا آمد؟ (قبل از اینکه کوپِرنیک انقلاب ها را در عنوان کتاب انقلابی خود بگنجاند این کلمه به معنای امروزی ش صرفا به ندرت استفاده می شد.)