قدر هدایای زمینی را بدانیم_شیمی یازدهم_علی الله دادی

سلام خدمت دوستان کنکوری

به نام خدا

شیمی 2 آزمون 3 دی

علی الله دادی رتبه 95 منطقه دو و 191 کشوری دانشجوی پزشکی تهران 

درصد 67 شیمی کنکور 99

زمین تنها خانه ماست که سرشار از هدایا و نعمات پیدا و ناپیدای گوناگونی است که هریک اندازه معینی دارند.

گسترش فناوری به میزان دسترسی به مواد مناسب وابسته است. 

کشف و درک خواص یک ماده جدید پرچمدار توسعه فناوری است. 

گسترش صنعت خودرو مدیون شناخت و دسترسی به فولاد است.

پیشرفت صنعت الکترونیک بر نیمه رساناها مبتنی است. 

رشد و گسترش تمدن بشری را باید در گرو کشف و شناخت مواد جدید دانست.

اسنان‌های پیشین فقط از برخی مواد طبیعی مانند چوب، سنگ، خاک، پشم و پوست بهره میبردند اما با گذشت زمان توانستند موادی مانند سفال را تولید و برخی فلزات را استخراج کنند. 

با گسترش دانش تجربی: 

شیمی دان ها به رابطه میان خواص مواد با عنصرهای سازندۀ آنها پی بردند.

آنها همچنین دریافتند كه گرما دادن به مواد و افزودن آنها به یكدیگر سبب تغییر و گاهی بهبود خواص می شود.

با این روند، آنها به توانایی انتخاب مناسب ترین ماده برای یک كاربرد معین دست یافتند تا جایی كه می توانند موادی نو با ویژگی های منحصر به فرد و دلخواه طراحی كنند.

در فرایند تولید ورقه‌های فولادی و تایر دوچرخه موادی دور ریخته میشوند. 

همه مواد طبیعی و ساختگی از کره زمین بدست می‌آید. 

به تقریب جرم کل مواد در کره زمین ثابت میماند.

برآورد میزان تولید با مصرف نسبی مواد در سال 2030: مواد معدنی>سوخت های فسیلی>فلزها

زندگی روزانۀ ما به منابع شیمیایی وابسته است. بطور مثال: 

استکانی شیشه ای از شن و ماسه ساخته شده است.

ظرف از خاک چینی ساخته شده است.

قاشق از فولاد زنگ نزن ساخته شده است.

برای طعم دادن به غذای خود، از نمك به دست آمده از خشكی و دریا استفاده میکنیم.

سبزیجات و میوه هایی را میخوریم كه با استفاده از کودهای پتاسیم، نیتروژن و فسفردار رشد میکنند.

سوختی را که با استفاده از آن خانه را گرم یا باك خودرو را پر می كنیم، از دل زمین بیرون كشیده اند.

منابع شیمیایی به طور یکسان بر روی زمین توزیع نشده اند و همین پراکندگی منابع میتواند دلیلی بر پیدایش تجارت جهانی باشد.

دانشمندان برجسته و بزرگ، دانشمندانی هستند كه می توانند با بررسی دقیق اطلاعات و یافته های موجود دربارۀ مواد و پدیده های گوناگون، الگوها، روندها و روابط بین آنها را درك کنند و توضیح دهند.

علم شیمی را می توان مطالعۀ هدف دار، منظم و هوشمندانۀ رفتارعنصرها و مواد برای یافتن روندها و الگوهای رفتار فیزیكی و شیمیایی آنها دانست.

جدول دوره ای عنصرها، به شیمی دان‌ها كمك می كند حجم انبوهی از مشاهده ها را سازمان دهی و تجزیه و تحلیل كنند تا الگوهای پنهان در رفتار عنصرها را آشکار نمایند. 

عنصرها در جدول دوره ای بر اساس بنیادی ترین ویژگی آنها یعنی عدد اتمی(Z) چیده شده اند.

عنصرهایی كه شمار الكترون های ظرفیت اتم آنها برابر است، در یك گروه جای گرفته اند.

این جدول شامل 7 دوره و 18 گروه است.

عنصرهای جدول دوره ای را بر اساس رفتار آنها می توان در سه دسته شامل فلز، نافلز و شبه فلز جای داد.

گروه 14: 

C: 

نافلز رسانا

سطح آن تیره است.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون به اشتراك می گذارد.

در اثر ضربه خرد می شود.

رسانایی الکتریکی دارد ولی رسانایی گرمایی ندارد.

Si: 

نیمه رسانا

رسانایی الكتریكی كمی دارد.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون به اشتراك می گذارد.

شكننده است و در اثر ضربه خرد می شود.

Ge: 

نیمه رسانا

رسانایی الكتریكی كمی دارد.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون به اشتراك می گذارد.

