تاریخچه ی پول

تاريخچه ي پول
پول از کجا آمده و چه تاريخچه اي را در پشت سر دارد؟خواندن اين مطلب به شما کمک مي کند تا با سرگذشت اين شي پرماجا آشنا شويد.
در گذشته ديرين براي تداوم حيات، نياز هر فرد با تلاش فردي (شکار- توليد و ...) تامين مي‌شد ولي با گذشت زمان هرگز به توليد شخصي قانع نبود و اگر در آن روز بشر نمي‌توانست با زور هرچه مي‌خواهد به چنگ آورد ناگزير حاضر مي‌شد از راه معاوضه جنس با جنس (معاوضه مستقيم کالا با کالا) نيازهاي عادي زندگي را فراهم کرده و از اين راه امرار معاش نمايد. در اينگونه داد و ستدهاي اوليه (قرنها پيش از ميلاد) معاوضه دو کالا با هم بدون تعيين ارزش و معياري براي سنجش انجام مي‌پذيرفت تا آنکه راه (مبادله غيرمستقيم کالا با کالا) را در پيش گرفت و همين انتخاب موجب پيدايش "پول" گرديد.
 پيدايش پول
1- کالا، واسطه مبادله:
همانطور که اشاره شد در جوامع نخستين تحصيل انواع کالاهاي توليد شده جهت مصرف صرفا از طريق تعويض و مبادله دو کالا امکان‌پذير بود و اين مبادله مشکلات بسياري بهمراه داشت از جمله:
الف- امکان تعيين ارزش کالا براساس قبول واحد معيني که مورد تاييد طرفين معامله باشد نبود.
ب- يافتن طرفين مبادله دو کالا (گوسفند و گندم) که هر دو نياز به کالاهاي عرضه شده طرف ديگر داشته و آماده مبادله باشند چندان آسان نبود.
بشر در ابتدا براي حل چنين مشکلاتي اشيا و يا کالاهايي را به عنوان واسطه مبادلات به جهت سهولت داد و ستد انتخاب کرد و انتخاب آن بستگي به نوع و فراواني آن شيء يا کالاي واسطه در آن محدوده يا شهر داشت مثل صدف در سواحل دريا و گوسفند و گاو در نواحي کوهستاني و معتدل.
2- مسکوک فلزي:
تنوع توليد و لزوم رفع نياز بشر از توليدات مختلف در سير گسترش اقتصاد کشورها موجب پيدايش دو کالاي اقتصادي با ثبات ارزش نسبي که مورد قبول عامه باشد گرديد و اين دو کالاي فلزي طلا و نقره بود.
پس از آنکه فلزات قيمتي (طلا و نقره) کشف شد و مزايا و وجوه تمايز آنها نسبت به کالاهاي ديگر به ويژه فلزاتي مثل آهن و مس و مفرغ شناخته شد، جايگزين وسايل مبادلاتي قبلي که فاقد خصوصيات فيزيکي طلا و نقره (وفور توليد بودند) شدند و به عنوان "پول" مورد استفاده قرار گرفتند.
با گذشت زمان مسئولان امور در جوامع مختلف براي رونق داد و ستد و توسعه تجارت نسبت به ضرب سکه‌هاي طلا و نقره اقدام نمودند. براي انجام اين کار، شمش‌هاي طلا و نفره را به سکه‌هاي کوچک و متنوع تبديل و سپس آنها را به مهر خود ممهور و در قلمرو جغرافيايي خويش رايج ساختند.
بطوريکه مورخان مي‌گويند اختراع سکه از سده هفتم پيش از ميلاد مسيح در کشور ليدي پا گرفته، ولي در اکتشافاتي که اخيرا در کشور هندوستان شده مسکوکاتي بدست آمده که ظاهرا مربوط به پنج هزار سال قبل است (سه هزار سال پيش از ميلاد). هرودوت" مورخ سده پنجم قبل از ميلاد مسيح مي‌نويسد: "در ميان مردم و ملت‌هايي که ما مي‌شناسيم مردمان ليدي نخستين کساني هستند که براي مصرف خود از زر و سيم سکه زدند."
البته گروهي از محققين علوم باستان‌شناسي معتقدند که اين افراد (ضرب‌کنندگان سکه) مهاجرين يوناني بودند که در خدمت دولت ليدي سکه زدند و جهانيان اين اختراع را که پس از اختراع خط بزرگترين اختراع است مديون يوناني‌ها مي‌دانند.

پيش از روي کار آمدن هخامنشيان و سقوط کشور ليدي، ايرانيان از اختراع پول و رواج آن در خاک همسايه خود آگاهي داشته‌اند زيرا پس از فتح ليدي به دست کوروش که اين سرزمين نيز در قلمرو حکومت هخامنشيان درآمد در اکروسارس پايتخت ليدي کارگاه سکه‌زني (ضرابخانه) وجود داشته و به تحقيق دانشمندان امروزي ثابت شده که اختراع سکه در روزگار شهرياري خاندان مرمناد اتفاق افتاده است.
اولين سکه‌اي که در ايران رواج يافت، در زمان داريوش اول (516 ق.م) ضرب شد و نام آن دريک بودو سکه ديگري که رواج داشت "شکل" بود که وزن 6/5 گرم نقره.
3- پول کاغذي:
همزمان با نقشي که پول فلزي در بازارهاي مختلف مبادلات و معاملات پيدا کرد کار داد و ستد و تجارت را توسعه بخشيد و موجب گسترش حرفه صرافي شد. صاحبان اين حرف واسطه عمليات پولي بين تجار در داخل و خارج از کشور بودند که عملکردشان مقدمه نشر پول کاغذي و تشکيل بانک‌هاي امروزي گرديد.
نشر پول کاغذي در دوران پيشين به صور مختلف وجود داشته که در زمانها و مکانهاي گوناگون داراي نقش و وظايف محدود و خاصي بوده است. مثلا در روم قبل از ميلاد، صرافها اسناد کاغذي (دست نوشته‌هايي) در اختيار مشتريان خود مي‌گذاردند يا به اشخاصي که مسکوکات (فلزات قيمتي) خود را پيش آنها به امانت مي‌گذاشتند، سندي به عنوان "قبض رسيد" مي‌دادند.