جمع‌بندی نکته‌های گردش مواد در جانواران-زیست‌شناسی

انواع تک سلولي ها از جمله آميب ها ، روزن داران ، دياتوم، تاژکداران چرخان ، تاژکداران جانور ماند ، اوگلناها ، تريکودينا، و انواع کلني ها(ولوکس ، اسپيروژير). در اين جانوران تبادل مواد از طريق انتشار صورت مي گيرد.

فاقد گردش مواد

دستگاه گردش مواد در جانوران

از کيسه تنان ، فاقد دستگاه گردش خون ، فاقد خون ، داراي کيسه گوارشي

هيدر

دستگاه گردش آب

از کيسه تنان ، داراي لوله هاي شعاعي و دايره اي مژه دار ، ساده ترين دستگاه گردش مواد

عروس دريايي

               داراي قلب لوله اي پشتي ، گردش خون از نوع ساده و باز

ملخ

گردش خون باز

گردش مواد در جانوران داراي

گردش خون

قلب پشتي ،خون سياهرگي ابتدا به آبشش و سپس قلب مي رود، گردش خون از نوع ساده و باز

خرچنگ دراز

چند قلب لوله اي در طرفين بدن ، تنفس پوستي ، گردش خون از نوع ساده و بسته

کرم خاکي

گردش خون بسته

قلب دو حفره اي (يک دهليز و يک بطن)، برخلاف خرچنگ دراز خون سياهرگي ابتدا به قلب و سپس به آبشش مي رود

ماهي

خارجي ترين لايه ، از جنس بافت پيوندي دو جداره ، ايجاد آبشامه قلب

پريکارد

لايه هاي قلب

قلب

گردش خون در انسان

لايه مياني ،ماهيچه ضخيم و قابل انقباض ديواره دهليز ها و بطن ها ،

ميوکارد

لايه داخلي شامل پوشش حفرات دهليز و بطن ها

آندوکارد

دو حفره کوچک بالايي ، دريافت کننده خون سياهرگي از بزرگ سياهرگ ها ، ديواره نازک

دهليزها

حفرات قلب

دو حفره بزرگ پاييني ، ديواره ضخيم تر ، دريافت کننده خون از دهليز ها و ارسال کننده خون به سرخرگ آئورت و ششي

بطن ها

نقش: جلوگيري از برگشت خون به دهليز چپ

بين دهليز چپ و بطن چپ

دريچه ميترال (2لختي)

دهليزي-بطني

(بين دهليز ها و بطن ها)

دريچه هاي قلب

نقش: جلوگيري از برگشت خون به دهليز راست

بين دهليز راست و بطن راست

دريچه 3 لختي

نقش: جلوگيري از برگشت خون به بطن ها

ابتداي سرخرگ ائورت و سرخرگ هاي ششي

دريچه سيني

نقش:عامل ايجاد موج الکتريکي ، تحريک مستقيم ميوکارد دهليز ها ، برزگ تر از گره دوم

جايگاه:ديواره پشتي دهليز راست و زير منفذ بزرگ سياهرگ زبرين

گره سينوسي -دهليزي

بافت گرهي قلب

نقش: دريافت موج الکتريکي از گره پيشاهنگ و انتقال آن به بطن ها

جايگاه:حد فاصل بين دهليز ها  و بطن ها و کمي متمايل به دهليز راست

گره دهليزي -بطني

نقش:انتقال موج الکتريکي از گره دهليزي – بطني به ديواره بطن ها

جايگاه:شامل مجموعه اي از بافت گرهي و به صورت دو دسته چپ و راست در ديواره بطن هاست