در اثر ضربه خرد می شود.

Sn: 

فلز

رسانایی گرمایی و الكتریكی بالایی دارد.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون از دست می دهد.

در اثر ضربه شكل آن تغییر می كند امّا خرد نمی شود.

Pb: 

فلز

جامدی شكل پذیراست.

رسانای خوب گرما و الكتریسیته است.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون از دست می دهد.

درخشندگی Si>Ge

گروه 14 و 15 هم فلز، هم نافلز و هم شبه فلز دارد.

هرچند Si، Ge رسانایی الکتریکی دارند ولی رسانایی گرمایی هردو عنصر نسبتا زیاد است.

عنصرهای دوره سوم:

Na، Mg،Al :

رسانایی گرمایی و الكتریكی بالایی دارند.

 در واكنش با دیگر اتم ها الكترون از دست می دهند.

 در اثر ضربه تغییر شكل می دهند ولی خرد نمی شوند.

 سطح درخشانی دارند.

P، S، Cl :

جریان برق و گرما را عبور نمی دهند.

در واكنش با دیگر اتم ها الكترون به اشتراك می گذارند یا می گیرند.

در اثر ضربه خرد می شوند.

سطح آنها درخشان نبوده بلكه كدر است.

فسفر دو آلوتروپ سفید(زیر آب نگهداری میشود) و قرمز دارد.

گوگرد جامدی زرد رنگ است.

کلر گازی زرد رنگ است.

در هر دوره از جدول دوره ای، از چپ به راست از خاصیت فلزی کاسته و به خاصیت نافلزی افزوده می شود. در گروه های 15 ، 16 و 17 عنصرهای بالاتر خاصیت نافلزی بیشتری دارند زیرا از بالا به پایین خاصیت فلزی زیاد می شود.

H جزو گروه یک دسته بندی نمیشود.

بیشتر عنصرهای جدول دوره ای را فلزها تشكیل می دهند كه به طور عمده در سمت چپ و مركز جدول قراردارند.

 نافلزها در سمت راست و بالای جدول چیده شده اند. 

شبه فلزها همانند مرزی بین فلزها و نافلزها قرار دارند. 

خواص فیزیكی شبه فلزها بیشتر به فلزها شبیه بوده در حالی كه رفتار شیمیایی آنها همانند نافلزها است.

خصلت فلزی در یك دوره از چپ به راست كاهش می یابد و در یك گروه از بالا به پایین افزایش می یابد.

خواص فیزیكی و شیمیایی عنصرها به صورت دوره ای تكرار می شود كه به قانون دوره ای عنصرها معروف است.

شارل ژانت دانشمند فرانسوی، الگویی از کنار هم قرار دادن عناصر ارائه کرد که میتوان در آن عناصر با عدد اتمی بزرگتر از 118 را نیز طبقه بندی کرد. جدول ژانت بر اساس ترتیب زیرلایه‌ها و تعداد الکترونهای موجود در آخرین زیرلایه از راست به چپ مرتب شده ولی جدول مندلیف بر اساس افزایش عدد اتمی و افزایش الکترونهای ظرفیت از چپ به راست مرتب شده است بنابراین روندهای تناوبی آنها متفاوت است. خواص عناصر را بر اساس جدول ژانت میتوان پیش بینی کرد. بر اساس نوع زیرلایه و تعداد الکترونهای موجود در آخرین زیرلایه مرتب شده است و با توجه به اینکه خواص عناصر شیمیایی عمدتا به نوع آخرین زیرلایه و تعداد الکترونهای موجود در آن زیرلایه است قابل پیش بینی میباشد. 

رفتار عنصرها و شعاع اتم: 

رفتارهای فیزیكی فلزها شامل داشتن جلا، رسانایی الكتریكی و گرمایی، خاصیت چكش خواری، شكل پذیری (مانند قابلیت ورقه و مفتول شدن و…) است.

رفتار شیمیایی فلزها به میزان توانایی اتم آنها به از دست دادن الكترون وابسته است. هر چه اتم فلزی در شرایط معین آسان تر الكترون از دست بدهد، خصلت فلزی بیشتری دارد و فعالیت شیمیایی آن بیشتر است.

مطابق مدل کوانتومی، اتم را مانند كره ای در نظر می گیرند كه الكترون ها پیرامون هسته و در لایه های الكترونی در حال حركت اند.

هرچند شعاع Au از Cu بیشتر است، ولی واکنش پذیری آن کمتر است.

هرچه ماده ای سریع تر و شدیدتر واكنش بدهد، فعالیت شیمیایی بیشتری دارد.

رنگ نور حاصل از واکنش فلزات پتاسیم، سدیم و لیتیم به ترتیب صورتی، زرد و قرمز است. 