کلاف قلبي

ميترال و 3لختي باز و سيني ها بسته

انقاض دهليز1/. ثانيه

فعاليت مکانيکي

کار قلب

صداي اول قلب

ميترال و 3لختي بسته و سيني ها باز

انقباض بطن3/.ثانيه

صداي دوم قلب

ميترال و 3 لختي باز و سيني ها بسته

استراحت عمومي 4/. ثانيه

منشاء::گره سينوسي – دهليزي

زمان: کمي پيش از انقباض دهليز

نتيجه:انقباض دهليز

Pموج

فعاليت الکتريکي

منشاء:گره دهليزي-بطني

زمان:کمي پيش ازانقباض بطن

نتيجه:انقباض بطن

QRSموج

منشاء:گره دهليزي-بطني

زمان:کمي پيش از پايان انقباض بطنها

نتيجه:استراحت بطن ها

Tموج

عامل حرکت خون در سرخرگ ها :نيروي انقباض بطن ها و خاصيت ارتجاعي جدار سرخ رگ ها

ويژگي:خون را از قلب خارج مي کنند.ديواره محکم و ارتجاعي دارند که باعث نبض ميشود.

سرخرگ ها

رگ ها

در محل اتصال سرخرگ کوچک به مويرگ يک ماهيچه صاف حلقوي به نام اسفنکتر مويرگي مقدار خون مويرگي را تنظيم مي کند.

دو عامل موثر در تبادلات مويرگي:فشار تراوشي خون و تفاوت فشار اسمزي پلاسما و اب ميان بافتي.

ويژگي:ديواره نازک يک لايه سلول سنگفرشي ساده ،محل تبادل مواد

مويرگ ها

بزرگ ترين سياهرگ هاي بدن شامل بزرگ سياهرگ زبرين و بزرگ سياهرگ زيرين به دهليز راست ميريزند.خون را به قلب برمي گردانند.

سياهرگ ها

عوامل موثر در انتقال سياهرگي: باقي مانده فشار سرخرگي،تلمبه ماهيچه اي ،دريچه هاي لانه کبوتري (پرده اي نازکي از جنس پوشش دروني سياهرگ ها در ديواره داخلي سياهرگ هاي زيرين قلب جهت جلوگيري از حرکت خون به سمت پايين)

10درصد کل مواد پلاسمايي که از مويرگ ها خارج مي شود از طريق اين رگها جمع اوري مي شود و لنف نام دارند.

رگ لنفي

خون بافتي پيوندي که 55درصد آن را پلاسما تشکيل مي دهد. نسبت درصد حجم سلول هاي خون به حجم کل خون هماتوکريت نام دارد که در مردان بيش از زنان است.

پلاسما

خون

نقش:حمل...% اکسيژن و 23%دي اکسيد کربن،داشتن آنزين انيدراز کربنيک ،داراي عامل تعيين گروه RHخوني و  

گلبول هاي قرمز

ابتدا کيسه زرده سپس کبدو طحال ، گره لنفي و مغز استخوان بعد مغز استخوان هاي دراز و پهن و سرانجام بعد از 5 سالگي فقط مغز قرمز استخوانهاي پهن و تنه استخوان هاي دراز.

اريتروپويتين به علت کاهش اکسيژن بافت ها از کليه و کبد ترشح شده و بر مغز قرمز استخوان اثر مي کند و باعث افزايش توليد گلبول قرمز مي شود.

زايش

عمر 120 روز ،در پيري در مويرگ هاي باريک کبد و طحال شکسته شده و هموگلوبين آنها توسط ماکروفاژها به آهن (بازيافت) و گلوبين(تبديل به بيلي روبين صفرا)تجزيه مي شود.

مرگ

ترشح هپارين(ضد انعقاد خون) و هيستامين(گشا د کننده رگ)

بازو فيل

گرانولوسيت

گلبول هاي سفيد

داراي خاصيت تحرک و تاکتيک شيميايي و فاگوسيتوز و قادر به دياپدز

نوتروفيل

ظاهر مشابه نوتروفيل ، اندوسيتوز کم تر ، در عفونت هاي انگلي و حسايت ها افزايش مي يابند.

ائوزينوفيل

داراي حرکات اميبي ، داراي دياپدز و عبور از رگ هاي خوني ، در بافت ها مستقر شده و به ماکروفاژ تبديل مي شوند.

مونوسيت

آگرانولوسيت

از مغز استخوان منشاء مي گيرند.نوع بي با ترشح پادتن و نوع تي با ترشح پرفورين در ايمني اختصاصي موثرند.

لنفوسيت