تولید نور، آزادسازی گرما، تشكیل رسوب و خروج گاز نشانه هایی از تغییر شیمیایی هستند. هرچه شدت نور یا آهنگ خروج گاز آزاد شده بیشتر باشد، واكنش شیمیایی سریعتر و شدیدتر بوده و واكنش دهنده فعالیت شیمیایی بیشتری دارد.

شعاع اتمی K از Sr بیشتر است.

در یك گروه، از بالا به پایین شعاع اتمی افزایش می یابد، زیرا تعداد لایه های الكترونی بیشتر می شود.

 در یك دوره، شعاع اتمی عنصرها از چپ به راست كاهش می یابد؛ زیرا در یك دوره، تعداد لایه های الكترونی ثابت می‌ماند در حالی كه تعداد پروتون های هسته افزایش می یابد. با افزایش تعداد پروتون ها، نیروی جاذبه ای كه هسته به الكترون ها وارد می كند افزایش یافته و بدین ترتیب شعاع اتم كاهش می یابد.

نافلزها در واكنش های شیمیایی برخلاف فلزها تمایل دارند با گرفتن الكترون به آنیون تبدیل شوند. برای مثال نافلزهای گروه 17 )هالوژن ها( با گرفتن یك الكترون به آنیون با یک بار منفی )یون هالید 1( تبدیل می شوند.

تفاوت شعاع اتمی عناصر یک گروه بیشتر از عناصر یک دوره است. در بین عناصر یک دوره نیز تفاوت شعاع اتم نافلزها که در انتهای دوره جای دارند کمتر از تفاوت شعاع اتمی فلزها است که در ابتدای دوره قرار دارند.

با توجه به نمودار یک بیشترین تفاوت شعاع بیت آلومینیوم و سیلیسیم است. همچنین تفاوت شعاع اتمی فلزات از نافلزات بیشتر است.

در تولید لامپ چراغ های جلوی خودروها، از هالوژن ها استفاده می شود.

گروه 17 تنها گروهی است که در آن عناصری از هر سه حالت فیزیکی دیده میشود. فلوئور و کلر گازی شکل، برم به حالت مایع و ید جامد است.

در نافلزات هرچه شعاع اتمی کمتر باشد تمایل به گرفتن الکترون بیشتر است.

جلای نقره ای فلز سدیم در مجاورت هوا به سرعت از بین می رود و سطح آن كدر می شود.

اگرچه همۀ فلزها در حالت های کلی رفتارهای مشابهی دارند، اما تفاوت های قابل توجهی میان آنها وجود دارد، به طوری كه هر فلز رفتارهای ویژۀ خود را دارد بطور مثال: 

فلز سدیم نرم است و با چاقو بریده شده و به سرعت در هوا تیره می شود.

آهن فلزی محكم است و از آن برای ساخت در و پنجرۀ فلزی استفاده می شود. این فلز با اكسیژن در هوای مرطوب به

كندی واكنش می دهد و به زنگ آهن تبدیل می شود.

طلا در گذر زمان جلای فلزی خود را حفظ می كند و همچنان خوش رنگ و درخشان باقی می ماند.

فلزهای دستۀ d، به فلزهای واسطه معروف اند در حالی كه فلزهای دسته s و p به فلزهای اصلی شهرت دارند.

توجه کنید که فلز مس و روی زیرلایه 3d شان ده الکترون و فلزات کروم و منگنز پنج الکترون دارد.

اغلب این فلزها در طبیعت به شکل ترکیب های یونی همچون اکسیدها، کربنات ها و… یافت می شوند. برای نمونه آهن، دو اکسید طبیعی با فرمول های FeO و Fe2O3 دارد.

اسکاندیم ) 21Sc (، نخستین فلز واسطه در جدول دوره ای است که در وسایل خانه مانند تلویزیون رنگی و برخی شیشه ها وجود دارد.

ویژگی فلز طلا:

بسیار چکش خوار و نرم است و چند گرم از آن را می توان با چكش كاری به صفحه ای با مساحت چند متر مربع تبدیل كرد.

رسانایی الكتریكی بالای طلا و حفظ این رسانایی در شرایط دمایی گوناگون(کاربرد در وسایل الکترونیکی مثل لبتاب و ویلچر)

واكنش ندادن آن با گازهای موجود در هواكره و مواد موجود در بدن انسان(ساخت جواهرات و استفاده در دندانپزشکی)

بازتاب زیاد پرتوهای خورشیدی(استفاده در لباس فضانوردان) 

برای ساخت یک عدد حلقۀ عروسی حدود سه تن پسماند ایجاد می شود.

مجتمع طلای موته در اصفهان و زرشوران در آذربایجان غربی از منابع استخراج طلا در ایران هستند.

گزینه یک 

گزینه 3 

برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها بر روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.

سایت برترها

پیج اینستاگرام گروه تجربی